قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك راسىمدىك-پروسەستىك كودەكسى (ارپك) — مەملەكەتتىك باسقارۋداعى اشىقتىق پەن زاڭدىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ماڭىزدى قۇقىقتىق قۇجات. بۇل كودەكس ازاماتتاردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارعا جولدايتىن وتىنىشتەرى مەن شاعىمدارىنىڭ ءادىل ءارى زاڭدى قارالۋ ءتارتىبىن ناقتىلاپ، اكىمشىلىك ادىلەت جۇيەسىنىڭ نەگىزىن قالايدى.
1. جولدانىمدى تىركەۋ
اكىمشىلىك ءراسىم ازاماتتىڭ نەمەسە زاڭدى تۇلعانىڭ مەملەكەتتىك ورگانعا جازباشا نەمەسە ەلەكتروندى تۇردە جولدانعان وتىنىشىنەن باستالادى. بۇل وتىنىشتەر جولدانىم دەپ اتالادى جانە ولار:
· قۇقىقتى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى،
· مەملەكەتتىك ورگاننىڭ شەشىمىنە قارسى شاعىم،
· اقپارات الۋ،
· قۇقىقتى قورعاۋ نەمەسە قالپىنا كەلتىرۋ سياقتى سيپاتتا بولۋى مۇمكىن.
ارپك-نىڭ نورمالارىنا سايكەس، مەملەكەتتىك ورگان جولدانىمدى تىركەۋگە مىندەتتى جانە ونى تىركەگەن ساتتەن باستاپ ءوتىنىشتى قاراۋ مەرزىمى باستالادى. ادەتتە، بۇل مەرزىم — 15 جۇمىس كۇنى، ءبىراق كەيبىر كۇردەلى جاعدايلاردا ول 30 جۇمىس كۇنىنە دەيىن ۇزارتىلۋى مۇمكىن.
2. جولدانىمدى قاراستىرۋ
جولدانىمدى قاراستىرۋ كەزەڭىندە مەملەكەتتىك ورگان مىنالاردى جۇزەگە اسىرادى:
· ۇسىنىلعان دالەلدەر مەن ماتەريالداردى زەردەلەيدى؛
· قاجەت بولعان جاعدايدا قوسىمشا اقپارات سۇراتادى؛
· مۇددەلى تۇلعالاردى ىسكە تارتا الادى.
ەڭ باستىسى — بۇل راسىمدەر زاڭدىلىق، بەيتاراپتىق، اشىقتىق جانە تيىمدىلىك پرينسيپتەرى نەگىزىندە جۇرگىزىلۋى ءتيىس. ەگەر جولدانىمدا باياندالعان جاعدايلار قوسىمشا تەكسەرۋدى تالاپ ەتسە، مەملەكەتتىك ورگان ول بويىنشا ارنايى كوميسسيا قۇرۋى نەمەسە ءتيىستى قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرگە تاپسىرما بەرۋى مۇمكىن.
3. تىڭدالۋ قۇقىعى
ارپك-نىڭ ماڭىزدى جاڭالىعى — اكىمشىلىك ءراسىم اياسىندا تىڭدالۋ قۇقىعىنىڭ زاڭمەن بەكىتىلۋى. بۇل ازاماتتىڭ نەمەسە زاڭدى تۇلعانىڭ ءوز پىكىرىن ايتۋعا، دالەلدەر كەلتىرۋگە، ۇسىنىلعان شەشىم جوباسىمەن تانىسۋعا جانە وعان قارسى ءۋاج بىلدىرۋگە تولىق قۇقىعى بار ەكەنىن بىلدىرەدى.
مەملەكەتتىك ورگان شەشىم قابىلداماس بۇرىن:
· ازاماتتى تىڭداۋعا مىندەتتى؛
· تىڭدالۋ ناتيجەلەرى ارنايى حاتتامامەن راسىمدەلەدى؛
· شەشىم قابىلداعان سوڭ، ونى نەگىزدى ءارى دالەلدى تۇردە جازباشا ۇسىنۋعا مىندەتتى.
بۇل نورما جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدىڭ ساپاسىن ارتتىرىپ، مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ ادىلدىگىن كۇشەيتەدى.
ءاكىمشىلىك راسىمدىك-پروسەستىك كودەكس — مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ازاماتتار اراسىنداعى قاتىناستاردى وركەنيەتتى قۇقىقتىق دەڭگەيگە كوتەرەتىن قۇجات. جولدانىمدى تىركەۋ، قاراستىرۋ جانە تىڭدالۋ ساتىلارىنىڭ ناقتى رەتتەلۋى — ءاربىر ازاماتتىڭ داۋلاسۋ جانە ءوزىن قورعاۋ قۇقىعىن تولىق پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە مەملەكەتتىك باسقارۋ سالاسىندا زاڭ ۇستەمدىگىن، اشىقتىق پەن سەنىمدى ارتتىرادى.
ك.جۇبانىشيەۆا، الماتى بولىمشەلىك كولىكتەگى سانيتاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى