ءار تۇرعىننىڭ پىكىرى ەسكەرىلىپ، ناقتى شارالار قولدانىلادى
تاياۋدا الماتى حالىقارالىق اۋەجايىنىڭ مادەنيەت ۇيىندە جولاۋشىلارعا ارنالعان جاڭا تەرمينالدىڭ قۇرىلىس بارىسىن تالقىلاۋعا ارنالعان جيىن ءوتتى. جيىندا اۋەجاي باسشىلىعىنىڭ وكىلدەرى، ماماندار مەن تۇركسىب اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى باس قوستى.
الماتى حالىقارالىق اۋەجايىنىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكولوگيالىق ماسەلەلەر بويىنشا باس مامانى يۋليا اللاحۆەردييەۆانىڭ ايتۋىنشا، تۇرعىنداردى اقپاراتتاندىرۋعا ارنالعان مۇنداي جيىن ءار توقسان سايىن وتكىزىلىپ تۇرادى. بۇل جولى اۋەجايعا جاقىن ورنالاسقان تۇركسىب اۋدانى تۇرعىندارىنىڭ اۋەجايعا قاتىستى سۇراقتارى مەن ۇسىنىستارى تىڭدالدى.
«الەمدىك تاجىريبە بويىنشا، كەز كەلگەن ەلدە اۋەجاي ماڭىندا ورنالاسقان ەلدىمەكەندەردىڭ تۇرعىندارىنىڭ اۋەجايعا قاتىستى ۇسىنىس، تىلەكتەرى، شاعىمدارى ەسكەرىلەدى، ولاردى تولعاندىرعان سۇراقتار تالقىلانىپ، شەشىمىن تابادى. ءبىز دە الماتىداعى اۋەجاي ماڭىندا ورنالاسقان اۋداندار مەن ەلدى مەكەن تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا ساۋالناما جۇرگىزىپ وتىرامىز، جۇزبە ءجۇز كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرامىز. تۇرعىنداردى، كوبىنەسە، قالاداعى اۋانىڭ لاستانۋى، ۇشاقتاردان اۋاعا بولىنەتىن زياندى قالدىقتاردىڭ ادام دەنساۋلىعىنا اسەرى سەكىلدى ماسەلەلەر الاڭداتادى. ءبىز ءۇشىن ءاربىر الماتىلىقتىڭ پىكىرى ماڭىزدى بولعاندىقتان، كەز كەلگەن ماسەلەنىڭ شەشىمىن بىرگە ىزدەيمىز»، – دەيدى يۋليا اللاحۆەردييەۆا.
تۇركسىب اۋدانىنىڭ بەلسەندى تۇرعىندارى ماماندارعا وزدەرىن مازالايتىن سۇراقتارىن قويدى، شاعىمدارى مەن ۇسىنىستارىن دا جەتكىزدى. تۇرعىنداردىڭ تالاپ- تىلەگىن جاڭا تەرمينالدىڭ قۇرىلىسىمەن اينالىسىپ جاتقان TAV Construction مەردىگەر كومپانياسىنىڭ وكىلدەرى تىڭداپ، وزدەرىنە ءتۇرتىپ الدى.
اۋەجاي ماڭىندا كوپ جىلدان بەرى تۇراتىن تۇرعىندار اۋەجايدا قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان كولىك تۇراعىنىڭ جوق ەكەنىن ايتتى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، اۋەجاي قىزمەتكەرلەرىنىڭ كولىكتەرى اۋەجايدىڭ اۋماعىنا سىيماعاندىقتان، ولار كولىكتەرىن تۇرعىنداردىڭ اۋلاسىنا قوياتىن كورىنەدى.
«اۋەجاي قىزمەتكەرلەرى كولىكتەرىن ءبىزدىڭ قاقپالاردىڭ الدىنا، تار كوشەلەرگە، اۋلالارعا قويىپ قويادى. تاڭەرتەڭ قويىلعان كولىكتەر كۇنى بويى ءبىزدىڭ اۋلادا تۇرادى. بالالارىمىز ەمىن-ەركىن جۇرەتىن ورىن جوق. تاعى ءبىر ماسەلە – قىزمەتكەرلەردىڭ ءتارتىبى، ولار جاز مەزگىلىندە اۋلامىزعا قوقىس لاقتىرىپ كەتەدى، تەمەكى شەگەدى، داۋىستارى قاتتى شىعادى، تۇرعىنداردى سىيلامايدى»، – دەپ شاعىمداندى لانا ەسىمدى تۇرعىن.
تۇركسىب اۋدانىنىڭ تاعى ءبىر تۇرعىنى سۆەتلانا گرينينانىڭ ايتۋىنشا، دامىعان ەلدەردە اۋەجاي ماڭىندا تۇراتىن تۇرعىنداردىڭ قۇقىعى ەسكەرىلەدى.
«مەن ءوزىم دە جيىرما جىلدان استام اۆياسيا سالاسىندا قىزمەت ەتىپ كەلەمىن. اۋەجايعا جاقىن ورنالاسقان ايماقتاردا تۇرعىندارىنا ارنالعان ەۋروپالىق نورمالارمەن تانىسپىن. جالپى، اۋەجاي ماڭىندا تۇرۋ ادام دەنساۋلىعىنا زيان، دەمىكپە، وكپە اۋرۋلارى، اللەرگيا سەكىلدى اۋرۋلارعا شالدىعۋ ءقاۋپى جوعارى. سوندىقتان قاي ەلدە بولسىن، ەكولوگيالىق نورمالار ساقتالۋى كەرەك. مىسالى، كەيبىر قالالاردا اۋەجايعا جاقىن ورنالاسقان ەلدىمەكەندەردىڭ تۇرعىندارىنىڭ تىنىشتىعىن بۇزباۋ ءۇشىن تۇندە ۇشاقتار ۇشىرىلمايدى. الماتىدا توبەسىنەن ۇشاق ءتونىپ ۇشاتىن اۋداندار، ۇيلەر بار. مۇمكىن ۇشاقتاردىڭ ۇشۋ، قونۋ تراەكتورياسىن وزگەرتۋ كەرەك شىعار. مىنە، وسىنداي ماسەلەلەر تۇرعىنداردى مازالايدى. اۋەجاي قىزمەتكەرلەرى ۇيىمداستىرعان جيىنعا كوكەيىمىزدە جۇرگەن سۇراقتاردى قويۋعا كەلدىك»، – دەيدى سۆەتلانا گرينينا.
تۇرعىنداردى مۇقيات تىڭداعان الماتى حالىقارالىق «TAV Construction» مەردىگەر كومپانياسىنىڭ وكىلى اليم احمەدوۆ پەن قوعاممەن بايلانىس ءبولىمىنىڭ مامانى ارنۇر نۇرعالييەۆ جانە باسقا دا ماماندار ءار تۇرعىننىڭ پىكىرى ەسكەرىلىپ، ناقتى شارالار قولدانىلاتىنىن ايتتى. سونداي- اق، ول بولاشاقتا الماتى اۋەجايىنىڭ اۋماعى تۇگەلدەي جاڭارتىلىپ، اباتتاندىرىلاتىنىن، جولاۋشىلار مەن اۋەجاي قىزمەتكەرلەرىنە مۇمكىندىگىنشە جاعداي جاسالاتىنىن دا ەسكەرتتى.
ءبىزدىڭ انىقتاما
جاڭا حالىقارالىق جولاۋشىلار تەرمينالىنىڭ اۋدانى 55536،22 م2 قۇرايدى. ديزاينعا سءايكەس، جاڭا قۇرىلىس نىسانى قولدانىستاعى تەرمينال عيماراتىنا جەرءۇءستى ءوتكەلى ارقىلى قوسىلادى. جاڭا تەرمينال جولاۋشىلارعا عيماراتتىڭ سىرتىنا شىقپاي-اق ىشكى جءانە حالىقارالىق رەيستەردەن ارى-بەرى وڭاي ءوءتۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
جاڭا عيماراتتىڭ قۇرىلىسى حالىقارالىق تەرمينالعا بورتتارىنىڭ كءولەمىنە بايلانىستى ءبىر ۋاقىتتا جەتى ۇشاق قوناتىنداي ەتىپ سالىنۋدا. الماتى ءاۋەجايى جىلىنا 14 ملن-عا جولاۋشىعا دەيىن قىزمەت كءورسەتەدى.
جاڭا تەرمينالدىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى – EDGE ستاندارتىنىڭ advanced دەڭگەيىنە سءايكەستىگى (رەسۋرستىق تيىمدىلىككە باعىتتالعان جاسىل عيماراتتاردى سەرتيفيكاتتاۋ جءۇيەسى)، ول 40%-دان استام ەنەرگيانى ءۇنەمدەۋدى جءانە جۇمىس كەزىندە تەرمينال عيماراتى ءۇءشىن 20%-دان استام سۋدى ءۇنەمدەۋدى، سونداي-اق قۇرىلىس كەزىندە ماتەريالداردى ءۇنەمدەۋدىڭ 20%-دان استامىن قامتاماسىز ەتەدى.
جاڭا تەرمينال سونىمەن قاتار، حالىقارالىق اۋە كولىگى قاۋىمداستىعىنىڭ (IATA) Optimum – ستاندارت دەڭگەيىندەگى قىزمەتىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى. وڭتۇستىك استانا اۋەجايىنىڭ قىزمەت كورسەتۋ دەڭگەيىنىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى الەمدىك ۇردىستەر ستاندارتتارىنا نەگىزدەلەدى، سوندىقتان جىلدامدىقتى، ساپانى جانە تيىمدىلىكتى ارتتىرا وتىرىپ، شىعىنداردى وڭتايلاندىرۋعا باعىتتالاتىن بولادى.
«اlmaty-akshamۋ»، №19 (6312) 7 اقپان، 2023 جىل