قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن ش.ش. ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن بەلگىلى تاريحشى-عالىم، اكادەميك كەڭەس نۇرپەيىسۇلىنىڭ 90 جىلدىعىنا وراي «نۇرپەيىس وقۋلارى» اياسىندا «تاريحي جاد جانە ۇلتتىق بىرەگەيلىك» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنسيا ءوتتى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
كونفەرەنسياعا عالىمدار، پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلىق قۇرام، مەكتەپ مۇعالىمدەرى، دوكتورانتتار مەن ماگيسترانتتار قاتىستى.
اكادەميك كەڭەس نۇرپەيىسۇلىنىڭ وتاندىق تاريح عىلىمىنا قوسقان باعا جەتپەس ۇلەسىن ايقىنداۋ، الاش قوزعالىسىن زەرتتەۋدەگى ەڭبەگىن سارالاۋ، سونداي-اق حح عاسىرداعى قازاقستان تاريحىنىڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرىن جان-جاقتى تالقىلاۋ – كونفەرەنسيانىڭ باستى ماقساتى. عىلىمي جيىن اياسىندا باياندامالار تىڭدالىپ، پىكىرتالاستار ۇيىمداستىرىلدى.
«كەڭەس نۇرپەيىس ۇلى حح عاسىردىڭ باسىندا قازاق حالقىنىڭ باسىنا تۇسكەن بارلىق اۋىرتپالىقتى ءوز باسىنان وتكەردى. قيىندىقتارعا قاراماستان، ومىرلىك بيىك بەلەستەردى باعىندىردى. ول 20-دان اسا مونوگرافيا، 500-دەن استام ماقالا جازىپ، 30-دان استام عىلىم كانديداتىن، 10-نان اسا عىلىم دوكتورىن دايىندادى. ءوز ەستەلىگىندە: «قاي جەرگە بارمايىن، رەسەي، كورشىلەس تاشكەنت، ومبى، ورىنبور ارحيۆتەرىنەن تۇگەلدەي الاش قايراتكەرلەرى تۋرالى قۇپيا قۇجاتتاردى جيناي باستادىم. تاۋەلسىزدىك العان كەزدە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن، الاش قايراتكەرلەرىن اقتاۋ تۋرالى مەملەكەتتىك كوميسسياعا تاريحشى رەتىندە قوسىلىپ، بىردەن الاش پارتياسى قايراتكەرلەرى تۋرالى ەڭبەكتەر جازدىم»، – دەگەن ەدى. كەڭەس نۇرپەيىس ۇلى كوزىنەن نۇرىن شاشقان نۇرلى ادام بولاتىن. بىزگە، كەيىنگى ۇرپاققا، ادامگەرشىلىكتىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ كەتتى»، – دەدى تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، باۋىرى نۇرپەيىس تالدىبەك ءالى ۇلى.
كونفەرەنسيا بىرنەشە باعىت بويىنشا ءوتتى. قاتىسۋشىلار كەڭەستىك كەزەڭدەگى ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ ماسەلەلەرى، 1960–1990 جىلدارداعى قوعامدىق-ساياسي وزگەرىستەر، قازاقستانداعى كەڭەستىك مودەرنيزاسيا ۇدەرىستەرى، ءبىلىم، عىلىم جانە مادەنيەتتىڭ دامۋى سياقتى وزەكتى تاقىرىپتاردى كەڭىنەن قاراستىردى. سونىمەن قاتار كەڭەس نۇرپەيىس ۇلىنىڭ عىلىمي مۇراسى مەن ونىڭ الاش قوزعالىسىن زەرتتەۋدەگى ەڭبەكتەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلدى.
«كەڭەس نۇرپەيىس ۇلى قازاقستاندا تاريح عىلىمىنىڭ قالىپتاسۋىنا ايتارلىقتاي ەڭبەك ەتكەن تۇلعا. بۇل كىسى ەكى ءداۋىردى بىرگە قامتيدى: سوۆەت كەزەڭى مەن تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە تاريح عىلىمى سالاسىندا جەمىستى ەڭبەك ەتكەن عالىمدار قاتارىندا. 1980 جىلداردىڭ اياعى مەن 1990 جىلداردىڭ باسىندا تاريح عىلىمىندا ىرگەلى وزگەرىستەر باستالدى. كەڭەس نۇرپەيىس ۇلى «الاش ءھام الاشوردا» اتتى ۇلكەن مونوگرافيالىق ەڭبەك جازدى. سول ارقىلى الاش قوزعالىسىنا عىلىمي تۇرعىدان اقتاۋ ىسىنە زور ۇلەس قوستى»، — دەدى قازاقستاندىق تاريحشى عالىم، پروفەسسور، الاشتانۋشى مامبەت قويگەلدييەۆ قۇلجاباي ۇلى.
تاعىلىمدى جيىندا «قازاقستانداعى 1931-1933 جج. جاپپاي اشارشىلىق» اتتى كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى ءوتتى. سونىمەن قاتار كونفەرەنسياعا كەلگەن عالىمدار كەڭەس نۇرپەيىس ۇلى اتىنداعى مەرەيتويلىق توسبەلگىمەن ماراپاتتالىپ، اكادەميكتىڭ 90 جىلدىعىنا وراي 9 ستۋدەنت پەن جاس عالىمدار كەڭەس نۇرپەيىس ۇلى اتىنداعى ستيپەنديانىڭ يەگەرى اتاندى.
بۇل باسقوسۋ كەڭەس نۇرپەيىستىڭ عىلىمي مۇراسىن جاڭاشا باعامداۋعا، تاريحي جادى مەن ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى زەرتتەۋگە تىڭ سەرپىن بەردى.