قاراشانىڭ 17 جۇلدىزىندا الماتى مۋزەيىندە نيگەريا-گانالىق سۋرەتشى موزەس زيبوردىڭ «ءبىز جالعىز ەمەسپىز» اتتى جەكە كورمەسى ءوتتى. اتالمىش كورمەدە سۋرەتشىنىڭ كوبىنەسە پورترەتتىك جانرداعى 40-تان استام كارتيناسى قويىلعان.
موزەس زيبور 1978 جىلى لاگوس قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ ونەرگە دەگەن قۇشتارلىعى جەتى جاسىندا باستالىپ، ءومىرىنىڭ باستى باعىتىنا اينالدى. الدىمەن نيگەرياداعى بەدەلدى كوركەمسۋرەت مەكتەبىن، كەيىن 2008 جىلى ۇزدىك 100 ستۋدەنت قاتارىندا يابا تەحنولوگيالىق كوللەدجىن ءتامامدايدى. ءومىر جولى ونى الماتىعا الىپ كەلىپ، ءبىراز شىعارماشىلىق توقىراۋدان كەيىن دوس-جاراندارىنىڭ قولداۋىمەن ونەرگە قايتىپ ورالادى. سۋرەتشى العاشقى كورمەسى الماتىدا وتكەنىن، وڭتۇستىك استانا – ونىڭ ونەرىنە تاعى ءبىر ءۇمىت سىيلاعان، شىعارماشىلىق قالاسى ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. بىزدەگى كوركەمسۋرەت مەكتەبىندە ءبىلىم الىپ، موزەس مودەلدىك بيزنەسكە دە ارالاسا باستادى. ول ءۇش جەكە كورمە وتكىزىپ، نيگەريا. لوندون ارت ەكسپو، ۇلىبريتانيا، كاليفورنيا، اقش جانە قازاقستانداعى كوپتەگەن توپتىق كورمەلەرگە قاتىسقان.
الماتىنىڭ شىعارماشىلىق كەڭىستىگىنە ابدەن ءسىڭىسىپ كەتكەن نيگەريالىق سۋرەتشى كورمەدەگى اۆتوپورترەتتەر مەن جاقىندارى، دوس-جاراندارىنىڭ بەينەسى ارقىلى الماتىلىق ونەر سۇيەر قاۋىمعا نيگەريالىق، جالپى، افريكالىق تىرشىلىكتى كورسەتۋدى ماقسات تۇتقان. مۇندا ەلەكتر قۋاتى بولماعاندىقتان، جانارمايمەن ىستەيتىن ءبىر عانا قۇرىلعىمەن (بلەندەر) وتباسىن باققان سۋرەتشىنىڭ اناسى «بلەندەر» كارتيناسىندا بەينەلەنسە، كەلەسى ءبىر سۋرەتتە كوزى قىلي، سول سەبەپتى بالا كەزدەن مازاققا قالعان، كەيىن دارىندى ماتەماتيك، نيگەرياداعى ەڭ اۋقاتتى اداماعا اينالعان دوسى كۆامە باستى كەيىپكەر رەتىندە الىنعان.
«مەنىڭ انام وسى بلەندەرمەن-اق مەنى باعىپ، مەنىڭ وقۋىما، كيىم-كەشەگىمە، بولاشاعىما ينۆەستيسيا بولار بىلىمىمە قاراجات تاپتى. بۇگىنگى مەنىڭ جەتكەن جەتىستىگىمنىڭ بارلىعى ءبىرىنشى كەزەكتە انامنىڭ ارقاسى. مەن بۇكىل الەم انالارىن «باتىرلار» دەر ەدىم»، - دەپ سۋرەتشى ءوز ويىمەن ءبولىستى.
كەلەسى ءبىر «بيمبو تىنىشتىعى» كارتيناسى سۋرەتشى ومىرىندە وزىندىك ورنى بار، العاشقى ماحابباتىنا ارنالادى. ونىڭ سەزىمى جاۋاپسىز قالعانىمەن، شىعارماشىلىعىندا وزىندىك ءىزىن قالدىرعانى ءسوزسىز.
كوركەمدىك كورىنىستەرى ءيمپۋلسيۆتى يمپرەسسيونيزمنەن رەاليزمگە دەيىن بوي الاتىن جان-جاقتى سۋرەتشىنىڭ كورمەسىندە پورترەتتەردەن بولەك، سيۋررەاليزم جانرىنداعى كارتينالاردى دا بايقاۋعا بولادى. مىسالى، «مىندەتتەرسىز» كارتيناسىندا اۆتوپورترەتكە ساداق تۇرىندەگى سيمۆوليكالىر قوسىلىپ، اۆتوردىڭ ءوزىنىڭ جان دۇنيەسىن ءوزى ەمدەگەنى بەينەلەنگەن. ال «جول» سۋرەتى ءوز جولىن تابا الماي، اداسقان موزەستىڭ اكۆاريۋمدا تۇنشىققان ءتۇرىن كورسەتەدى. ونداعى «بالىقتار» - سوزىمەن، ىسىمەن قولداۋشىلار بولسا، قارا قارعالار – اياقتان تارتۋشىلار. مۇندا ايتىپ وتىرعان جانرىمىز بار قىرىنان اشىلعان.
سۋرەتشى ناعىز «رەاليزمگە» دە باس ۇرادى. «تۇراقتى ەشتەڭە جوق» پورترەتىندە «سسسر» جازۋى بار جەمپىر كيگەن جىگىت سالىنعان. مۇنداعى، «سسسر» سيمۆوليكاسى – كارتينانىڭ باستى ويىن، الەمدە ماگىلىك ەشتەڭە جوق ەكەنىن، ءتىپتى، كسرو سىندى يمپەريالاردىڭ قۇلايتىنىن حابارلاپ تۇر. جالپى سوۆەتتىك قۇبىلىس ءبىراز افريكاندىق سۋرەتشىلەردىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ تاقىرىبىنا وزەك بولعان.
سۋرەتشى الماتىدا تۇرىپ، ەڭبەك ەتەتىندىكتەن ونىڭ شىعارماشىلىعىندا قازاقي موتيۆتەردىڭ بولۋى شارتتى قۇبىلىس. «رەينكارناسيا» كارتيناسىدا بەينەلەنگەن قارا ءناسىلدى كەلىنشەكتىڭ كويلەگىندە قازاقي ورنەكتەر، ال وڭ جاعىندا ءبىزدىڭ ۇلتتىق سيمۆولىمىز – بۇركىت بەينەلەنگەن. موزەس شىمبۇلاققا العاش كوتەرىلگەندە «بۇركىتتى» كورىپ، قاتتى قىزىققانىن ايتادى. قازاقتاردا قۇسبەگىلىك بار ەكەنىن ءبىلىپ، ونىڭ ەلىندە دە اتا-بابالارى اڭشىلىقپەن كۇن كورگەنىن ەسكە الادى. ياعني سۋرەتتە اۆتور بۇكىل الەم ادامدارى ءبىر اتادان تاراعانىن نيگەريالىقتار مەن قازاقتاردىڭ ۇقساستىعىن بەينەلەۋ ارقىلى جەتكىزۋگە تىرىسقان.
كورمەنىڭ باستى نازار اۋدارار تۇسى – كارتينالاردان بولەك، افريكاداعى قيىن ومىردەن سىر شەرتەتىن ەكسپوناتتار. مۇندا ءسىز ويىنشىعى جوق افريكاندىق بالالار ويلاپ تاپقان، پلاستيكالىق بوتەلكەلەردەن قۇراستىرىلعان «كولىكتى»، قاقپاقتار «فۋتبوليستەر» رولىندەگى ويىننىڭ كورىنىسىن، قولمەن قاراپايىم اعاشتان جاسالعان ساموكوتتى، اۋىلدان 20 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان جالعىز قۇدىقتىڭ ەكسپوزيسياسىن كورە الاسىز. اۆتور بارلىق ەكسپوزيسيالاردى كەلۋشىلەرگە ءتۇسىندىرىپ، ءوز ومىرىنەن مىسالدار كەلتىردى. ول وسىنداي قيىندىقتاردا ارتتا قالدىرىپ، قازاقستاندا بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتكەنىنە شىن جۇرەكتەن قۋاناتىنىن دا جاسىرمادى.
جالپى موزەس زيبوردىڭ شىعارماشىلىعىنا باعا بەرگەن ومارۋي ەسىمدى ونەرتانۋشىنىڭ ءسوزى ونى ناقتى، تۋرا سيپاتتاعانداي. سوندىتان بۇگىنگى كورمە شولۋىمىزدى سىنشىنىڭ سوزىمەن اياقتاۋدى ۇيعاردىق.
«ومومانىڭ ونەرى الەمگە افريكالىق ونەردىڭ تەرەڭ، كۇردەلى، كەي جەردە تۇسىنىكسىز تۇستارىن پاش ەتۋگە ارنالعان. موزەس زيبوردىڭ جۇمىسى بارلىق وسى تالاپتارعا جاۋاپ بەرەدى. مۇنىڭ بارلىعى ءبىر كورگەننەن رۋحاني دوسىڭدى تابۋمەن تەڭبە-تەن. ونىڭ ونەرى افريكالىق تىنىستىڭ – شىنايى ايناسى».