بۇل ەلدەگى ەكونوميكالىق بەلسەندى حالىقتىڭ 77% پايىزىن قۇرايدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ءماجىلىس دەپۋتاتى ابزال قۇسپان ءوزىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىندا حالىقتىڭ نەسيەسى تۋرالى ايتتى، دەپ جازدى Azattyq Ruhy.
«جاڭا قازاقستان» ءسوز تىركەسى ترەندكە اينالىپ، حالىق اراسىندا جاپپاي قولدانىسقا ەنىپ كەتتى. الايدا جاڭا قازاقستاندى جىلتىراق سوزبەن جاڭعىرتىپ، قۇرا المايمىز. بۇل – انىق. وعان ناقتى ءىس كەرەك، شۇعىل حالىقشىل شەشىمدى تالاپ ەتەدى. ەڭ ءبىرىنشى، ينفلياسيا، باعا دەڭگەيى، ەكونوميكالىق ءوسۋ قارقىنى، ۇلتتىق تابىس، جالپى ىشكى ءونىم (ءجىو) جانە جۇمىسسىزدىقتىڭ وزگەرۋىن قامتيتىن ماكروەكونوميكانى جانداندىرۋ ماڭىزدى. وزىق ەلدەردىڭ تاجىريبەسىنە قاراساق، شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋىندا بانك سالاسى سەرپىن بەرەتىنىن كورۋگە بولادى. ياعني ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر ەلدىڭ دامۋىندا شەشۋشى ءرول اتقارادى»، - دەدى ابزال قۇسپان.
دەپۋتات take-profit.org بيرجالىق پورتالىندا الەم ەلدەرىندەگى بانكتەردىڭ پايىزدىق مولشەرى تۋرالى اقپاراتتى تابۋعا بولادى.
«دەرەككوزدەردە قازاقستان ۇلتتىق بانكىندە جىلدىق پايىز مولشەرى 16،75 % ەكەنى كورسەتىلگەن. بۇل – 159 ەلدىڭ ىشىندە 143 ورىننان كورىنۋگە سەپتىگى ءتيدى. الەمنىڭ وزىق ەلدەرىن سارالايتىن بولساق، كورەيادا – 3،5%، قىتايدا – 3،65%، گەرمانيا، – 3.75%، انگليادا – 4،25%، كانادا – 4،5%، اقش-تا 5،25% پايىز دەڭگەيىندە بەلگىلەنگەن. شەتەلدەردەگى قارجىلىق ينستيتۋتتار شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋىنا مۇددەلىك تانىتىپ، بيزنەس جوبالاردى كوپتەپ قارجىلاندىرىپ جاتادى»، - دەدى قۇسپان.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، وزبەكستان ۇلتتىق بانكىنىڭ پايىزدىق مولشەرى 14% پايىزدى قۇراسا، قىرعىزستاندا – 13%، تاجىكستاندا – 10%، ءازىربايجاندا 9% پايىز دەڭگەيىندە.
«تىنىق مۇحيتىنىڭ وڭتۇستىك-باتىس بولىگىندەگى شاعىن ارالداردا ورنالاسقان فيدجيدەگى بانكتەر پايىزدىق مولشەرى 0،25% پايىزدى قۇراسا، كامبودجادا 0،88% پايىز ەكەن. سوندا جەرىنىڭ استى بايلىققا تۇڭعان قازاقستان حالقى كرەديتتى 16،75% پايىز مولشەرىندە نەگە الادى؟ بۇعان نە سەبەپ؟ ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، پايىزدىق مولشەرلەمەنىڭ جوعارى بولۋى نارىقتاعى تاۋارلار مەن قىزمەت باعاسىنىڭ نەگىزسىز وسۋىنە اكەپ سوعادى. ولاي بولسا، ەلدەگى قىمباتشىلىققا بانكتەر دە جاۋاپتى دەگەن ءسوز»، - دەدى ول.
ابزال قۇسپان اتاعانداي، ق ر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، ۆتب بانك پەن «Bereke bank» اق جىلدىق پايىزدىق ستاۆكاسى 21،5% پايىزدى قۇرايدى.
«بانك سەنتركرەديت» اق – 23،6 پايىز، «ەۋرازيالىق بانك» اق – 23،7 پايىزدى، «Kaspi bank» اق – 24،4 پايىز، «Home credit bank» اق - 28،5 پايىز كولەمىندە كرەديت بەرەدى. بۇعان بانكتەردىڭ ساقتاندىرۋ جانە تاعى باسقا مىندەتتەرىن قوسىڭىز. سوندا تۇتىنۋشىلار كرەديتتى 4-5 جىلعا راسىمدەگەن جاعدايدا بانككە قارىزدى ەكى-ۇش ەسە قوسىپ قايتارادى. بۇل - دەگەنىڭىز حالىقتى قاناۋمەن تەڭ عوي. شىن مانىندە، ۇلتتىق بانك جىلىنا 56% پايىزدان اسپاۋى كەرەك دەگەن شەكتەۋ حالىقشىل شەشىم ەمەس. بۇل – حالىقتى تىعىرىققا تىرەيتىن شەشىم. سونىڭ سالدارىنان يپوتەكالىق جانە اۆتوكرەديتتەر 25% پايىزعا دەيىن، ال قاراپايىم ادامدار الىپ جاتقان كەپىلسىز كرەديت 56% پايىزعا دەيىن كوتەرىلىپ، حالىقتىڭ بەلشەسىنەن قارىزعا باتىرىپ وتىر»، - دەدى دەپۋتات.
ونىڭ ايتۋىنشا، ەل اراسىندا مەملەكەت كرەديتتى كەشىرەدى ەكەن دەگەن اڭگىمە جەلدەي ەسىپ ءجۇر.
«نەگە؟ ويتكەنى كرەديتىن تولەي الماي وتىرعان ادامدار كوپ. تاعى دا ق ر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنەتىن بولساق، 2020 جىلى 392 مىڭ ادام 90 كۇننەن اسا ۋاقىتتا كرەديتىن تولەمەسە، 2021 جىلى بۇل كورسەتكىش 421 مىڭ ادامعا جەتتى. 2022 جىلى 534 مىڭ ادام ۋاقتىلى كرەديتىن وتەي الماعانى بەلگىلى. ال، مەملەكەتتىك كرەديتتىك بيۋرو» اق-نىڭ 2023 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا جۇرگىزگەن ستاتيستيكاعا ساي 7،5 ميلليون قازاقستاندىقتىڭ قارىزى وتەلمەگەن. بۇل ەلدەگى ەكونوميكالىق بەلسەندى حالىقتىڭ 77 پايىزىن قۇرايدى. ەلدىڭ 1،5 ميلليون تۇرعىنى نەسيە بويىنشا تولەمدى 90 جانە ودان كوپ كۇنگە كەشىكتىرىپ تولەگەن. ال وسى جىلدىڭ 1ء-شى ساۋىرىندەگى مالىمەت قازاقستاندىقتاردىڭ نەسيەلەرى 30 پايىزعا - 7،7 ترلن تەڭگەگە وسكەن. ياعني، 822 مىڭ ادام قارىزدانۋشىلار. بۇل ويلاناتىن ماسەلە. ءقازىر قاراپايىم حالىققا اۋىر ءتيىپ جاتقان ەكى فاكتور بار. ونىڭ ءبىرىنشىسى قىمباتشىلىق، ەكىنشىسى - جوعارى پايىزدىق مولشەردەگى نەسيە»، - دەدى ول.