2025 جىلى 28 قاراشادا الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جانە «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، تۇركى الەمىنە تانىمال تۇلعا، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم قايراتكەرى شورا شامعالي ۇلى سارىبايەۆتىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا ارنالعان مەرەكەلىك كونسەرت ءوتتى.
مەرەيتوي اياسىندا اكادەميكتىڭ عىلىمي مۇراسى مەن تۇلعالىق بولمىسىنا قاتىستى قۇندى پىكىرلەر مەن ەستەلىكتەر ورتاعا سالىندى. شاراعا پروفەسسور جامال ايتقالي قىزى مانكەيەۆا، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى مايرا شورا قىزى، ساياساتتانۋشى جانۇزاق اكىم، سونىمەن قاتار، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ءانشى، تەلەجۇرگىزۋشى، «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ “دامۋ جانە ب ا ق”ءبولىمىنىڭ ورىنباسارى، قاراگوز سۇلەيمەنوۆا شورا شامعالي ۇلى سارىبايەۆتىڭ قازاق ءتىل بىلىمىنە قوسقان ولشەۋسىز ۇلەسىن، ونىڭ ۇلتتىق عىلىمدى دامىتۋ جولىنداعى ەڭبەگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
احمەت بايتۇرسىن ۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور جامال ايتقالي قىزى مانكەيەۆا اكادەميكتىڭ عىلىمي مۇراسىن سارالاپ، ونىڭ تۇركى الەمىندەگى بەدەلى مەن ەڭبەكتەرىنىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، پروفەسسور جامال مانكەيەۆا اكادەميكتىڭ تۇركولوگيا مەن قازاق ديالەكتولوگياسىن دامىتۋداعى تاريحي رولىنە توقتالىپ:
«شورا شامعالي ۇلى قازاق ديالەكتولوگياسىنىڭ عىلىمي مەكتەبىن قالىپتاستىرعان اسا ءىرى عالىم. ول ۇمىتىلعان كونە سوزدەر مەن ايماقتىق ءتىل ەرەكشەلىكتەرىن جۇيەلەپ، بۇل سالانى دەربەس عىلىمي باعىت رەتىندە دامىتتى»، – دەدى. عالىمنىڭ ديالەكتولوگيا عىلىمىن قالىپتاستىرۋداعى ءرولى، ايماقتىق ءتىل ەرەكشەلىكتەرىن جۇيەلەۋ ارقىلى قازاق ءتىلىنىڭ تاريحي دامۋىن تەرەڭ زەرتتەگەنى كەڭىنەن ايتىلدى. سونىمەن بىرگە شورا شامعالي ۇلىنىڭ ونەرگە جاقىندىعى، ەرەكشە ورىنداۋشىلىق قابىلەتى مەن ادامگەرشىلىك بولمىسى دا ەسكە الىندى.
ساياساتتانۋشى، «ادام» حالىقارالىق ينستيتۋتىنىڭ پرەزيدەنتى جانۇزاق اكىم ش. سارىبايەۆتىڭ قازاق زيالىلارىنىڭ مۇراسىن ساقتاۋ باعىتىندا اتقارعان اۋقىمدى ەڭبەگىن اتاپ ءوتتى. اسىرەسە، حح عاسىر باسىنداعى قازاق قايراتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكتەرىنە ارنالعان ەكى تومدىق بيبليوگرافيانى قۇراستىرۋ بارىسىندا اكادەميكتىڭ ازاماتتىق ۇستانىمى مەن قايسارلىعى ايرىقشا كورىنىس بەرگەنى تۋرالى پىكىر ءبىلدىردى. سونىمەن قاتار، ونىڭ قازاق مۋزىكا مادەنيەتىنىڭ زەرتتەلۋىنە قوسقان ۇلەسى دە ايتىلدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، 1964 جىلى «قايرات» كومانداسى قۇرىلدى، جانە وسى كوماندانىڭ اتىن قويعاندا دا شورا شامعالي ۇلى سارىبايەۆتىڭ ءرولى وراسان زور بولدى. عالىم شىعارماشىلىق توپتىڭ دامۋىنا، ۇلتتىق ونەردىڭ ىلگەرىلەۋىنە قوسقان ۇلەسىمەن تاريحتا قالدى.
عالىمنىڭ قىزى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى مايرا شورا قىزى اكەسىنىڭ عىلىم جولىنداعى ۇستانىمدارى مەن مۇراسىنىڭ بۇگىنگى ۇرپاققا بەرەر تاعىلىمى جونىندە جىلى لەبىزىن ءبىلدىردى. ول شورا شامعالي ۇلىنىڭ ومىردەن وتكەننەن كەيىن ونىڭ جەكە ءارحيۆىن جيناقتاپ، جۇيەلەۋ جۇمىستارىن قولعا العانىن، وسى ماتەريالدار نەگىزىندە ءبىرقاتار ەڭبەكتەر جارىق كورگەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار 2021 جىلى استاناداعى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادان «شورا شامعالي ۇلى سارىبايەۆ اتىنداعى وقۋ زالىنىڭ» اشىلۋى عالىم مۇراسىنىڭ ۇرپاققا قالدىرعان ۇلكەن قازىنا ەكەنىن جەتكىزدى.
مەرەكەلىك شارا بارىسىندا اكادەميكتىڭ عىلىمي مۇراسى عانا ەمەس، ونىڭ ۇلتتىق مادەنيەتتى دامىتۋداعى ءرولى دە جان-جاقتى كورسەتىلدى. شورا سارىبايەۆتىڭ ءومىرى مەن عىلىمي جولىن ايعاقتايتىن پورترەتتەر، فوتوسۋرەتتەر، ەڭبەكتەرىنەن ۇزىندىلەر، ارحيۆ ماتەريالدارى قويىلعان ەكسپوزيسيا كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنىلدى. كورمە عالىمنىڭ حالىقارالىق كونفەرەنسيالار مەن قوعامدىق ءىس-شارالارداعى قىزمەتىن دە قامتىدى. كەش سوڭىندا شورا شامعالي ۇلى سارىبايەۆتىڭ اعارتۋشىلىق رۋحىنا ارنالعان كونسەرتتىك باعدارلاما ۇسىنىلدى. كونسەرتكە ەلىمىزدىڭ بەلگىلى ونەر شەبەرلەرى قاتىسىپ، «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترىنىڭ ءانسامبلى دە ءوز ونەرىن كورەرمەنگە تارتۋ ەتتى. كونسەرتتە قازاقتىڭ ءداستۇرلى ان-كۇيلەرى، ۇلتتىق ورىنداۋشىلىق ونەردىڭ كورىنىستەرى پاش ەتىلدى.