مەملەكەت باسشىسى ق.ك.توقايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋى
قۇرمەتتى وتانداستار!
ءقادىرلى دەپۋتاتتار جانە ۇكىمەت مۇشەلەرى!
قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ 59-شى بابىنا سايكەس، VII شاقىرىلىمداعى پارلامەنتتىڭ ءۇشىنشى سەسسياسىن اشىق دەپ جاريالايمىن.
قۇرمەتتى دەپۋتاتتار!
بارشاڭىزدى پارلامەنتتىڭ كەزەكتى سەسسياسىنىڭ اشىلۋىمەن قۇتتىقتايمىن!
بيىل ءبىز جاڭا كەزەڭگە قادام باستىق.
حالقىمىز جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋمدا ساياسي جاڭعىرۋ باعدارىن قولدادى.
كونستيتۋسيالىق رەفورما جاڭا، ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ جولىنداعى اسا ماڭىزدى قادام بولدى.
ەلىمىزدەگى ساياسي جاڭعىرۋ ەندى ەكونوميكالىق وزگەرىستەرگە ۇلاسۋعا ءتيىس.
ءبىز «ازامات – بيزنەس – مەملەكەت» اراسىنداعى قاتىناستى تۇبەگەيلى وزگەرتەمىز.
مەملەكەت، ەڭ الدىمەن، بارىنە بىردەي مۇمكىندىك بەرىپ، ادىلدىك ورناتادى.
قوعام يگىلىگىنە ارنالعان قىزمەت دەڭگەيى جوعارى بولۋىنا كەپىلدىك بەرەدى.
الەۋمەتتىك جاعىنان ءالسىز توپتاعى ازاماتتارعا قولداۋ كورسەتەمىز.
مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا دا كومەكتەسەمىز. پرەزيدەنت جانىنداعى ومبۋدسمەن تاعايىندالادى.
مەملەكەت ەكونوميكالىق ەركىندىكتى قولدايدى.
ءبىراق حالىقتى نارىق تۇراقسىزدىعىنىڭ ىقپالىنان بارىنشا قورعايدى.
شاعىن جانە ورتا بيزنەستى مەيلىنشە دامىتادى.
ەندى رەفورمالاردىڭ ناقتى باعدارلارىنا توقتالايىن.
ءبىرىنشى باعدار. جاڭا ەكونوميكالىق ساياسات.
ءبىز ەكونوميكامىزدا قوردالانعان ماسەلەلەردى جاقسى بىلەمىز.
مىسالى، شيكىزاتقا ءالى دە تاۋەلدىمىز.
ەڭبەك ونىمدىلىگى تومەن، يننوۆاسيا جەتكىلىكسىز.
ۇلتتىق تابىستىڭ يگىلىگىن جۇرتتىڭ ءبارى بىردەي كورىپ وتىرعان جوق.
ارينە، مۇنىڭ بارلىعى – كۇردەلى ماسەلەلەر. ءبىراق ونى شەشۋدىڭ ناقتى جولدارى بار.
اتاپ ايتساق، بۇل – ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ جانە سيفرلاندىرۋ.
سونداي-اق شاعىن جانە ورتا بيزنەس پەن ادام كاپيتالىن دامىتۋ، زاڭ ۇستەمدىگىن ورنىقتىرۋ.
سوندىقتان تىڭ تاسىلدەر قاجەت ەكەنى ءسوزسىز.
ەكونوميكالىق ساياساتىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى ەش وزگەرمەيدى. ونىڭ ءمانى – ساپالىق جانە ينكليۋزيۆتىك تۇرعىدان حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ.
جاڭا ەكونوميكالىق باعدارىمىزدىڭ باستى باسىمدىقتارى مىنالار:
– جەكە كاسىپكەرلىك باستامالاردى ىنتالاندىرۋ، ياعني، مەملەكەتتىك كاپيتاليزمنەن جانە مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاعا شەكتەن تىس ارالاسۋىنان باس تارتۋ؛
– باسەكەلەستىكتى دامىتۋ، ياعني بارىنە بىردەي مۇمكىندىك بەرۋ؛
– سونداي-اق ۇلتتىق تابىستى ءادىل ءبولۋ.
مۇنىڭ ءبارى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ءبىرقاتار ماڭىزدى مىندەتتى شەشۋدى تالاپ ەتەدى.
ءبىرىنشى. باعانى اكىمشىلىك جولمەن رەتتەۋ تۇتاس سالالاردىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىن تومەندەتەدى. سونداي-اق تاۋار تاپشىلىعىن تۋىنداتىپ، ەلدى يمپورتقا تاۋەلدى ەتەدى.
سوندىقتان باعا بەلگىلەۋ ىسىنە مەملەكەتتىڭ ارالاسۋىنان بىرتىندەپ باس تارتۋ كەرەك.
باسەكەلىك ورتاسى جوق نارىقتار عانا بۇرىنعىداي قالا بەرەدى.
مونوپوليستەردىڭ تاريفتەرى قاتاڭ باقىلاۋدا بولادى.
ءبىراق باقىلاۋ جاساۋ ورىنسىز قىسىم كورسەتۋ دەگەن ءسوز ەمەس.
بۇگىندە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، سونىڭ ىشىندە كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ بيزنەستى تەكسەرۋگە جاپپاي كىرىسىپ، باعالار مەن تاريفتەردى تومەندەتۋدى تالاپ ەتۋى جيىلەپ كەتتى.
قۇر داقپىرت ءۇشىن جاسالاتىن مۇنداي ارەكەتتەردى دوعارۋ كەرەك.
مونوپوليانىڭ تابىسىن شەكتەۋ قاجەتتىگى مەن ينفراقۇرىلىمعا ينۆەستيسيا سالۋدى قامتاماسىز ەتۋ اراسىندا تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋ ماڭىزدى.
ەلىمىزدە ەلەكتر قۋاتىمەن قامتاماسىز ەتەتىن جەلىلەردىڭ ۇشتەن ەكىسىنىڭ، جىلۋ كوممۋنيكاسياسىنىڭ 57 پايىزىنىڭ جانە سۋ قۇبىرى جەلىسىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىنىڭ توزىعى جەتكەن.
وسىدان-اق ءبىراز جايتتى اڭعارۋعا بولادى.
تاريفتەردى كۇشپەن ۇستاپ تۇرۋدىڭ سوڭى سونىڭ ءبارىن كەزەكپەن وشىرۋگە جانە ءتۇرلى اپاتتى جاعدايلار تۋىنداۋىنا اكەپ سوقتىرادى.
وسىنىڭ سالدارىنان ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىعىنا جانە ومىرىنە قاتەر تونەدى.
مونوپوليالى نارىقتاردا «ءتاريفتى ينۆەستيسياعا ايىرباستاۋ» دەگەن جاڭا تاريف ساياساتىنا كوشۋ كەرەك.
جەلىلەر مەن قۋات كوزدەرىنىڭ توزۋ دەڭگەيىن كەمىندە 15 پايىزعا ازايتۋ قاجەت.
تاريف ينفراقۇرىلىمعا قارجى سالعانى جانە اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ مەملەكەتتىك مونيتورينگى جۇيەسىنە قاتىسقانى ءۇشىن بەرىلەدى. مەنشىك يەسى ينۆەستيسيانىڭ ايتارلىقتاي بولىگىن ءتاريفتىڭ ەمەس، ءوز قارجىسىنىڭ ەسەبىنەن سالۋعا ءتيىس.
يننوۆاسيا ەنگىزۋ ءۇشىن ءتيىمدى ىنتالاندىرۋ شارالارىن ازىرلەگەن ءجون. سونداي-اق شىعىستىڭ ءبىر بولىگىن تاريفتىك سمەتانىڭ اياسىندا قايتا بولۋگە جانە تابىستىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن ساقتاپ قالۋعا رۇقسات بەرۋ كەرەك.
تاريفتەردى توعىسپالى سۋبسيديالاۋدان، ياعني ءبىر تۇتىنۋشىلار ءۇشىن باعانى ۇستاپ تۇرۋ ماقساتىمەن باسقالار ءۇشىن باعانى كوتەرۋ تاسىلىنەن بىرتىندەپ باس تارتۋ قاجەت.
ەكىنشى. ەكونوميكانى ودان ارى مونوپولياسىزداندىرۋ ءۇشىن ناقتى ينستيتۋسيونالدىق شەشىمدەر قابىلداۋ قاجەت.
«كونگلومەرات» ۇعىمىن زاڭ جۇزىندە ايقىنداپ العان ءجون.
نارىقتىڭ ءوزارا بايلانىستى سۋبەكتىلەرى ەكونوميكالىق الەۋەتىن ءبىر جەرگە شوعىرلاندىرۋ ءۇشىن رۇقسات الۋعا مىندەتتى.
ولاردىڭ بارلىق مامىلەسىن، سونىڭ ىشىندە نارىققا ءتان ەمەس باعالاردى قولدانۋ بەلگىلەرى بويىنشا جاسالعان كەلىسىمدەرىن دە مۇقيات تەكسەرۋ كەرەك.
ءبىرىڭعاي وپەراتورلاردىڭ قىزمەتى نارىقتىق ەكونوميكانى دامىتۋعا كەرى اسەر ەتەدى. سوندىقتان بۇل ينستيتۋتتى رەتكە كەلتىرگەن ءجون.
ءقازىر جۇمىس ىستەپ تۇرعان وپەراتورلاردى باسەكەلى ورتاعا بەرۋ قاجەت نەمەسە مونوپوليست دەپ تانىپ، قىزمەتىن مونوپولياعا قارسى ارناۋلى قۇقىق اياسىندا رەتتەۋ كەرەك.
ءۇشىنشى. ەكونوميكانىڭ تۇراقتى ءوسۋى سالىق ساياساتىنىڭ تۇسىنىكتى جانە بولجاۋعا بولاتىنداي ەتىپ جۇرگىزىلۋىنە تىكەلەي بايلانىستى.
فيسكالدى رەتتەۋ ءىسىن قايتا جاڭعىرتۋ ءۇشىن 2023 جىلى جاڭا سالىق كودەكسى ازىرلەنەدى.
ونىڭ ەڭ تۇيتكىلدى تۇسى سانالاتىن سالىقتىق اكىمشىلەندىرۋ ماسەلەسى تۇگەل قايتا جازىلۋعا ءتيىس.
سونداي-اق جۇمىس بارىسىندا بەتپە-بەت كەزدەسۋ مۇلدەم بولمايتىنداي ەتىپ، سالىقتىق باقىلاۋ قىزمەتىن تولىق سيفرلاندىرۋ كەرەك.
تاعى ءبىر باسىمدىق – سالىقتىق ىنتالاندىرۋ شارالارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ.
ول ءۇشىن ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى سالاسىندا ديففەرەنسيالدى سالىق مولشەرلەمەسىنە كوشكەن ءجون.
پايدانىڭ تەحنولوگيالىق جاڭعىرۋعا جانە عىلىمي ازىرلەمەلەرگە جۇمسالعان بولىگىنە سالىناتىن كورپوراتيۆتى تابىس سالىعىن تومەندەتۋ نەمەسە ودان بوساتۋ ءتاسىلىن ەنگىزۋ كەرەك.
سالىق تولەۋشىلەردى سالىقتان جالتارۋعا قۇمارلىعىن ازايتۋ ءۇشىن ارنايى سالىق رەجىمدەرىن جەڭىلدەتۋ كەرەك.
سالىق جۇكتەمەسىن تومەندەتۋ ماقساتىندا ۇيىمداردى ادەيى بولشەكتەۋگە جول بەرمەۋ ماسەلەسى جاڭا كودەكستە قاراستىرىلۋى قاجەت.
ساۋدا-ساتتىق زامان تالابىنا ساي دامۋى ءۇشىن مولشەرلەمەسى ويعا قونىمدى ءارى راسىمدەرى قاراپايىم بولشەك ساۋدا سالىعىن قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ كەرەك.
سالىق رەفورماسى اياسىندا «ءسان-سالتاناتقا سالىق» سالۋدى ەنگىزگەن ءجون.
مۇنىڭ ورتا تاپقا قاتىسى جوق، بۇل سالىق تەك اسا قىمبات جىلجىمايتىن مۇلىك جانە اۆتوكولىك ساتىپ العان كەزدە سالىنادى.
اۆتوكولىك ساتىپ الۋ كەزىندە تولەنەتىن الىم-سالىق ماسەلەسىنە جەكە توقتالايىن.
كەيبىر جاقىن شەتەلدەردەن اكەلىنگەن اۆتوكولىكتەرگە قاتىستى تۇيتكىلدەر بارشاعا ءمالىم.
زاڭ اياسىنان تىس قالىپ وتىرعان مۇنداي كولىكتەر قوعامدىق قاۋىپسىزدىككە قاتەر توندىرۋدە.
زاڭسىز كولىك اكەلەتىن ءامال-تاسىلدىڭ بارىنە توسقاۋىل قويۋ ءۇشىن باتىل شارالار قابىلداۋ قاجەت.
ال بيىلعى 1 قىركۇيەككە دەيىن ەلگە اكەلىنگەن اۆتوكولىكتەرگە قاتىستى احۋالدى رەتتەۋ كەرەك.
ولاردى زاڭداستىرۋ ماقساتىندا ۋتيليزاسيا جانە العاشقى تىركەۋ ءۇشىن تولەنەتىن قارجى كولەمىن 200-250 مىڭ تەڭگەدەن اسىرماي، بارىنە بىردەي جانە ءبىر رەتتىك الىم الۋدى ۇسىنامىن.
بۇل – ىزدەۋ سالىنباعان جانە كەدەن راسىمدەرىنەن وتكەن كولىكتەرگە عانا قاتىستى شارا.
ءتورتىنشى. سالىق ساياساتىنىڭ ءتيىمدى بولۋى كەدەن جۇمىسىنىڭ اشىقتىعىنا تىعىز بايلانىستى.
سالىق جانە كەدەن سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەلەردى تولىق بىرىكتىرۋ ءىسىن اياقتاۋ ماڭىزدى.
كەلەسى ماسەلە.
تەكسەرۋشىلەردىڭ تىم كوپتىگى. ولاردىڭ تەرىس اسەر ەتكەنى بەلگىلى.
سوندىقتان، شەكاراعا ينتەگراسيالانعان كەدەندىك باقىلاۋ ءتاسىلىن ەنگىزۋ قاجەت.
كەدەندىك راسىمدەۋ ورتالىقتارى «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا جۇمىس ىستەۋگە ءتيىس.
بەسىنشى. ءبىز «كورپەگە قاراي كوسىلۋ» قاجەت ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك.
بيۋدجەت ساياساتىنا رەفورما جاسالادى. اقىرعى ناتيجەنى ءدوپ باسۋىمىز كەرەك.
بيۋدجەت كودەكسىندە شەكتى نورماتيۆتەر بەكىتىلەدى.
ونى بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ جانە ورىنداۋ كەزىندە مىندەتتى تۇردە ۇستانۋ قاجەت.
ۇلتتىق قوردىڭ قارجىسىن ءتيىمسىز جۇمساۋ توقتاتىلادى. بۇل – وتە وزەكتى ماسەلە.
قوردىڭ قاراجاتىن اسا قاجەت ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا جانە ەلىمىز ءۇشىن ماڭىزى زور جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا جۇمسايمىز.
بيۋدجەت ۇدەرىستەرىن بارىنشا جەڭىلدەتۋ قاجەت.
مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ يگەرىلمەگەن قاراجاتتى كەلەسى جىلعا قالدىرۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك.
سول ارقىلى ولار اقشانى بيۋدجەتكە قايتارۋدىڭ ءتيىمسىز تارتىبىنەن قۇتىلادى.
سونىمەن بىرگە، بيۋدجەتكە قاتىستى تاۋەكەلدەردى باسقارۋ جۇيەسىن ىسكە قوسۋ كەرەك.
بۇل جۇيە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردى دا قامتۋعا ءتيىس.
ءبىز سالىق ءتۇسىمىن وڭىرلەردىڭ وزىنە بەرە باستادىق. بۇل جۇمىستى جالعاستىرۋ قاجەت.
«حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» جوباسى ءتيىمدى ىسكە اسىرىلىپ جاتىر.
ونىڭ اۋقىمىن كەڭەيتىپ، جوباعا اۋداندىق ماڭىزى بار قالالار مەن اۋىلداردى تارتۋ كەرەك.
ءتۇرعىن-ۇي كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى قارجىسىنىڭ كەمىندە 10 پايىزى قايدا جۇمسالاتىنىن قوعامنىڭ ءوزى ايقىنداۋعا ءتيىس.
وسى ايتىلعان ماسەلەلەردى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جاڭا بيۋدجەت كودەكسىن قابىلداۋ قاجەت.
التىنشى. كاسىپكەرلىكتى جۇيەلى تۇردە قولداۋ.
بۇل جۇمىستا ءبارىن باسىنان باستاپ رەتتەۋ كەرەك.
تاپسىرما ەكى جىلدان بەرى ورىندالماي كەلەدى.
جۇزدەگەن، ءتىپتى مىڭداعان زاڭنامالىق قۇجات پەن نۇسقاۋلىقتى قايتا-قايتا تۇزەتە بەرگەننەن ەشتەڭە شىقپايدى.
ونىڭ ورنىنا ىقشام ءارى تۇسىنىكتى جاڭا ەرەجەلەردى بەكىتكەن ءجون.
مۇنداي ءتاسىلدى 2024 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ تولىق ەنگىزۋ قاجەت.
كەلەسى ماسەلە.
مەملەكەت قارجىلاي قولداۋ جاساعان كەزدە باسەكەگە قابىلەتتى شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىنە باسا ءمان بەرەدى.
ەڭبەكاقى تولەۋ قورىن كوبەيتكەن جانە سالىق تولەمدەرىن ارتتىرعان كاسىپورىندارعا قولداۋ كورسەتىلەدى.
بۇل – نەگىزگى تالاپ.
سونىمەن قاتار، مەملەكەتتەن كومەك الاتىن بيزنەس وكىلدەرىن انىقتايتىن اۆتوماتتى جۇيە ەنگىزىلەدى.
مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدىڭ مۇلدە جاڭا جۇيەسى جاسالادى.
باعانىڭ تومەن بولۋى عانا ەمەس، تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى باستى نازاردا بولادى.
مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك ساتىپ الۋدى ءبىرىڭعاي پلاتفورماعا كوشىرۋ قاجەت.
وسىنىڭ ءبارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن «مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى» جاڭا زاڭ قابىلدانۋعا ءتيىس.
جەتىنشى. مەملەكەت پەن جەكەمەنشىك سەرىكتەستىگىنىڭ جاڭا ۇلگىسىنە كوشۋ كەرەك.
ءقازىر كوپتەگەن جوبا كەيبىر كاسىپكەرلەر مەن شەنەۋنىكتەردىڭ مايشەلپەگىنە اينالدى.
كەلىسىم-شارتتار اشىق جانە كونكۋرستىق نەگىزدە جاسالۋعا ءتيىس.
وسى ماقساتتا ءتيىستى زاڭ قابىلداۋ قاجەت.
سەگىزىنشى. نەسيە رەسۋرستارىنىڭ تاپشىلىعى وتاندىق بيزنەس ءۇشىن ۇلكەن پروبلەما بولىپ وتىر.
قازاقستاندا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قارجىلاندىرۋ ءۇشىن 42 ميلليارد دوللارعا جۋىق قاراجات جەتىسپەيدى.
سويتە تۇرا، بانكتەردە تريلليونداعان تەڭگە قارجى ءىس جۇزىندە ەكونوميكاعا ەش پايداسىن تيگىزبەي بوسقا جاتىر.
ۇلتتىق بانك، قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى، ۇكىمەت بىرلەسىپ، ناقتى سەكتوردى تۇراقتى ءارى قولجەتىمدى نەسيەمەن قامتاماسىز ەتەتىن ناقتى شەشىمدەر قابىلداۋعا ءتيىس.
ۇلتتىق بانك قازىرگى احۋالدىڭ وتە كۇردەلى ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، بارىنشا يكەمدى قيمىلداۋى، ءتىپتى تاپقىرلىق تانىتۋى كەرەك.
شەتەلدەردە بۇعان قاتىستى وڭ تاجىريبەلەر بار.
توعىزىنشى. ءونىم ءوندىرۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن، جەر كەرەك.
جەرى جوق ادام بيزنەسپەن اينالىسا المايدى.
كاسىپكەرلەرگە جەر تەلىمدەرىن اشىق ءارى جەدەل ءبولۋدىڭ ءتيىمدى تاسىلدەرى ايقىندالۋعا ءتيىس.
ونى جىل سوڭىنا دەيىن ازىرلەۋ كەرەك.
ءاربىر ايماق پەن ەلدى مەكەندە بوس جاتقان نەمەسە ماقساتىنا ساي يگەرىلمەگەن جەردىڭ بار-جوعىن انىقتاۋ قاجەت.
بۇل اقپاراتتى بيزنەس وكىلدەرى بىلۋگە ءتيىس.
اتالعان شارالار كاسىپكەرلەردىڭ عانا ەمەس، جالپى ەكونوميكانىڭ باسەكەگە قابىلەتىن ارتتىرا تۇسەتىنى انىق.
ەكىنشى باعدار. ناقتى سەكتوردى دامىتۋ.
ەڭ الدىمەن، جەر قويناۋىن يگەرۋ ىسىنە ينۆەستيسيا تارتۋ ءۇشىن زاڭنامانى جانە راسىمدەردى بارىنشا جەڭىلدەتۋ كەرەك.
گەولوگيالىق اقپارات تۋرالى ءبىرىڭعاي مالىمەتتەر بانكىن قۇرۋ جۇمىسىن اياقتاۋ قاجەت.
ۇكىمەتكە يندۋستريا جانە جەر قويناۋىن يگەرۋ سالالارىنىڭ ينۆەستيسيالىق تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋدى تاپسىرامىن.
بىلتىر مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا بارلىق ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتىڭ تيىمدىلىگى باعالاندى.
سونىڭ ناتيجەسىندە تۇيتكىلدى تۇستاردى انىقتاپ، تىڭ تاسىلدەردى ويلاستىردىق.
ەندى ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتاردى دامىتۋ ءۇشىن مۇلدە باسقا ساياساتقا كوشكەن ءجون.
قازىرگى تاڭدا شەتەل كومپانيالارى قازاقستانعا كوشە باستادى. سوندىقتان بۇل ماسەلە ءتىپتى وزەكتى بولىپ وتىر.
ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتارعا ينۆەستيسيالىق جەڭىلدىكتەردى سارالاپ بەرۋ كەرەك.
نەعۇرلىم كوپ اقشا سالساڭ، سوعۇرلىم كوپ جەڭىلدىك الاسىڭ دەگەن ۇستانىم باستى قاعيدا بولۋى قاجەت.
جۇمىس ىستەيتىن سالاسى نەگىزگى باعىت بولماسا دا، ماڭىزدى يندۋستريالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىراتىن ينۆەستورلار بار.
ولارعا سالىق جانە كەدەن جەڭىلدىكتەرىن ۇسىنباي-اق، جەر تەلىمدەرىن بەرۋگە بولادى.
بارلىق ينۆەستيسيالىق مىندەتتەمەسىن ادال ورىندايتىن كاسىپورىندار دا بار.
ولارعا ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتان جەر تەلىمىن جەكە مەنشىككە بەرۋ ماسەلەسىن شەشۋ قاجەت.
جالپى، ينۆەستيسيا تارتۋ جۇمىسىن جۇيەلى جۇرگىزۋ كەرەك.
بۇل – ۇكىمەتتىڭ الدىندا تۇرعان باستى مىندەتتىڭ ءبىرى.
كەلەسى ماسەلە. بۇعان دەيىن ايتىلعانداي، مەملەكەت ءوزىنىڭ ەكونوميكاعا ارالاسۋىن بىرتىندەپ ازايتا بەرەدى.
«سامۇرىق-قازىنا» قورى ەكونوميكانىڭ باستى سالالارىنا باقىلاۋ جاساۋعا عانا جەتكىلىكتى ىقپالى بار ماجوريتارلى ينۆەستورعا اينالادى.
قوردىڭ باسقا اكتيۆتەرى مەن اكسيالارىن جەكەشەلەندىرۋ كەرەك. ونى جۇزەگە اسىرۋعا «حالىقتىق ءىرو» ءتاسىلىن دە قولدانۋعا بولادى.
«سامۇرىق-قازىنا» قورى جەكە ينۆەستورلار دەربەس جۇزەگە اسىرا المايتىن اسا ماڭىزدى جوبالارعا ينۆەستور رەتىندە قاتىسا الادى. مۇنداي جوبالاردى پرەزيدەنت انىقتايدى.
كەلەسى ماسەلە – ەلىمىزدىڭ ترانزيتتىك قۋاتىن ارتتىرۋ.
قازاقستان قازىرگى گەوساياسي جاعدايدا ازيا-ەۋروپا اراسىنداعى اسا ماڭىزدى قۇرلىق ءدالىزى بولىپ وتىر.
ءبىز بۇل مۇمكىندىكتى تولىق پايدالانىپ، الەمدىك ماڭىزى بار كولىك-تاسىمال تورابىنا اينالۋىمىز كەرەك.
ەلىمىز وسى سالادا ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرا باستادى.
اتاپ ايتقاندا، اقتاۋدا كونتەينەر حابى قۇرىلىپ جاتىر.
ترانسكاسپيي ءدالىزى دامىپ كەلەدى.
وسى جۇمىستارعا الەمدەگى ۇزدىك لوگيستيكا كومپانيالارى تارتىلادى.
«قازاقستان تەمىر جولى» كومپانياسى تولىققاندى ترانزيتتىك-لوگيستيكالىق كورپوراسيا بولىپ قايتا قۇرىلادى.
اۆتوجول قۇرىلىسىنا، سونىڭ ىشىندە جەرگىلىكتى جولداردىڭ ساپاسىنا باسا ءمان بەرۋ كەرەك.
بيۋدجەتتەن قىرۋار قارجى بولىنسە دە، بۇل ماسەلە ءالى شەشىمىن تاپپاي وتىر.
مەن 2025 جىلعا دەيىن جەرگىلىكتى جولداردىڭ كەمىندە 95 پايىزىن جاقسارتۋ جونىندە تاپسىرما بەردىم.
ۇكىمەت بۇل ماسەلەنى تىكەلەي باقىلاۋعا السىن.
جول قۇرىلىسىنداعى زاڭسىزدىقتاردى انىقتاۋ قاجەت. بۇل جۇمىستان ناقتى ناتيجە شىعارۋ كەرەك.
بىزدە ءالى كۇنگە دەيىن بيتۋم تاپشى.
بۇل – ءىرى كولەمدە مۇناي وندىرەتىن ەل ءۇشىن، ءتىپتى، ۇيات جاعداي.
ۇكىمەت وسى ماسەلەنى تۇبەگەيلى شەشۋگە ءتيىس.
جالپى، اشىعىن ايتۋىمىز كەرەك، ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىندا قايتا-قايتا ولقىلىقتار بولىپ جاتىر.
بىرەسە جانار-جاعارماي، بىرەسە قانت جەتىسپەيدى.
وسىنىڭ ءبارى ۇكىمەتتىڭ ناقتى شەشىم قابىلداۋعا كەلگەندە وتە باياۋ قيمىلداپ، باتىل قادام جاساي الماۋىنان بولىپ وتىر.
مۇنداي جاعدايعا ازاماتتاردىڭ دا كوڭىلى تولمايدى. ارينە، بۇل – ورىندى.
سوندىقتان، ءدال وسىلاي جالعاسا بەرسە، تاعى دا ناقتى كادرلىق شەشىمدەر قابىلداۋعا تۋرا كەلەدى.
كەلەسى ماسەلە.
ۇلتتىق ەكونوميكا قۇرىلىمىندا قۇرىلىس سەكتورى ماڭىزدى ورىنعا يە.
وسى سالا ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 5-6 پايىزىن بەرەدى.
جاناما سالالار قوسىلسا، بۇل كورسەتكىش ودان دا كوپ.
بۇگىندە قازاقستانداعى ساۋلەت-قۇرىلىس قىزمەتىن رەتتەيتىن
2،5 مىڭنان استام قۇجات بار.
بۇل جۇيە ابدەن قاعازباستىلىققا كومىلگەن. جەمقورلىق از ەمەس.
ەسكى قۇرىلىس ستاندارتتارى مەن نورمالارى ءالى دە قولدانىلادى.
سوندىقتان ۇكىمەتكە مۇلدەم جاڭا قۇجات – قالا قۇرىلىسى كودەكسىن قابىلداۋدى تاپسىرامىن.
ءاربىر قالانىڭ جەر تەلىمدەرى مەن كوممۋنالدىق جەلىلەردىڭ سحەماسى كورسەتىلگەن فۋنكسيونالدى ينتەراكتيۆتى كارتاسىن جاساۋ كەرەك.
جەر كاداسترىندا ونەركاسىپتىك ماقساتقا ارنالعان جەر تەلىمدەرىنىڭ كارتاسىن قولدانىستاعى كولىك جانە كوممۋنيكاسيا ينفراقۇرىلىمىنىڭ سحەمالارىمەن تولىقتىرىپ وتىرۋ قاجەت.
اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ – نەگىزگى پروبلەمانىڭ ءبىرى.
وسى سالاداعى احۋال ەلىمىزدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە تىكەلەي اسەر ەتەدى.
ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ كولەمىن جانە ونىڭ قوسىمشا قۇنىن ارتتىرۋ قاجەت.
بۇل – ستراتەگيالىق مىندەت.
ءقازىر تەك بيداي مەن مال ساتىپ وتىراتىن زامان ەمەس.
ۇكىمەت اگروونەركاسىپ سالاسىن سۋبسيديالاۋدىڭ ۇزاق مەرزىمگە ارنالعان جاڭا تاسىلدەرىن ازىرلەۋگە ءتيىس.
بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ قايتارىمى بولۋى كەرەك.
مەملەكەت قارجىنى وڭدى-سولدى شاشىپ، ىسىراپ ەتۋگە جول بەرمەيدى.
سۋبسيديا بولۋگە جانە ونىڭ جۇمسالۋىنا جۇرگىزىلەتىن باقىلاۋدى كۇشەيتۋ كەرەك.
شارۋالاردىڭ ءوزارا ۇجىمداسۋى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا جول اشىپ وتىر.
ءبىز وسىنداي پيلوتتىق جوبانى جۇزەگە اسىردىق.
وعان قاتىسقان اۋىلشارۋاشىلىق كووپەراتيۆتەرىنىڭ ەگىنى ەكى ەسە ارتىق ءونىم بەرگەن.
ال مال باسى شامامەن 25 پايىزعا كوبەيگەن.
ءار ءوڭىردىڭ ەرەكشەلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، وڭ تاجىريبەنى بۇكىل ەلگە بىرتىندەپ تاراتۋ قاجەت.
بۇل سالادا وزىق تەحنولوگيالار تاپشى.
ءقازىر اۋىل شارۋاشىلىعىنا ارنالعان جەر تۋرالى تولىققاندى اقپارات جوق.
جەردىڭ قۇنارى، سۋ رەسۋرسى مەن سۋارۋ جۇيەسى جانە ونىڭ جولدارى جايلى مالىمەتتەر جان-جاقتا شاشىراپ جاتىر.
سيفرلىق پلاتفورما وسىنىڭ ءبارىن ءبىر جەرگە جيناقتايدى.
تۇتاستاي العاندا، ەلىمىزدىڭ اگروونەركاسىپ كەشەنى كەلەسى جىلدان باستاپ جاڭا ءارى تۇراقتى ەرەجە بويىنشا جۇمىس ىستەۋى قاجەت.
يگەرىلمەي جاتقان جەردى قايتارىپ الۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ قىزمەتىنە جەكە توقتالعىم كەلەدى.
كوميسسيا جۇمىسىنىڭ اياسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى 2،9 ميلليون گەكتار جەر مەملەكەتكە قايتارىلدى.
جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن كەمىندە 5 ميلليون گەكتار جەردى قايتارىپ الۋ جوسپارلانىپ وتىر.
يگەرىلمەي جاتقان نەمەسە زاڭسىز بەرىلگەن جەر كولەمى 10 ميلليون گەكتارعا جۋىقتايدى.
ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەر كەلەسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن وسى جەرلەرگە قاتىستى ناقتى شەشىم قابىلداۋعا ءتيىس.
ءقازىر جەر ماسەلەسىن تەكسەرۋگە جاريالانعان موراتوريي دە كۇشىن جويدى. بۇل قادام جۇمىسقا وڭ ىقپالىن تيگىزەدى دەپ ويلايمىن.
ەل ەكونوميكاسىن تۇراقتى دامىتۋعا سۋ تاپشىلىعى قاتتى كەدەرگى بولىپ وتىر.
ءقازىر بۇل ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە اينالدى.
سىرتتان كەلەتىن سۋ ازايىپ بارادى.
سول سۋدىڭ ءوزىن ءتيىمسىز پايدالانۋ جاعدايدى ودان ءارى ۋشىقتىرىپ وتىر.
سۋدىڭ 40 پايىزى قۇمعا ءسىڭىپ جاتىر.
بۇل سالادا باسقا دا تۇيتكىلدەر از ەمەس.
اتاپ ايتقاندا، ينفراقۇرىلىم ابدەن توزعان.
سونداي-اق اۆتوماتتاندىرۋ جانە سيفرلاندىرۋ دەڭگەيى تومەن.
عىلىمي نەگىزدەمە جوق، ماماندار تاپشى.
بۇل ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ۇكىمەت جانىنداعى سۋ كەڭەسىنىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ قاجەت، ءبىلىمدى ساراپشىلاردى جۇمىسقا تارتۋ كەرەك.
قاجەتتى مامانداردى دايارلاۋ ءۇشىن بۇل سالاداعى ىرگەلى ءارى مىقتى جوعارى وقۋ ورنىن انىقتاعان ءجون.
سۋ سالاسىن دامىتۋدىڭ ءۇش جىلدىق جوباسىن ازىرلەۋ كەرەك.
ءۇشىنشى باعدار. ەل بولاشاعىنا ارنالعان ستراتەگيالىق ينۆەستيسيا.
ەلىمىزدىڭ باستى قۇندىلىعى – ادام. بۇل – ايقىن نارسە.
سوندىقتان ۇلتتىق بايلىقتى تەڭ ءبولۋ جانە بارشاعا بىردەي مۇمكىندىك بەرۋ – رەفورمانىڭ باستى ماقساتى.
ۇلت ساۋلىعى جاقسى بولسا عانا، قوعام ورنىقتى داميدى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا ءبىراز رەفورما جۇرگىزىلدى.
دەگەنمەن ونىڭ جاعدايى ءالى دە ءماز ەمەس.
ارينە، جىلدار بويى قوردالانعان تۇيتكىلدەر ءبىر مەزەتتە شەشىلمەيدى.
سوندىقتان اسا ماڭىزدى ماسەلەلەردى رەتكە كەلتىرۋگە باسا ءمان بەرگەن ءجون.
سونىڭ ءبىرى – قارجىلاندىرۋ جۇيەسى.
وسى سالاعا قارجىنىڭ جەتكىلىكتى بولىنبەۋى قالىپتى جاعدايعا اينالعان.
سونىڭ كەسىرىنەن جۇرت ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە قوسىلسا دا، مەديسينالىق قىزمەت تولىق كولەمدە كورسەتىلمەي وتىر.
بۇگىندە مەديسينالىق كومەك مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن جانە ساقتاندىرۋ پاكەتى دەپ ەكىگە بولىنگەن.
اشىعىن ايتساق، مۇنداي جۇيەنىڭ تيىمدىلىگى تومەن.
ءتىپتى، ساقتاندىرۋ مودەلى تۇراقسىز ءارى جۇيەسىز دامۋدا.
بۇل – ۇلكەن ولقىلىق.
ەرىكتى مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزەتىن ۋاقىت الدەقاشان جەتتى.
ۇكىمەتكە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن جانە جالپى الەۋمەتتىك سالانى قارجىلاندىرۋ جۇيەسىن قايتا قاراۋدى تاپسىرامىن.
مەديسينالىق ينفراقۇرىلىمدى كەشەندى تۇردە جاقسارتۋعا باسا نازار اۋدارۋ كەرەك.
مەملەكەت پەن جەكەمەنشىكتىڭ سەرىكتەستىگىن ءتيىمدى پايدالانعان ءجون.
مەديسينا – ينۆەستيسيا سالۋعا قولايلى سالا. تەك وعان دۇرىس جاعداي جاساۋ قاجەت.
مەن كەلەسى جىلدان باستاپ ۇلتتىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋدى تاپسىردىم.
بۇل قۇجات، ەڭ الدىمەن، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرۋعا ارنالعان.
بۇگىندە ەلىمىزدەگى 650 ەلدى مەكەندە ەمدەۋ مەكەمەسى جوق.
الداعى ەكى جىلدا بۇل اۋىلداردا مەديسينالىق جانە فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك بولىمشەلەر سالىنىپ، قاجەتتى قۇرال-جابدىقپەن تولىق قامتاماسىز ەتىلەدى.
وسىلايشا، مەملەكەت ءبىر ميلليوننان استام ادامنىڭ العاشقى مەديسينالىق-سانيتارلىق كومەك الۋىنا مۇمكىندىك جاسايدى.
ۇلتتىق جوبا اياسىندا 32 اۋداندىق اۋرۋحانا زامانعا ساي جاڭارىپ، ەندى اۋدانارالىق كوپبەيىندى مەكەمەگە اينالادى.
وندا ينسۋلتتەن ەمدەۋ ورتالىقتارى، حيرۋرگيا، جانساقتاۋ جانە وڭالتۋ بولىمدەرى اشىلادى.
بۇل ءتورت ميلليوننان استام ادامعا كورسەتىلەتىن مەديسينالىق قىزمەتتىڭ ساپاسىن ارتتىرادى.
سونىمەن قاتار، تەلەمەديسينا باعىتىن دامىتامىز.
سول ارقىلى شالعايدا تۇراتىن حالىققا ساپالى مەديسينالىق قىزمەت كورسەتىلەتىن بولادى.
دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى باسەكەگە قابىلەتتى بولۋى ءۇشىن دارىگەرلەر دايىنداۋ جۇيەسىن جەتىلدىرگەن ءجون.
مەديسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جانىنان كوپبەيىندى اۋرۋحانالار جانە كلينيكالار اشىلادى.
الداعى ءۇش جىلدا رەزيدەنتۋراعا بولىنەتىن گرانت سانى 70 پايىزعا كوبەيەدى.
مۇنىڭ ءبارى ۇلت دەنساۋلىعىن ءسوز جۇزىندە ەمەس، ءىس جۇزىندە جاقسارتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.
كەلەسى ماڭىزدى ماسەلە – ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى تۋرالى.
بۇل سالا ۇلت ساپاسىن جاقسارتۋ ىسىندە اسا ماڭىزدى ءرول اتقارادى.
قازاقتا «ەل بولامىن دەسەڭ، بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەن ءسوز بار.
سوندىقتان مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جۇمىسى باستى نازاردا بولۋى كەرەك.
الايدا بىزدە ەكىدەن التى جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ جارتىسىنان استامى عانا بالاباقشاعا بارادى.
مۇنداي ولقىلىققا جول بەرۋگە بولمايدى.
بالالاردى بالاباقشامەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن تۇپكىلىكتى شەشۋ قاجەت.
وعان قوسا، تاربيەشىلەردىڭ الەۋمەتتىك مارتەبەسىن ارتتىرىپ، جالاقىسىن كوبەيتۋ كەرەك.
وسى سالاداعى ماماندارعا قويىلاتىن ناقتى تالاپتار بەكىتىلۋگە ءتيىس.
ولاردىڭ جۇمىس جۇكتەمەسىن دە بىرتىندەپ ازايتقان ءجون.
ءوز ىسىنە ادال ۇستازدار ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسادى.
سوندىقتان بالاباقشانى ەمەس، تاربيەشىنى اتتەستاسيالاۋ قاجەت.
ورتا ءبىلىمنىڭ ساپاسى – تابىستى ۇلت بولۋدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى شارتى.
ءاربىر وقۋشىنىڭ ءبىلىم الىپ، جان-جاقتى دامۋى ءۇشىن قولايلى جاعداي جاسالۋعا ءتيىس.
سول ءۇشىن «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسى قولعا الىندى.
ءبىز 2025 جىلعا دەيىن 800 مىڭ بالانىڭ زاماناۋي مەكتەپتە وقۋىنا جاعداي جاسايمىز.
وسىلايشا، اپاتتى جاعدايداعى جانە ءۇش اۋىسىممەن وقيتىن مەكتەپ ماسەلەسىن تولىق شەشەمىز.
بۇل اۋىل جانە قالا مەكتەپتەرىنىڭ ايىرماشىلىعىن ەداۋىر ازايتادى.
جالپى، مەكتەپ سالۋ ۇكىمەت جانە اكىمدىكتەر ءۇشىن باستى مىندەتتىڭ ءبىرى بولۋى كەرەك.
جەمقورلاردىڭ زاڭسىز تاپقان قارجىسى ولار سوتتالعان سوڭ مەملەكەتكە ءوتىپ، تۇگەلدەي مەكتەپ قۇرىلىسىنا جۇمسالۋعا ءتيىس.
ۇكىمەت وسى باستامانى زاڭ تۇرعىسىنان راسىمدەۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋى كەرەك.
مەكتەپ فورماسىن بارلىق وقۋشىعا بارىنشا قولجەتىمدى ەتۋ اسا ماڭىزدى.
الەۋمەتتىك تۇرعىدان ءالسىز سانالاتىن كەيبىر توپتاعى بالالارعا ونى بيۋدجەت ەسەبىنەن بەرۋ قاجەت دەپ سانايمىن.
مەكتەپ فورماسىنا ارنالعان مەملەكەتتىك تاپسىرىستى وتاندىق جەڭىل ونەركاسىپتى دامىتۋعا بەيىمدەگەن ءجون.
جاڭا قازاقستاندى قۇرۋ ىسىندە مۇعالىمدەردىڭ ءرولى ايرىقشا ەكەنى ءسوزسىز.
مەملەكەتىمىزدە سوڭعى جىلدارى ۇستاز ماماندىعىنىڭ ابىروي-بەدەلىن ارتتىرۋ ءۇشىن كوپ جۇمىس جاسالدى.
دەگەنمەن بۇل باعىتتا ءالى دە ءبىرشاما وزگەرىستەر قاجەت.
پەداگوگيكالىق جوعارى وقۋ ورىندارىن اككرەديتاسيالاۋدىڭ جاڭا ستاندارتى قابىلدانادى.
سونداي-اق ۇستازداردىڭ قۇزىرەت اياسى ايقىندالادى.
جاھاندىق عىلىمي-تەحنيكالىق دامۋ بارىسىن ەسكەرسەك، جوعارى سىنىپتاردا جاراتىلىستانۋ-ماتەماتيكا پاندەرىن جانە اعىلشىن ءتىلىن وقىتۋدى بارىنشا كۇشەيتۋ ماڭىزدى.
قوعامدا قازاق جانە ورىس ءتىلىن مەكتەپتە وقىتۋ ماسەلەسى بويىنشا پىكىرتالاس بولىپ جاتىر. ناقتى ايتايىن: ءبىز قازاق ءتىلىن دە، ورىس ءتىلىن دە جاقسى بىلەتىن بالالاردى تاربيەلەۋىمىز قاجەت. سەبەبى بۇل ۇرپاقتىڭ مۇددەسى ءۇشىن كەرەك. وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى پوپۋليستەردىڭ جەتەگىندە كەتپەي، بالالاردىڭ مۇددەسىن قورعاۋعا ءتيىس. ءبىلىمدى جانە بىرنەشە ءتىلدى مەڭگەرگەن ۇرپاق بولاشاققا سەنىممەن قادام باسادى. ءبىزدىڭ كۇشىمىز – جاستاردىڭ بىلىمىندە.
تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورىندارى ەڭبەك نارىعىنىڭ ناقتى سۇرانىسىنا بەيىمدەلۋى جانە ەلىمىزدىڭ جاڭا ەكونوميكالىق باعدارىنىڭ مىندەتتەرىنە ساي بولۋى كەرەك.
اتا-انالار مەن وقۋشىلار العان ءبىلىمنىڭ جانە يگەرگەن ماشىق-داعدىسىنىڭ ساپالى جانە سۇرانىسقا يە بولۋى ءۇشىن بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە جاۋاپتى ەكەنىن سەزىنۋگە ءتيىس. سوندىقتان ولارمەن دە ۇنەمى ارىپتەستىك قاتىناس ورناتا ءبىلۋ كەرەك.
وسى ماقساتتا جەكە ءبىلىم بەرۋ ۆاۋچەرلەرىن ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
بالانىڭ ءبىلىم الۋىنا، ونىڭ ىشىندە سىنىپتان تىس وقۋىنا مەملەكەت بولەتىن قاراجات ءبىرىڭعاي ءبىلىم بەرۋ ەسەپشوتتارىندا جيناقتالادى.
ءبىر سوزبەن ايتقاندا، مۇنى بالالاردىڭ ءبىلىم الۋىنا ينۆەستيسيا رەتىندە جۇمسالاتىن العاشقى ماقساتتى كاپيتالى دەۋگە بولادى.
بۇل قادام ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى ءۇشىن بىردەي مۇمكىندىك قاعيداتىن ءىس جۇزىندە قولدانۋعا جول اشادى.
جوعارى ءبىلىم سالاسىنداعى رەفورمالاردى دا وسى باعىتتا جۇزەگە اسىرعان ءجون.
وتاندىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىلىم ساپاسى ارتقان سايىن ونداعى وقۋ اقىسى دا وسە تۇسەدى.
سوندىقتان مەملەكەت ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋدىڭ ناتيجەسىنە جانە باسقا دا كورسەتكىشتەرگە بايلانىستى ءبىلىم بەرۋ گرانتتارىن ءارتۇرلى دەڭگەيدە ءبولۋدى جوسپارلاپ وتىر. ونىڭ كولەمى 30-دان 100 پايىز ارالىعىندا بولادى.
ءبىلىم الۋعا جىلدىق ءوسىمى 2-3 پايىز بولاتىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە دە بەرىلەدى.
بۇل شارالار جوعارى ءبىلىمنىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرىپ قانا قويماي، قوعامدا ارىپتەستىك جانە ءوزارا جاۋاپكەرشىلىك قاعيداتىن نىعايتا تۇسەدى.
كەلەسى ماڭىزدى ماسەلە – ستۋدەنتتەردى جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ.
بۇل تۇيتكىلدى شەشۋ ءۇشىن جوعارى وقۋ ورىندارىمەن جانە قۇرىلىس كومپانيالارىمەن مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك سەرىكتەستىك ورناتۋ ءتاسىلىن بارىنشا ەنگىزۋ كەرەك.
سونداي-اق، بارلىق ماسەلەنىڭ شەشىمىن تابۋدى مەملەكەتتىڭ موينىنا ءىلۋ دۇرىس ەمەس دەپ سانايمىن.
سول سەبەپتى مەملەكەتتەن قاراجات الۋ ءۇشىن جەكەمەنشىك جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جاتاقحاناسى بولۋ شارت.
ارينە، مۇنى وقۋ ورىندارىنان بىرتىندەپ تالاپ ەتكەن ءجون.
ستۋدەنتتەردىڭ جەكەلەگەن، الەۋمەتتىك تۇرعىدان از قامتىلعان ساناتتارى ءۇشىن پاتەر جالداۋعا كەتەتىن شىعىنىن سۋبسيديالاۋ مۇمكىندىگىن دە قاراستىرۋعا بولادى.
جوعارى وقۋ ورىندارى جانىنداعى ەنداۋمەنت-قورلار ءبىلىم بەرۋ ەكوجۇيەسىن دامىتۋدىڭ نەگىزگى بۋىنىنا اينالۋعا ءتيىس.
ماقساتتى كاپيتالدىڭ مۇنداي قورلارى الەمدەگى وزىق ۋنيۆەرسيتەتتەردە عىلىمدى جانە يننوۆاسيانى قارجىلاندىرۋدىڭ وزەگى سانالادى.
ەڭبەكاقىنى نارىقتاعى جاعدايعا ساي ءوسىرۋ – حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋدىڭ باستى فاكتورى.
مەملەكەت ەڭ تومەنگى جالاقىنى ايقىنداۋدىڭ جاڭا ءتاسىلىن ەنگىزەدى. بۇل ءادىس ونىڭ مولشەرىن بىرتىندەپ ۇلعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مەن ەڭ تومەنگى جالاقى دەڭگەيىن 60 مىڭ تەڭگەدەن 70 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىم. بۇل شەشىم 1،8 ميلليون ازاماتتىڭ تابىسىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى.
ءبىز زەينەتاقى جۇيەسىن دە قايتا جاڭعىرتامىز.
زەينەتاقىنىڭ ەڭ تومەنگى بازالىق مولشەرلەمەسىن بىرتىندەپ ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 70 پايىزىنا، ال جوعارعى شەگىن 120 پايىزىنا جەتكىزۋ قاجەت.
بۇعان دەيىن قابىلدانعان شەشىمدەرمەن بىرگە بۇل قادام 2025 جىلعا قاراي جيىنتىق زەينەتاقى مولشەرىن ورتاشا العاندا 27 پايىزعا كوبەيتەدى.
سونداي-اق، الەۋمەتتىڭ تالاپ-تىلەگىن ەسكەرە وتىرىپ، ايەلدەردىڭ زەينەت جاسىن 2028 جىلعا دەيىن 61 جاس دەڭگەيىندە قالدىرامىز.
ءبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ ءتيىمدى ينۆەستيسيالىق ستراتەگياسىن ازىرلەۋ قاجەت.
بۇل جۇمىسقا ىسكەرلىك ابىروي-بەدەلى مەن كاسىبي بىلىكتىلىگى جوعارى ماماندارى بار جەكە كومپانيالاردى تارتۋعا بولادى.
الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جۇيەسىنە دە وزگەرىس ەنگىزۋ كەرەك.
ءبىز 2023 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ بالا كۇتىمى ءۇشىن تولەماقى تولەۋ مەرزىمىن ءسابي ءبىر جارىم جاسقا تولعانعا دەيىن ۇزارتامىز.
بالالاردىڭ ەڭ ماڭىزدى شاعىندا – ءسابي كەزىندە اتا-انالارى جانىندا كوبىرەك بولادى.
الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە قاتىسۋشىلارعا جۇمىسسىز قالعانى ءۇشىن تولەنەتىن تولەماقى ورتاشا ايلىق تابىسىنىڭ 45 پايىزىنا دەيىن كوبەيتىلەدى.
بۇل قادام وسىنداي جاعدايعا تاپ بولعان جاندارعا سەپتىگىن تيگىزىپ، قىزمەتكە تەزىرەك ورالۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتىڭ ءبىرىڭعاي جۇيەسىن قۇرۋ ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ ىسىندەگى ماڭىزدى قادامنىڭ ءبىرى بولماق.
2023 جىلدان باستاپ، وتباسىنىڭ سيفرلىق كارتاسى جانە الەۋمەتتىك ءاميان سياقتى تاسىلدەردى ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
وسى باستامالار اياسىندا مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ ءتۇرلى شارالارى بىرىكتىرىلەدى.
ونىڭ ءبارى بارىنشا تۇسىنىكتى، ەڭ باستىسى، ناقتى بولادى ءارى الدىن-الا جاسالادى.
جاستارعا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋ – مەملەكەتىمىزدىڭ باستى مىندەتىنىڭ ءبىرى.
ەڭبەكپەن قامتيتىن ءتۇرلى شارالار ارقىلى كەلەسى جىلى 100 مىڭ جاسقا جۇمىس بەرۋىمىز كەرەك.
جاستاردىڭ كاسىپكەرلىك باستامالارىنا قولداۋ كورسەتىلە بەرمەك.
ولارعا جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن جىلدىق ءوسىمى 2،5 پايىز بولاتىن شاعىن نەسيە بەرىلەدى.
بۇل شارالار قوعامنىڭ بارىنشا ۇيلەسىمدى ءارى ادىلەتتى بولۋىنا ىقپال ەتەدى.
جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋمدا قابىلدانعان كونستيتۋسيالىق وزگەرىستەر ادىلەتتى قازاقستاننىڭ سيمۆولىنا اينالدى.
ءبىز اتا زاڭىمىزدا جەر مەن تابيعي رەسۋرستار حالىقتىڭ مەنشىگى دەگەن باستى قاعيداتتى بەكىتتىك.
بۇل – قۇر ءسوز ەمەس. بۇل – بارلىق رەفورمانىڭ ارقاۋى.
ءاربىر وتباسى ەلىمىز پايدالانىپ جاتقان ۇلتتىق بايلىقتىڭ يگىلىگىن كورۋى كەرەك.
سوندىقتان مەن جاريالاعان بالالار جىلىنىڭ اياسىندا «ۇلتتىق قور – بالالارعا» اتتى مۇلدە جاڭا باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ وتە ماڭىزدى دەپ سانايمىن.
ۇلتتىق قوردىڭ جىل سايىنعى ينۆەستيسيالىق تابىسىنىڭ 50 پايىزىن بالالاردىڭ ارناۋلى جيناقتاۋشى ەسەپشوتىنا اۋدارۋدى ۇسىنامىن.
قارجى ءار بالا 18 جاسقا تولعانعا دەيىن اۋدارىلىپ تۇرادى، ونى مەرزىمىنەن بۇرىن ەسەپشوتتان شىعارىپ الۋعا بولمايدى.
جيناقتالعان قارجى بالالار كامەلەت جاسىنا تولعاننان كەيىن ولاردىڭ باسپانا نەمەسە ءبىلىم الۋىنا جۇمسالاتىن بولادى.
بۇل قاراجات وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ۇلكەن ومىرگە قادام باسۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى.
قور، شىن مانىندە، ۇلتتىق مارتەبەگە يە بولىپ، حالقىمىزدىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتەدى.
باستامانى مۇقيات ازىرلەۋ قاجەتتىگىن ەسكەرە وتىرىپ، جوبانى 2024 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ىسكە قوسۋدى تاپسىرامىن.
«سامۇرىق-قازىنا» قورى تازا پايداسىنىڭ كەمىندە 7 پايىزىن «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورىنا اۋداراتىن بولادى.
بۇل – جاڭا قازاقستاننىڭ سيپاتىنا ساي كەلەتىن ماڭىزدى باستاما.
سونداي-اق تابىسى مول كاسىپكەرلەر مەن ازاماتتار قورعا دەمەۋشىلىك كورسەتە بەرەدى دەپ سەنەمىن.
جالپى، ادام الەۋەتىن دامىتۋ – ماڭىزدى ماسەلەنىڭ ءبىرى.
وسى ورايدا، شەتەلدەن دارىندى جانداردى ەلگە تارتۋ قاجەت.
اسىرەسە، شىعارماشىلىق جانە كاسىپكەرلىك سالادا جەتىستىككە جەتكەن ازاماتتاردى شاقىرۋ كەرەك.
مەن ءتيىمدى كوشى-قون ساياساتى تۋرالى ايتىپ وتىرمىن.
سۇرانىسقا يە بولىپ وتىرعان جانە جوعارى بىلىكتى مامانداردىڭ تاپشىلىعىن ازايتۋ قاجەت.
عىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءوندىرىس، IT سالالارىنىڭ بىلىكتى ماماندارىنا جەڭىلدىك جاسالادى.
مەملەكەت ولارعا ەلىمىزدە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشىن ۆيزا بەرەدى.
شەتەل كاسىپكەرلەرى ون جىلعا ۆيزا راسىمدەپ، قازاقستاندا تۇرۋعا مۇمكىندىك الادى.
ءبىراق ولار ەكونوميكامىزعا 300 مىڭ دوللاردان استام ينۆەستيسيا سالۋى قاجەت.
قانداستاردىڭ كوشىپ كەلۋىنە جانە ىشكى ميگراسياعا قاتىستى ساياسات تۇبەگەيلى وزگەرەدى.
بۇل ورايدا، دەموگرافيالىق جانە ەكونوميكالىق ۇردىستەردى ەسكەرۋ كەرەك.
سونداي-اق جالپىۇلتتىق مۇددەنى باسشىلىققا الۋ وتە ماڭىزدى.
قۋاتتى ۇلتتىڭ دىڭگەگى – حالىق. ەڭ باستىسى، ازاماتتارىمىزدىڭ دەنساۋلىعى مىقتى، ءبىلىمى تەرەڭ بولۋى كەرەك.
كاسىبيلىك پەن ەڭبەكقورلىق قوعامىمىزدا ەڭ جوعارى ورىندا تۇرۋى كەرەك.
تاعى دا قايتالاپ ايتامىن.
ەلىمىزدە ەڭبەكقور ادام، كاسىبي مامان ەڭ سىيلى ادام بولۋعا ءتيىس.
وسىنداي ازاماتتار مەملەكەتىمىزدى دامىتادى.
مەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا جانە «جاستار رۋحىنىڭ» سەزىندە بۇعان ارنايى توقتالدىم.
ءبىز قاراپايىم ەڭبەك ادامىنا قۇرمەت كورسەتۋىمىز كەرەك.
قانداي كاسىپپەن اينالىسساڭ دا، ونى ساپالى اتقارۋ ماڭىزدى.
جاستار ناقتى ءبىر ماماندىقتىڭ
قىر-سىرىن جەتىك بىلۋگە ۇمتىلعانى ءجون.
ءوز سالاسىنىڭ شەبەرىنە ءاردايىم سۇرانىس بولادى.
وسكەلەڭ ۇرپاق قازاقستاندا عانا ەمەس، وزگە ەلدەردە باسەكەگە قابىلەتتى بولۋى كەرەك.
كورشى مەملەكەتتىڭ ازاماتتارى شەتەلگە بارىپ، جۇمىس تالعاماي ەڭبەك ەتىپ جاتىر.
ولار ءبىزدىڭ ەلدە دە وتە جاقسى تابىس تاۋىپ ءجۇر.
ءدال وسىنداي جانداردان ۇلگى الۋ كەرەك.
شىن مانىندە، ەڭ باستىسى – ادال ەڭبەك.
ءبىز مۇنى جەتە تۇسىنەتىن ۇرپاق تاربيەلەۋگە ءتيىسپىز.
يدەولوگيا جۇمىسىندا وسىعان باسا ءمان بەرگەن ءجون.
ءتورتىنشى باعدار. مەملەكەتتىك باسقارۋ ءىسىن قايتا جاڭعىرتۋ.
ەكونوميكانى تۇبەگەيلى رەفورمالاۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنە سەرپىلىس قاجەت.
جۇرت بوس سوزدەن، جارقىن بولاشاق تۋرالى جالىندى ۇرانداردان جالىقتى.
حالىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءوز ۋادەسىن قاعاز بەتىندە ەمەس، ءىس جۇزىندە ورىنداعانىن قالايدى.
ساياسي قىزمەتشىلەردىڭ جەكە جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ، مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن ورتالىقسىزداندىرۋعا باسا ءمان بەرۋ كەرەك.
ۇكىمەتتىڭ كەيبىر قۇزىرەتتەرىن مينيسترلىكتەرگە بەرگەن ءجون.
ناقتى ءبىر سالاداعى ساياساتقا «ۇجىمداسقان كابينەت» ەمەس، ناقتى ءبىر مينيستر جاۋاپ بەرۋگە ءتيىس.
ۇكىمەت سالاارالىق ماسەلەلەردى شەشۋمەن شۇعىلدانۋى قاجەت.
پرەمەر-مينيستر كەڭسەسىن مەملەكەتتىك باسقارۋ ءىسىنىڭ ۇزدىك ستاندارتتارىنا ساي كەلەتىن، ىقشامدى ۇكىمەت اپپاراتى رەتىندە قايتا قۇرۋ وسى باعىتتاعى العاشقى قادام بولماق.
باستى ماقسات – ونىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ ەمەس، ناقتى رەفورما جاساۋ.
ءبىز ورتالىق مەكەمەلەردى وڭتايلاندىرۋ ارقىلى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ وكىلەتتىگىن ايتارلىقتاي كەڭەيتۋىمىز كەرەك.
بۇل ءتاسىل قوردالانعان ماسەلەلەردى وڭىرلەردە، ەل ىشىندە شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ ماسەلەلەرىنە، قوعامدىق كەڭەستەردىڭ، پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆتەرى مەن مۇلىك يەلەرى بىرلەستىكتەرىنىڭ قىزمەتىن وزگەرتۋگە ايرىقشا نازار اۋدارۋ قاجەت.
تۇرعىن-ۇيلەر مەن قالا ينفراقۇرىلىمىن اباتتاندىرۋ ماسەلەسىن قولعا الۋ كەرەك.
عيماراتتاردىڭ سىرتقى كورىنىسى جانە ىشكى ينفراقۇرىلىمنىڭ قىزمەتى ازاماتتاردىڭ كوڭىلىنەن شىقپايدى، ەلىمىزدى شەتەلدىكتەردىڭ الدىندا ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرادى.
ۇكىمەتكە جاڭا اكىمشىلىك رەفورما ازىرلەۋدى تاپسىرامىن.
وعان قوسا، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىس ناتيجەسىن جاقسارتىپ، جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرعان ءجون.
بىزگە ساپالىق تۇرعىدان جاڭا مەملەكەتتىك باسقارۋشىلار قاجەت.
مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردى ىرىكتەۋ جانە جۇمىستان بوساتۋ جۇيەسىن زامان تالابىن ەسكەرە وتىرىپ، قايتا جاساۋ قاجەت.
مەملەكەتتىك قىزمەت جەكە سەكتورداعى كاسىبي ماماندار ءۇشىن بارىنشا اشىق بولعانى دۇرىس.
كادرلىق رەزەرۆتى نىعايتۋ كەرەك.
مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى اگەنتتىگى تولىققاندى ستراتەگيالىق HR ينستيتۋتىنا اينالۋعا ءتيىس. ۇكىمەت اگەنتتىكپەن بىرلەسىپ، بۇكىل الەمدەگى ازاماتتارىمىزدىڭ الەۋەتىن جۇمىلدىرۋ ءۇشىن ارنايى پلاتفورمانى ىسكە قوسۋى كەرەك.
كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورداعى باسقارۋ ءىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا ايرىقشا نازار اۋدارعان ءجون. بۇل باعىتتا ناقتى جۇمىس اتقارىلا باستادى. سونى اياعىنا دەيىن جەتكىزۋ كەرەك. ول ءۇشىن «سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ جاڭا جۇمىس ۇلگىسىن تۇپكىلىكتى ايقىنداپ الۋ قاجەت.
الەمدەگى ەڭ ۇزدىك ينۆەستيسيالىق جانە وندىرىستىك كومپانيالاردى ۇلگى رەتىندە الۋ كەرەك.
مەملەكەتتىك اكتيۆتەردى باسقارۋ ءىسى بارىنشا اشىق بولۋعا ءتيىس. ۇكىمەت جىل سايىن ۇلتتىق بايانداما ازىرلەۋدى قامتاماسىز ەتەدى جانە ونى پارلامەنتكە جولدايدى.
بەسىنشى باعدار. زاڭ جانە ءتارتىپ.
قوعامدا زاڭ ۇستەمدىگى بەرىك ورنىعىپ، سوت تورەلىگى ءادىل اتقارىلۋى قاجەت.
وسىعان وراي، قازىلار قاۋىمىن شۇعىل تۇردە قايتا ىرىكتەپ، جاڭارتىپ جاساقتاۋ كەرەك.
قازىلار جوعارى بىلىكتى، ادال، سونداي-اق جەمقورلىقتان تازا بولۋى قاجەت.
ەڭ الدىمەن، بارلىق سۋديالاردىڭ مارتەبەسىن تەڭەستىرگەن ءجون.
ولار وزىنەن جوعارى تۇرعان ارىپتەستەرىنە تاۋەلدى بولماۋى كەرەك.
كوپتەگەن سوت ءتوراعاسى لاۋازىمى سۋديا لاۋازىمى بولىپ وزگەرەدى.
سوت ءتوراعاسى جانە سوت القاسىنىڭ ءتوراعاسى لاۋازىمىنا ۇمىتكەردى سۋديالار وزدەرى سايلايتىن ءتاسىل ەنگىزۋدى ۇسىنامىن.
جوعارعى سوت سۋديالارىن دا سايلاۋ ارقىلى تاڭداۋ ءتاسىلىن ەنگىزگەن ءجون.
ول ءۇشىن پرەزيدەنت ۇمىتكەرلەردى بالامالى نەگىزدە سەناتقا ۇسىنۋى كەرەك.
اتالعان سالاعا مىقتى زاڭگەرلەردى تارتۋ ءۇشىن ماتەريالدىق جاعداي جاساۋ قاجەت.
سۋديالاردىڭ دەربەستىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن جوعارعى سوت كەڭەسىنىڭ مارتەبەسىن نىعايتقان دۇرىس.
سۋديا بولۋعا ۇمىتكەرلەردى دايىنداۋ، بىلىكتىلىگىن كوتەرۋ جۇمىسى كەڭەستىڭ قۇزىرەتىنە بەرىلەدى.
سونداي-اق، ولاردىڭ شەكتى جاسىن ۇزارتۋ، وكىلەتتىگىن توقتاتۋ ماسەلەسىمەن دە وسى مەكەمە اينالىسادى.
بۇل مەملەكەتتىك ورگان ناقتى كادرلىق فۋنكسيالارى بار، تولىققاندى ينستيتۋتقا اينالۋى كەرەك.
كادرلاردى ىرىكتەۋدەن باستاپ، بارلىق دەڭگەيدەگى سوتتاردى تاعايىنداۋعا ۇسىنىم بەرۋگە دەيىنگى بۇكىل مىندەت سولارعا جۇكتەلەدى.
كۇشتىك قۇرىلىمدار سوتقا ىقپال ەتپەۋگە ءتيىس. بۇل – وتە ماڭىزدى.
سۋديالارعا اكىمشىلىك قىسىم كورسەتەتىن ءامال-تاسىلدىڭ ءبارى جويىلۋى كەرەك.
سۋديالاردىڭ قىزمەتىنە ارالاسۋدى شەكتەي وتىرىپ، ولاردىڭ زاڭ بۇزعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرامىز.
سۋديانىڭ ورەسكەل قاتەلىك جىبەرگەن جانە كۇشىن جويعان ءاربىر سوت اكتىسىن قازىلار القاسى تەكسەرۋگە ءتيىس.
«سوت تورەلىگىن اتقارۋ ساپاسى» بويىنشا سۋديالاردى باعالاۋ جانە جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ ينستيتۋتىن تۇبەگەيلى قايتا قاراعان ءجون.
اپەللياسيا ينستيتۋتىن رەفورمالاۋ قاجەت. ىستەر ءبىرىنشى ساتىداعى سوتقا قايتارىلماي، ناقتى ءمان-ماڭىزى بويىنشا شەشىم شىعارىلۋى كەرەك.
اكىمشىلىك ادىلەتتىڭ قولدانىلۋ اياسىن دا كەڭەيتۋ قاجەت. اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ اۋقىمدى بولىگىنىڭ جانە مەملەكەتتىك ورگاندارمەن اراداعى ازاماتتىق-قۇقىقتىق داۋلاردىڭ اكىمشىلىك راسىمدىك-پروسەستىك كودەكسپەن رەتتەلۋى وتاندىق سوت تورەلىگىن بارىنشا ىزگىلەندىرىپ، ادىلدىككە باستايدى.
سونىمەن بىرگە، اۋداندىق جانە وبلىستىق سوتتار دەڭگەيىندەگى سوت تورەلىگىنىڭ قولجەتىمدى بولۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ كەرەك.
بيزنەس وكىلدەرى سوت الىمدارىنىڭ تىم جوعارى بولۋى ولاردىڭ ءوز مۇددەسىن قورعاۋىنا ايتارلىقتاي كەدەرگى كەلتىرەدى دەپ ەسەپتەيدى. بۇل – ورىندى پىكىر.
سوندىقتان قازىرگىدەي تالاپ-ارىزدا كورسەتىلگەن سومادان الىناتىن پايىز مولشەرىنىڭ ورنىنا مۇلىكتىك داۋلار بويىنشا ويعا قونىمدى الىم مولشەرىن بەلگىلەۋ قاجەت.
مەملەكەتتىڭ سوت پروسەسىنە قاتىسۋىن ازايتقان ءجون. مەملەكەتتىك ورگاندار اراسىنداعى سوت داۋلارىن دا رەتكە كەلتىرەتىن كەز كەلدى.
ەگەر ەكى مينيسترلىك زاڭ نورمالارىن ءارتۇرلى تۇسىنسە، ونداي ماسەلەنى ۇكىمەت تۇپكىلىكتى شەشۋگە ءتيىس.
ءدال وسىنداي ءتاسىلدى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مەملەكەتتىك ۇيىمدارمەن اراداعى داۋلارىنا دا قاتىستى قولدانۋ قاجەت.
ءتۇرلى وڭىردە ۇقساس ىستەر بويىنشا ءارتۇرلى شەشىمدەر قابىلداناتىن جايتتار ءجيى كەزدەسەدى.
ءقازىر سيفرلىق تالداۋ جاسايتىن قۇرال ازىرلەنۋدە. سول ارقىلى سوت تورەلىگىن اتقارۋ ءىسىن بىرىزدەندىرۋگە مۇمكىندىك تۋادى.
جوعارعى سوت وسى ينتەللەكتۋالدى جۇيەنى تولىق ەنگىزۋدى تەزدەتكەنى ءجون.
ارينە، سوت جۇيەسىن رەفورمالاۋ مۇنىمەن اياقتالمايدى. بۇل شارۋامەن ماماندار جوعارعى سوتتان تىس اينالىسا بەرەدى.
وسى قادام ۇدەرىسكە باسەكەلىك سيپات بەرىپ، ونى قوعام وكىلدەرى مەن تاۋەلسىز ساراپشىلار ءۇشىن اشىق، ياعني اناعۇرلىم ءتيىمدى ەتەدى.
كەلەسى ماسەلە – قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىن رەفورمالاۋ تۋرالى.
بۇل سالا ءاردايىم قوعامنىڭ ءجىتى نازارىندا.
«قاسىرەتتى قاڭتار» وقيعاسى ءتارتىپ ساقشىلارى ءۇشىن ناعىز سىناق بولدى.
ول كەزدە ارانداتۋشىلاردىڭ كەسىرىنەن شەرۋلەر جاپپاي تارتىپسىزدىككە ۇلاستى.
ونىڭ اقىرى مەملەكەتكە قارسى بۇلىك شىعارۋعا اكەپ سوقتىردى.
جۇرتتى ارانداتۋشىلاردىڭ كوبى شارتتى نەمەسە جەڭىل جازامەن قۇتىلىپ كەتتى.
شىن مانىندە، ولاردىڭ كىناسى الدەقايدا اۋىر.
ويتكەنى جاعدايدى قاساقانا ۋشىقتىردى.
سونىڭ سالدارىنان ءىس ناسىرعا شاۋىپ، قايعىلى وقيعالار بولدى.
ماعان قۇقىق قورعاۋشىلار، ادۆوكاتتار قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلدەرى بىرنەشە رەت ءوتىنىش جولدادى.
ولار ەلدى جاپپاي تارتىپسىزدىككە ۇندەگەن ادامداردى قاتاڭ جازالاۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.
بۇل – ورىندى ۇسىنىس.
سوندىقتان وكىلەتتى ورگاندارعا وسى ماسەلەنى قاراستىرىپ، ناقتى شارا قابىلداۋدى تاپسىرامىن.
ءبىز كەز-كەلگەن اشىق ارانداتۋشىلىققا جانە زاڭسىز ىس-ارەكەتكە قاتاڭ توسقاۋىل قويۋىمىز كەرەك.
ەل ىشىنە ىرىتكى سالعان جانە زاڭ بۇزۋعا شاقىرعان ادامدار قاتاڭ جازادان قۇتىلىپ كەتپەيدى.
«ساياسي پليۋراليزمگە اشىقپىز، ەكسترەميزمنەن، قاراقشىلىق پەن بۇزاقىلىقتان قاشىقپىز» دەگەن ورتاق قاعيدانى بۇكىل قوعامنىڭ ەسىنە سالعىم كەلەدى.
قاساقانا ارانداتۋ باستالعان جەردە، ءسوز بوستاندىعى مەن پىكىر الۋاندىعى تۋرالى اڭگىمە قوزعاۋدىڭ ءوزى ارتىق. بۇل – قوعامنىڭ تۇراقتىلىعى مەن قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرۋ، مەملەكەتتىڭ تۇعىرىن شايقاۋعا ارەكەتتەنۋ دەگەن ءسوز.
بىزگە ەل بىرلىگى اۋاداي قاجەت.
ەرەۋىلگە قاتىسقاندار دا، كۇشتىك قۇرىلىم قىزمەتكەرلەرى دە – ءوز ازاماتتارىمىز.
ولار سوت ءادىل وتەدى دەپ قانا ەمەس، قوعام كەشىرىمدى بولادى دەپ ۇمىتتەنىپ وتىر.
مەملەكەت قاڭتار وقيعاسىنا قاتىسقان، ءبىراق اۋىر قىلمىس جاساماعان ازاماتتاردىڭ جازاسىن جەڭىلدەتتى.
زاڭ بۇزعانداردىڭ ءبىرقاتارى كىناسىن ءتۇسىنىپ، وتكەن ىسكە وكىنىپ وتىر.
ولارعا كەشىرىممەن قاراعان دۇرىس دەپ ويلايمىن.
سوندىقتان مەن قاڭتار وقيعاسىنا قاتىسۋشىلارعا ءبىر رەتتىك راقىمشىلىق جاريالاۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىم.
راقىمشىلىق جاپپاي تارتىپسىزدىكتى ۇيىمداستىرۋعا قاتىسى بار ادامدارعا، سونداي-اق، مەملەكەتكە وپاسىزدىق جاساعانى جانە بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الۋعا ارەكەتتەنگەنى ءۇشىن ايىپتالعاندارعا قولدانىلمايتىنى تۇسىنىكتى.
سونداي-اق لاڭكەستىك جانە ەكسترەميستىك قىلمىس جاساعاندارعا، رەسيديۆيستەرگە، جۇرتتى ازاپتاعاندارعا راقىمشىلىق بولمايدى.
ءبىز ادامگەرشىلىك تانىتا وتىرىپ، وسى قايعىلى وقيعادان ءتيىستى قورىتىندى جاسايمىز.
مۇنداي جاعداي ەندى ەشقاشان قايتالانبايدى. بۇعان جول بەرمەيمىز.
قاڭتار وقيعاسى كەزىندە قازا بولعان ازاماتتاردىڭ جاعدايى تومەن وتباسىلارىنا ماتەريالدىق كومەك بەرىلەدى.
«قازاقستان حالقىنا» قورى دا وسى يگى ىسكە لايىقتى ۇلەس قوسا بەرەدى دەپ ويلايمىن.
ءبىز قاڭتار وقيعاسىنان ساباق الىپ، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى ەداۋىر كۇشەيتۋ قاجەتتىگىن تۇسىندىك.
سوڭعى كەزدە ادام ءولتىرۋ، قاراقشىلىق جاساۋ سياقتى اۋىر قىلمىستار كوبەيىپ بارادى. اسا قاتىگەزدىكپەن جاسالاتىن مۇنداي ارەكەتتەر بۇكىل قوعامعا قاتەر توندىرەدى.
جازانى قاتايتۋ، مۇنداي قىلمىس جاساعانداردى شارتتى تۇردە مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋدى دوعارۋ ارقىلى وسى ءقاۋىپتى ءۇردىستىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ كەرەك.
وتباسىلىق زورلىق-زومبىلىقتى قىلمىس ساناتىنا جاتقىزۋ ماسەلەسى قوعامدا كوپتەن بەرى تالقىلانىپ ءجۇر.
قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى بۇل ۇسىنىستىڭ دۇرىس ەكەنىنە كۇمانمەن قارايدى.
سەبەبى مۇنداي تۇرمىستىق جاعدايلاردى انىقتاۋ وڭاي ەمەس، ياعني وسىنداي وقيعالاردى تەرگەپ-تەكسەرۋ قيىنعا سوعادى.
بۇل ءسوزدىڭ دە جانى بار.
ءبىراق، قالاي دەسەك تە، وتباسىلىق زورلىق-زومبىلىققا كوز جۇما قاراۋعا بولمايدى.
وتباسىندا ويران سالاتىندار جازاعا تارتىلماسا، ولار ودان بەتەر باسىنىپ كەتەدى.
ال جاپا شەككەندەر مۇلدەم قورعاۋسىز قالادى.
مۇنداي ارەكەتتەر ءۇشىن جازانى كۇشەيتەتىن كەز كەلدى دەپ سانايمىن.
زارداپ شەككەن جاندار ەلدىڭ سوزىنەن نەمەسە بىرەۋدىڭ قىسىم جاساۋىنان قورىقپاۋى قاجەت.
سوندىقتان، پوليسيا قىزمەتكەرلەرى ولارمەن وتە مۇقيات جۇمىس جۇرگىزىپ، ءتيىستى شارالاردى قولدانۋى كەرەك.
سينتەتيكالىق ەسىرتكى تۇتىناتىنداردىڭ كوبەيۋى ۇلت ساۋلىعىنا زور ءقاۋىپ توندىرۋدە.
قازىرگى احۋال وتە كۇردەلى، سوڭعى ءۇش جىلدا تاركىلەنگەن «سينتەتيكانىڭ» كولەمى 10 ەسە ارتقان.
ۋاقىت وتكەن سايىن مۇنداي ەسىرتكى ارزان ءارى قولجەتىمدى بولا باستادى.
ناشاقورلار ونى الەۋمەتتىك جەلى مەن ءتۇرلى مەسسەندجەر ارقىلى ەمىن-ەركىن ساتىپ الىپ جاتىر.
ەسىرتكىنى، ءتىپتى، ۇيگە اكەپ بەرەتىندەر بار.
بۇل – اسا ءقاۋىپتى ءارى اۋقىمدى الەۋمەتتىك كەسەل.
سينتەتيكالىق ەسىرتكىنى وندىرۋگە جانە تاراتۋعا قارسى كۇرەس جالپىۇلتتىق دەڭگەيدە جۇرگىزىلۋگە ءتيىس.
سوندىقتان، ناشاقورلىقپەن جانە ەسىرتكى ساۋداسىمەن كۇرەسۋدىڭ كەشەندى جوسپارىن ازىرلەۋ قاجەت.
ينتەرنەت جانە تەلەفون ارقىلى جاسالاتىن الاياقتىق ارەكەتتەرگە ايرىقشا نازار اۋدارۋ كەرەك.
قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مۇنداي قاتەرلەردى انىقتاپ، قىلمىسكەرلەردى قۇرىقتاۋ ءۇشىن اقپاراتتىق-ساراپتاما جۇمىسىن كۇشەيتۋى كەرەك.
سونداي-اق، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق جانە قارجىلىق ساۋاتىن جۇيەلى تۇردە ارتتىرعان ءجون.
بيۋدجەت قارجىسىن جانە جالپىۇلتتىق بايلىقتى تالان-تاراجعا سالاتىن جەمقورلىق ارەكەتتەر مەن ونىڭ استىرتىن جولدارىن ۇيىمداستىرۋشىلاردى ىزدەۋگە، تۇپكى امال-تاسىلدەرىن انىقتاۋعا بارىنشا كۇش سالۋ وتە ماڭىزدى.
قىلمىستىق جانە قىلمىستىق-پروسەستىك كودەكستەردى مۇقيات سارالاپ، ونداعى قولدانىلمايتىن نەمەسە سوت تورەلىگىنە كەدەرگى كەلتىرەتىن ارتىق-اۋىس نارسەنىڭ بارىنەن ارىلۋ قاجەت.
ءتيىستى تۇزەتۋلەر ەنگىزىلگەننەن كەيىن ولاردى قايتا-قايتا وزگەرتە بەرمەۋ قاجەت.
2015 جىلدان بەرى قىلمىستىق جانە قىلمىستىق-پروسەستىك كودەكستەرگە 1200-دەن استام وزگەرىس ەنگىزىلگەن.
ۋاقىتشا جاعدايلارعا بايلانىستى نەمەسە اياسى تار كورپوراتيۆتى مۇددەلەرگە بولا زاڭداردى وزگەرتۋگە جول بەرىلمەۋگە ءتيىس.
سوندىقتان، قىلمىستىق جانە قىلمىستىق-پروسەستىك زاڭنامانى تۇزەتۋ قۇزىرەتىن ادىلەت مينيسترلىگىنە بەرۋ قاجەت.
ول ءۇشىن مەكەمەنىڭ كادرلىق الەۋەتىن نىعايتىپ، زاڭ شىعارۋ قىزمەتىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ كەرەك.
قۇرمەتتى وتانداستار!
ءبىز بۇگىن الداعى رەفورمالاردىڭ باعىت-باعدارىن ايقىنداپ الدىق.
ەندى مەملەكەتىمىزدى جانە قوعامنىڭ بارلىق سالاسىن جاڭعىرتا تۇسۋگە ءتيىسپىز.
ساياسي رەفورمالار «كۇشتى پرەزيدەنت – ىقپالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» فورمۋلاسىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. بۇل تۇجىرىم – قوعامىمىزدىڭ مىزعىماس تۇعىرى.
رەفورمالاردىڭ مازمۇنى جان-جاقتى تولىعا بەرمەك.
جالپىۇلتتىق ىنتىماقتى جانە بيلىك پەن قوعامنىڭ سەرىكتەستىگىن نىعايتا بەرەمىز.
«حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» قاعيداسىن ۇستانۋ اسا ماڭىزدى.
ءبىز قوعامعا ىرىتكى سالۋدى ەمەس، ەلدى ىزگى ماقساتقا جۇمىلدىرۋدى ويلاۋىمىز كەرەك.
جاڭا ادىلەتتى قازاقستان يدەياسىنىڭ تۇپكى ءمانى – وسى.
ءبىزدىڭ الدىمىزدا ايرىقشا مىندەت تۇر.
بۇل – ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگىن جانە جەرىمىزدىڭ تۇتاستىعىن ساقتاپ قالۋ.
ەلدىگىمىزدى قورعاۋدىڭ ەڭ باستى جولى – بەرەكەلى بىرلىك. بۇدان باسقا جول جوق.
ەل بىرلىگى قاشاندا ەڭ باستى قۇندىلىق سانالعان.
ءقازىر ونىڭ وزەكتىلىگى ارتا ءتۇستى.
حالقىمىز تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىققا ەرەكشە ءمان بەرگەن. ونى بارىنەن بيىك قويعان.
ءبىز ءدال وسى كەزدە ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارا ءبىلۋىمىز كەرەك.
قۇرمەتتى پارلامەنت دەپۋتتاتارى!
ءقادىرلى وتانداستار!
مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعىنا تىكەلەي قاتىسى بار وي-پىكىرلەرىمدى ورتاعا سالعىم كەلەدى.
قازىرگى گەوساياسي جاعدايدا ءبىز مەملەكەتتىلىگىمىزدى بىرتىندەپ نىعايتىپ، رەفورمالار مەن جاڭارۋ باعدارىن نىق ۇستانۋىمىز قاجەت.
ءبىز بارىنشا مۇقيات ارەكەت جاساپ، ەلىمىزدىڭ ۇزاق مەرزىمدى مۇددەسىنە ساي جۇمىس جۇرگىزۋىمىز كەرەك.
رەفورمالاردىڭ قازىرگى قارقىنىن ساقتاۋ، ساياسي ماسەلەلەردىڭ ءبارىن كەيىنگە قالدىرماي شەشۋ اسا ماڭىزدى.
ول ءۇشىن الداعى سايلاۋ كەزەڭدەرىن ءتيىمدى جوسپارلاۋ قاجەت.
پرەزيدەنتتىڭ كەزەكتى سايلاۋى 2024 جىلى، ال پارلامەنت سايلاۋى 2025 جىلى وتۋگە ءتيىس ەكەنىن بارشاڭىز بىلەسىزدەر.
جاڭا ستراتەگياعا سايكەس باستى مەملەكەتتىك ينستيتۋتتاردى كەشەندى تۇردە قايتا جاڭعىرتۋعا كىرىسۋ قاجەت دەپ سانايمىن.
بۇل قادام بىزگە ءار ازاماتىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ جانە بۇكىل ەلىمىزدى وركەندەتۋ جولىنداعى ورتاق جۇمىستى جانداندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
بيلىك ءوزىنىڭ جوسپارىن قوعامنان جاسىرىن ۇستايتىن ساياسي داستۇردەن ارىلۋىمىز كەرەك.
سوندىقتان مەن بۇگىن الداعى سايلاۋ ناۋقاندارىنىڭ كەستەسىن بارشا حالىققا جاريالاعىم كەلەدى.
مەن بيىلعى كۇزدە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋدى ۇسىنامىن.
ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ جولىندا تۇبەگەيلى جانە جان-جاقتى رەفورمالاردى تابىستى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن حالىقتىڭ جاڭا سەنىم مانداتى قاجەت.
مەن ءۇشىن مەملەكەت مۇددەسى بارىنەن بيىك. سوندىقتان مەن وكىلەتتىك مەرزىمىمدى قىسقارتۋعا جانە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىنا بارۋعا دايىنمىن.
سونداي-اق مەن كوپ ويلانىپ، پرەزيدەنت وكىلەتتىگى مەرزىمدەرىنىڭ سانىن جانە ۇزاقتىعىن قايتا قاراۋ قاجەت دەگەن بايلامعا كەلدىم.
پرەزيدەنت مانداتىن ۇزاقتىعى 7 جىلدىق ءبىر مەرزىممەن شەكتەۋدى ۇسىنامىن. ءبىراق قايتا سايلانۋعا تىيىم سالىنادى.
بۇل باستامانىڭ نەگىزى قانداي؟
ءبىر جاعىنان، 7 جىل – كەز-كەلگەن اۋقىمدى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى كەزەڭ.
ەكىنشى جاعىنان، پرەزيدەنت مانداتىن ءبىر مەرزىممەن شەكتەۋ مەملەكەت باسشىسىنىڭ جالپىۇلتتىق دامۋدىڭ ستراتەگيالىق مىندەتتەرىن شەشۋگە بارىنشا جۇمىلۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
تىرشىلىك توقتامايدى، جاھاندىق ۇدەرىستەر مەن ەل ىشىندەگى قوعامدىق دامۋدىڭ قارقىنى كۇن وتكەن سايىن ارتىپ كەلەدى.
ساياسي كادرلاردى جاڭارتۋ – الدەكىمنىڭ ەرمەگى ەمەس، ومىرلىك قاجەتتىلىك.
مەن ۇسىنىپ وتىرعان كونستيتۋسيالىق جاڭالىق بيلىكتى مونوپوليزاسيالاۋ ءقاۋپىن ايتارلىقتاي ازايتادى.
ءدال وسى سەبەپتى مەن پرەزيدەنتتى ءبىر مەرزىمگە عانا سايلاۋ نورماسىن ەنگىزۋدى ۇسىنىپ وتىرمىن.
ءبىز بيلىكتى جاساقتاۋدىڭ جانە ونىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ وركەنيەتتى قاعيداتتارىن بەكىتۋگە ءتيىسپىز.
جاڭا پرەزيدەنتتىك جۇيە ساياسي تۇراقتىلىقتى نىعايتىپ، قوعامدىق قۇرىلىستىڭ قازاقستاندىق ۇلگىسىن ورنىقتىرادى.
پرەزيدەنتتى ءبىر مەرزىمگە عانا سايلاۋ نورماسىن سايلاۋدان كەيىن پارلامەنتتىڭ قاراۋىنا ۇسىنامىن.
پارلامەنت وڭ شەشىم قابىلداسا، وتانىمىزدا جاڭا ساياسي ءداۋىر باستالادى.
ەلىمىزدى ساياسي جاڭعىرتۋ ۇدەرىسىندە پارلامەنتاريزمدى دامىتۋ ءىسى ايرىقشا ورىن الادى.
جاڭارعان اتا زاڭىمىز ءادىل ءارى اشىق ەرەجەلەرى بار ساياسي جۇيەنىڭ مۇلدە جاڭا ستاندارتتارىن ەنگىزەدى.
ساياسي پارتيالاردى تىركەۋ ءراسىمى ايتارلىقتاي جەڭىلدەتىلدى.
پارلامەنت پەن ءماسليحاتتاردى پارتيالىق ءتىزىم جانە ءبىر مانداتتى وكرۋگ بويىنشا جاساقتاۋدىڭ تىڭ تاسىلدەرى ىسكە قوسىلادى.
جالپى، كونستيتۋسيالىق رەفورمادا كوزدەلگەن ينستيتۋسيونالدىق وزگەرىستىڭ ءبارىن وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن زاڭمەن بەكىتىپ، اياقتاۋ قاجەت.
بۇل وزگەرىستەر ساياسي پارتيالاردىڭ سانىن ارتتىرادى، ساياسي باسەكەنى كۇشەيتەدى، حالىق قالاۋلىلارىنىڭ جاڭا لەگى پايدا بولۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.
ەسكى ءتاسىل بويىنشا سايلانعان بيلىكتىڭ وكىلدى ورگاندارىنىڭ كەزەكتەن تىس سايلاۋ ناۋقانى ارقىلى جاڭارۋى زاڭدىلىق.
سوندىقتان ءماجىلىستىڭ جانە بارلىق دەڭگەيدەگى ءماسليحاتتاردىڭ سايلاۋىن كەلەسى جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا وتكىزۋدى ۇسىنامىن.
ءبىز كوپشىلىكتىڭ مۇددەسىن بىلدىرەتىن دەپۋتاتتاردىڭ جاڭا قۇرامىن جاساقتايمىز.
بۇل قادام ءماسليحاتتار مەن پارلامەنت جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرارى ءسوزسىز.
بولاشاقتا ۇكىمەت قۇرامىنا سايلاۋشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگىنىڭ داۋىسىن العان ساياسي كۇشتەردىڭ عانا ەمەس، پارلامەنتتەگى باسقا دا پارتيالاردىڭ وكىلدەرى كىرۋى مۇمكىن.
مۇنداي ءتاسىل اتقارۋشى بيلىككە بۇكىل قوعامنىڭ تالاپ-تىلەگىن ەسكەرەتىن ءتيىمدى شەشىمدەر قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونىمەن، بيىل پرەزيدەنت سايلاۋى، كەلەسى جىلى ءماجىلىس جانە ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋى وتەدى. سودان كەيىن ۇكىمەت قۇرامى جاساقتالادى.
سونىڭ ناتيجەسىندە 2023 جىلدىڭ ورتاسىندا پرەزيدەنت، پارلامەنت، ۇكىمەت سياقتى نەگىزگى ساياسي ينستيتۋتتاردىڭ ءبارى قايتا جاڭعىرىپ، جاڭارادى.
ءبىز اشىق باسەكەلەستىك ورنىققان جانە بارىنە تەڭ مۇمكىندىك بەرىلەتىن ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرىپ جاتىرمىز.
اۋقىمدى ساياسي وزگەرىستەردى اشىقتىق، ادىلدىك جانە ءوزارا سەنىم ارقىلى جۇزەگە اسىرۋ اسا ماڭىزدى.
جاڭا سايلاۋ ناۋقانىنىڭ مەرزىمدەرىن جانە ونىڭ رەتىن ەلگە اشىق جاريالاۋ شەشىم قابىلداۋ كەزىندەگى اشىقتىق قاعيداتىنا ساي كەلەدى.
وسى قادامنىڭ ءبارى ءبىزدىڭ «كۇشتى پرەزيدەنت – ىقپالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» اتتى باستى فورمۋلامىزدى بىرتىندەپ ناقتى مان-مازمۇنمەن بايىتا تۇسەدى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى باستامالارىمىز قازاقستاننىڭ بولاشاعىن ايقىندايدى.
ءبىز كۇن سايىن ەسكى مەن جاڭانىڭ، توقىراۋ مەن دامۋدىڭ اراسىنان تاڭداۋ جاسايمىز.
بارشاڭىزدى ۇلت مۇددەسى ءۇشىن ۇيىسۋعا شاقىرامىن.
ءبارىمىز بىرلىگىمىزدى بەكەمدەي بىلسەك، ەشقاشان ادىلدىكتەن اتتاماساق، بەرەكەلى ەل بولامىز.
ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ ءىسى ەندى عانا باستالدى. بۇل باعدارىمىز ەشقاشان وزگەرمەيدى، ىشكى جانە سىرتقى احۋال قانداي بولسا دا جالعاسا بەرەدى.
ءبىز تاڭداعان جولىمىزدان اينىمايمىز!
ەندەشە ادىلەتتى قازاقستاندى بىرگە قۇرايىق!
قاسيەتتى وتانىمىزدى بىرگە وركەندەتەيىك، اعايىن!