سەنات پەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى حالىقپەن اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ اياسىندا الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەستى.
ءوز كەزەگىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيسە-مينيسترى ازات سۇلتانوۆ مينيسترلىكتىڭ وسى باعىتتاعى جۇمىسى قالاي قۇرىلعانىن، سونداي-اق مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرى تۋرالى ايتىپ بەردى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
كەڭەستە اشم باسشىسىنىڭ ورىنباسارى كووپەراسيا ۇساق وندىرۋشىلەردىڭ، فەرمەرلەردىڭ، شارۋالاردىڭ ورتاق ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن ەرىكتى بىرلەستىگى ەكەنىن ەسكە سالدى. مۇنداي بىرلەستىكتىڭ كووپەراتيۆ مۇشەلەرىنىڭ ءوزىنىڭ زاڭدى جانە ەكونوميكالىق دەربەستىگىن ساقتاۋى، رەسۋرستاردى ءتيىمدى پايدالانۋ، وندىرىلگەن ءونىمدى تىكەلەي جانە دەلدالدارسىز تۇراقتى وتكىزۋ، مەملەكەتتىك سۋبسيديالار الۋ، جەڭىلدەتىلگەن كرەديت بەرۋ، سالىق سالۋ جانە ءبىرقاتار ارتىقشىلىقتارى بار.
سونىمەن قاتار، 2015 جىلى «اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى تۋرالى» زاڭنىڭ قابىلدانۋى ناتيجەسىندە كووپەراسيانى دامىتۋداعى نەگىزگى كەدەرگىلەر جويىلدى. مىسالى، كووپەراتيۆتەر كوممەرسيالىق ەمەس توپتان كوممەرسيالىق توپقا اۋىستىرىلدى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆىندە پايدانى ءبولۋ مۇمكىندىگى پايدا بولدى، دەموكراتيالىلىق قاعيداتتارى ساقتالدى، قارجىلىق شارالار مەن ارنايى سالىق رەجيمىن قولدانۋ كوزدەلگەن جانە باسقا دا ارتىقشىلار پايدا بولدى.
«بۇگىنگى تاڭدا اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىنە وزگە اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەرمەن تەڭ جاعدايدا، ونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ بارلىق شارالارى قولجەتىمدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ازات سۇلتانوۆ.
بۇدان بولەك، ينۆەستيسيالىق سۋبسيديالاۋ قاعيدالارىندا اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى ءۇشىن اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارى مەن جابدىقتارىنىڭ جەكەلەگەن تۇرلەرى بويىنشا قۇنىن جەرگىلىكتى بيۋدجەت قاراجاتى ەسەبىنەن 50% -عا دەيىن سۋبسيديالاۋعا ارنالعان جوعارى نورماتيۆتەر كوزدەلگەن. سالىق كودەكسىندە اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى ءۇشىن بارلىق سالىقتار بويىنشا 70% جەڭىلدىكتى كوزدەيتىن ارنايى سالىق رەجيمى كوزدەلگەن. "بايتەرەك" ۇبح "اق ەنشىلەس ۇيىمدارى ارقىلى كووپەراتيۆتەرگە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىسىن ارتتىرۋ ءۇشىن كرەديتتەر بەرىلەدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن ەلىمىزدە اۋىل تۇرعىندارىنىڭ تابىسىن اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراسياسى ارقىلى ارتتىرۋ جونىندەگى «اۋىل اماناتى» جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. 2024 جىلى الماتى وبلىسىنا 17،6 ملرد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانۋدا.
ءوز سوزىندە ازات سۇلتانوۆ اۋىلداعى كووپەراسيانىڭ تولىققاندى دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن پروبلەمالىق ماسەلەلەردى جوققا شىعارمادى. بۇل فەرمەرلەردىڭ كووپەراتيۆتەرگە دەگەن سەنىمىنىڭ تومەندىگى، جايىلىمدار مەن شابىندىق جەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى، نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جەتىلدىرىلمەگەندىگى، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى ءۇشىن وتكىزۋ مەن قايتا وڭدەۋدىڭ تۇراقتى نارىعىنىڭ بولماۋى. سوندىقتان اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى كووپەراسيا تۋرالى تۇسىنىكتى كەڭىنەن تاراتۋ، ءار ەلدى مەكەننىڭ ماماندانۋىن انىقتاۋ، سەرۆيستىك جانە ماركەتينگتىك اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن دامىتۋ، وڭىرلىك الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراسيالاردىڭ الەۋەتىن پايدالانۋ ماقساتىندا اۋقىمدى اقپاراتتىق جۇمىس ۇيىمداستىردى.
«جالپى، مينيسترلىك اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراسياسىن دامىتۋ ءۇشىن بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلداۋدا، سونىمەن قاتار ءبىز اۋىلدىق جەرلەردەگى كووپەراسيا قىزمەتىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ بويىنشا ۇسىنىستاردى قابىلداۋعا دايىنبىز»، - دەپ تۇيىندەدى ازات سۇلتانوۆ.
ايتا كەتەيىك، جيىننان كەيىن دەپۋتاتتار الماتى وبلىسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋار وندىرۋشىلەرىمەن كەزدەسىپ، وڭىردەگى بىرنەشە كاسىپورىندى ارالايدى.