اۋىل شارۋاشىلىعى - ەل ەكونوميكاسىنداعى باسىم سالالاردىڭ ءبىرى.
اۋىلدىق جەرلەردە قازاقستان تۇرعىندارىنىڭ 38%-ى تۇرادى، بۇل شامامەن 7،6 ملن. ادامدى قۇرايدى. كىرىستەردى ارتتىرۋ جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باسىم مىندەتتەرى بولىپ تابىلادى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
وسىعان بايلانىستى، پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا 2023 جىلى ىسكە قوسىلعان «اۋىل اماناتى» باعدارلاماسى كوپتەگەن ادامدار ءۇشىن ءوز بيزنەسىن باستاۋعا، ونى دامىتۋعا، ءوز ءوڭىرىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋعا مۇمكىندىكتەر اشۋدا. «اۋىل اماناتى» – «قۋاتتى وڭىرلەر-ەل دامۋىنىڭ درايۆەرى» ۇلتتىق جوباسىنا كىرەتىن بىرەگەي جوبا.
«اۋىل اماناتى» باعدارلاماسى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ءۇشىن، اسىرەسە مال شارۋاشىلىعى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىندا جەڭىلدىكتى كرەديتتەر بەرۋ ارقىلى اۋىلدىق جەرلەر مەن شاعىن قالالاردىڭ تۇرعىندارىن قولداۋعا باعىتتالعان. نەسيەلەر جىلدىق 2،5%-بەن 5 جىلعا دەيىن، ال مال شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى جوبالار ءۇشىن 7 جىلعا دەيىن بەرىلەدى. قارىزدىڭ ەڭ جوعارى سوماسى 2،5 مىڭ اەك-كە دەيىن، ال اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن دامىتۋ ءۇشىن-8 مىڭ اەك-كە دەيىن قۇرايدى.
2025 جىلى جاڭا شاعىن نەسيە بەرۋگە جانە 8،1 مىڭ جۇمىس ورنىن قۇرۋعا 50 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان. راسىمدەردىڭ اشىقتىعىن، وتىنىمدەردى وڭدەۋدى بىرىزدەندىرۋدى جانە دەرەكتەردىڭ ەگجەي-تەگجەيلى مونيتورينگىن قامتاماسىز ەتەتىن ميكروكرەديتتەۋدىڭ اقپاراتتىق جۇيەسىن ەنگىزۋ جوسپارلانۋدا. جۇيە مەملەكەتتىك دەرەكتەر بازاسىمەن ينتەگراسيالاناتىن بولادى، بۇل باعدارلاما جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرادى جانە ءوتىنىم بەرۋ مەن كرەديت الۋ ۇدەرىسىن جەدەلدەتەدى.
2023-2024 جىلدارى باعدارلامانى ىسكە اسىرۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 120 ملرد تەڭگە ءبولىندى. بۇل قاراجات 107،9 ملرد تەڭگە سوماسىنا 16،2 مىڭنان استام شاعىن نەسيە بەرۋگە مۇمكىندىك بەردى، 17،8 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلدى.
باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ باستالعاننان بەرى وڭىرلەردە 540-تان استام اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرى قۇرىلدى، ولاردىڭ 537ء-سى 12،1 ملرد تەڭگە سوماعا قارجىلاندىرۋدى الدى.
باعدارلامانىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى وبلىس اكىمدىكتەرىنە قوسىمشا بيۋدجەت قاراجاتىن تارتپاي، كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جانە كىرىستى ۇلعايتۋ ءۇشىن اۋىل تۇرعىندارىنىڭ شاعىن نەسيەلەرگە قولجەتىمدىلىگىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ريەۆولۆەرلىك كرەديتتەۋ تەتىگى بولىپ تابىلادى. قارىز الۋشىلار ريەۆولۆەرلىك ادىسپەن قايتارعان قاراجات ەسەبىنەن قوسىمشا 7 ملرد تەڭگە سوماسىنا 1 مىڭعا جۋىق ميكروكرەديت بەرىلدى.
باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ باستالعاننان بەرى قاتىسۋشىلار 1،2 ملرد تەڭگە سوماسىنا سالىق تولەدى. اقتوبە، تۇركىستان جانە جامبىل وبلىستارى كوشباسشى بولىپ تابىلادى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر مەن شاعىن قالالاردا تاۋارلىق كرەديتتەر بەرۋ تەتىگىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى جول كارتاسى بەكىتىلدى. بۇل تەتىك بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلادى، ال اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋگە ارنالعان اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارى، جابدىقتار، كوشەتتەر جانە باسقا دا قۇرالدار تۇرىندەگى تاۋارلىق كرەديتتى ورتا جانە ءىرى اۋىل شارۋاشىلىعى بيزنەسىنىڭ وكىلدەرى اوك سۋبەكتىلەرىنە جانە جەكە تۇلعالارعا، ونىڭ ىشىندە جۇمىسسىزدارعا جانە كەپىلدى مۇلكى جوق اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋشىلارعا بەرەتىن بولادى. ارينە، بۇل قۇرال، سايىپ كەلگەندە، اۋىل حالقىنىڭ تابىسىنىڭ وسۋىنە جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا ىقپال ەتەدى. وڭىرلەردە تاۋارلىق نەسيە رەتىندە 300-گە جۋىق جىلقى، 1600 باس ءىرى قارا جانە 4،5 مىڭنان استام ۇساق مال بولىنگەن.
«اۋىل اماناتى» باعدارلاماسى قۋاتتى جانە دامىعان ەل قۇرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى. اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋ، حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋ جانە جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ قازاقستان ەكونوميكاسىن نىعايتۋعا ىقپال ەتەدى. وڭىرلەر مەن اۋىل تۇرعىندارىن قولداۋ بۇكىل ەل ءۇشىن قوزعاۋشى كۇشكە اينالىپ، ونىڭ ودان ءارى ءوسۋى مەن دامۋىنا ىقپال ەتەدى.