اتوم ەلەكتر ستانسيالارى ەكولوگيالىق تۇرعىدان تارتىمدى بولۋدا، ويتكەنى ءتىپتى پايدالانىلعان يادرولىق وتىن دا ەكونوميكالىق قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى. بۇل وتىندى قايتا وڭدەپ، كەڭىنەن قولدانىلاتىن رەاكتورلار ءۇشىن موح (Mixed-Oxide) وتىنى رەتىندە پايدالانۋعا بولادى. وسى سەبەپتى اەس-تىڭ ەكولوگيالىق تيىمدىلىگى ارتىپ كەلەدى.
الايدا مۇنداي اۋقىمدى جوبانى ىسكە اسىرماس بۇرىن كەيبىر تاۋەكەلدەردى ەسكەرۋ قاجەت.
«ەكونوميكالىق، ساياسي جانە ەكولوگيالىق تاۋەكەلدەر بار. قازاقستانداعى ءىرى جوبالار، مىسالى، لرت سياقتى، سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىنە ۇشىرايدى. بۇعان قوسا، ەلىمىزدە ءىرى وبەكتىلەردى سالۋ كەزىندە ەكولوگيالىق تاۋەكەلدەر جەتكىلىكتى تۇردە قاداعالانباعان. رەاكتورلار سۋدى سالقىنداتۋدى قاجەت ەتەدى، سوندىقتان سۋ رەسۋرستارىنا باعا بەرۋ، سۋدىڭ تەمپەراتۋراسى مەن بيوارتۇرلىلىككە اسەرىن زەرتتەۋ قاجەت»، – دەيدى باتىس قازاقستان ەكولوگو-گەوگرافيالىق قوعامىنىڭ باسشىسى دارحان سارييەۆ.
چەرنوبىل اەس اپاتى پوستكەڭەستىك ۇرپاقتىڭ ساناسىنا قاتتى اسەر ەتكەن وقيعالاردىڭ ءبىرى. الايدا ەكولوگتىڭ پىكىرىنشە، مۇنداي توتەنشە جاعدايلارعا تىم ءبىرجاقتى قاراماۋ كەرەك:
«چەرنوبىل وقيعاسىنا قاراساق، جارىلىس ادامدار ءۇشىن ۇلكەن پروبلەماعا اينالدى. ءبىراق تابيعات ءۇشىن اسا زيان تيگىزگەن جوق. كەرىسىنشە، ول جەردە ءقازىر تابيعات قايتا جاندانىپ، دامىپ جاتىر. بۇل مىسال ارقىلى ءبىز ەكولوگيانى تەرەڭىرەك تۇسىنۋگە مۇمكىندىك الامىز. تابيعاتتا ءوز تەپە-تەڭدىگى بار، ال ەكولوگيا – ادامدارعا بەيىمدەلگەن تابيعات. ادام ءومىر سۇرە المايتىن ورتادا ەكولوگيالىق پروبلەما بار دەپ سانايمىز، ءبىراق تابيعات ءوزى ادام ءۇشىن ەكسترەمالدى جاعدايلاردا دا دامىپ كەتە الادى. سوندىقتان ەكولوگيانى كوبىنەسە انتروپوسەنترلىك كوزقاراس رەتىندە ءتۇسىنۋ ماڭىزدى».