بۇگىن قازاقستاننىڭ ەڭ ەسكى قۋىرشاق تەاترلارىنىڭ ءبىرى – الماتى مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىنىڭ قۇرىلعان كۇنى. اqshamnews.kz ءتىلشىسى ەلىمىزدەگى تۇڭعىش تەاتر جايلى مالىمەت ۇسىنادى.
تەاتر تاريحى
الماتى قالاسىنىڭ مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترى – رەسپۋبليكا تاريحىنداعى تۇڭعىش قۋىرشاق تەاترى. ول 1935 جىلى بەلگىلى قايراتكەر تەمىربەك جۇرگەنوۆتىڭ باستاماسىمەن اشىلعان.
قازاق مادەنيەت جانە تەاتر الەمىندە ەسىمدەرى التىن ارىپتەرمەن جازىلاتىن ۇلى تۇلعالار ل.حاميدي، ق.بادىروۆ، س.تەلعارايەۆ، ءا.بەيسەۋوۆ، ن.تىلەندييەۆ، و.اۋباكىروۆ، س.شۇكىروۆ، ق.ەشمۇراتوۆا سىندى تاعى دا باسقا كورنەكتى قايراتكەرلەر نەگىزىن سالعان قاراشاڭىراق تالانتتى ارتيستەردىڭ، قۋىرشاق شەبەرلەرىنىڭ، رەجيسسەرلەردىڭ، سۋرەتشىلەردىڭ بىرنەشە ۇرپاعىن تاربيەلەپ شىعاردى. تەاتر بۇگىندە تاياق قۋىرشاقتان باستاپ، جاڭا زامان اعىمىنا ساي كۇردەلى ماريونەتكالار، سوڭعى ۇلگىدەگى تەحنيكالىق-لازەرلى كوركەمدەۋلەرمەن، زاماناۋي ساحنا، جارىق جانە دىبىس قونقىرعىلارىمەن جابدىقتالعان.
بۇگىندە ۇلتتىڭ رۋحاني قاجەتتىلىگىن وتەپ وتىرعان تەاتردىڭ رەپەرتۋارلىق ساياساتىنىڭ اۋقىمى كەڭ. رەپەرتۋارداعى 50-گە جۋىق سپەكتاكلدەر قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلىپ وتىر. قۋىرشاق تەاترى وتاندىق جانە الەمدىك ايگىلى ادەبي تۋىندىلار نەگىزىندە ساحنالانعان كوركەمدىك دەڭگەيى جوعارى قويىلىمداردى كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلۋدا. قۋىرشاق تەاترىندا بۇگىنگى كۇندە 214 ورىندى ۇلكەن زال جانە 60 ورىندى كىشى زال قىزمەت ەتەدى.
الماتىدا 1935 جىلى قۇرىلعان قۋىرشاق تەاترى ءۇش جىلدان كەيىن رەسپۋبليكالىق مارتەبەگە يە بولدى. اشىلعان كۇننەن باستاپ قويىلىمدار ەكى تىلدە ءوتتى: قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە، ءداستۇر ءالى كۇنگە دەيىن ساقتالعان. وتەگەن باتىر مەن الدار كوسە قۋىرشاق سپەكتاكلدەرىنىڭ پرەمەرالارىنا اينالدى.
ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە تەاتر ترۋپپاسى مايداندىق كونسەرتتىك بريگادالارعا تاراتىلدى. 1940 جىلداردىڭ اياعىنان باستاپ تەاتر ءوزىنىڭ گاسترولدىك قىزمەتىن الدىمەن قازاقستان قالالارىندا، سودان كەيىن ورتا ازيانىڭ باسقا رەسپۋبليكالارىندا باستادى.
شەتەلگە ساياحات
شەتەلدە گاسترولدەر 1980 جىلدارى باستالدى، گرۋپپانىڭ جۇمىسىن جۇڭگو، ۆەتنام، بولگاريا، جاپونيا، كامپۋچيا، چەحيا جانە باسقا ەلدەردىڭ تۇرعىندارى باعالادى.الماتى قۋىرشاق تەاترى جەتىستىكتەرىنىڭ ىشىندە كوپتەگەن فەستيۆالدەردىڭ ماراپاتتارى بار. ول بىرنەشە رەت تاشكەنت، فرۋنزە قۋىرشاق تەاترلارىنىڭ فەستيۆالدەرىنىڭ لاۋرەاتى بولدى. تەاتر العان ەڭ بەدەلدى ماراپاتتاردىڭ بىرى-گران-پري. 2010 جىلى پراگا قالاسى، XIV دۇنيەجۇزىلىك قۋىرشاقتار كورمەسىندە Festival.In 2017 جىلى قۋىرشاق تەاترى حالىقارالىق قۋىرشاقتار فەستيۆالىندە قۋىرشاق كلاسسيكاسىن وزىنشە وقىعانى ءۇشىن، سونداي-اق ۇزدىك رەجيسسۋراسى ءۇشىن اتالىم بويىنشا جەڭىمپاز اتاندى.1980 جىلدان باستاپ تەاتر تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشى رەتىندە تانىلعان عيماراتتا ورنالاسقان.
عيمارات قۇرىلىسى
ول 1910 جىلى قوعامدىق جينالىس عيماراتى رەتىندە سالىنعان. ول قالالىق مادەني جانە ويىن-ساۋىق ءىس-شارالارىنا ارنالعان. تاريحشىلار ساۋلەت جوباسىنىڭ اۆتورى كىم ەكەنىن بىلە المادى. قالا سول كەزدە ۆەرنىي دەپ اتالدى. بۇل ۇيدە درامالىق ونەردى سۇيەتىندەردىڭ جەرگىلىكتى قالالىق قوعامى تەاتر قويىلىمدارىن ساحنالاپ، وينادى.
الماتى قۋىرشاق تەاترى ەسكەرتكىش مارتەبەسىن 1979 جىلى الدى.
2010 جىلى الماتى قالاسىنىڭ تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ ءتىزىمى قايتا قارالدى، ءبىراق عيمارات جەرگىلىكتى ماڭىزداعى ەسكەرتكىش مارتەبەسىن ساقتاپ قالدى.
2012-2013 جىلدارى ەسكى عيماراتتى بۇزۋ ارقىلى كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ءقازىر ەكى اۋديتوريا كەڭەيتىلدى. ۇلكەن، 215 كورەرمەنگە ارنالعان جانە كىشكەنتاي، 50 ورىنعا ارنالعان. ۇلكەن زالدا كورەرمەندەر ورىندارى ەكى قاتارعا ورنالاستىرىلا باستادى، جارىق جانە دىبىس جابدىقتارى جاڭارتىلدى. كىشى زال ينتەراكتيۆتى زالعا اينالدى.