2024 جىلدىڭ كۇزىنەن باستاپ قازاقستاندا جاتىر موينى وبىرىنا قارسى 11 جاستاعى قىزداردى جاپپاي ۆاكسيناسيالاۋ جوسپارلانۋدا. بۇل اقپاراتپەن وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا الماتى ونكولوگيالىق ورتالىعىنىڭ ونكوگينەكولوگيالىق ءبولىم مەڭگەرۋشىسى رايحان بولاتبەكوۆا ءبولىستى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
رايحان بولاتبەكوۆا جاتىر موينى وبىرى ەلدەگى ايەلدەردە ءجيى كەزدەسەتىن قاتەرلى ىسىكتەردىڭ ءبىرى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«جاتىر موينى وبىرى ايەلدەردە ونكولوگيالىق اۋرۋلار بويىنشا ەكىنشى ورىندا، جىل سايىن وسى قاتەرلى دەرتتىڭ 2000-نان استام جاڭا جاعدايى تىركەلەدى. الماتىدا 2023 جىلى جاتىر موينى وبىرىنىڭ 223 جاڭا جاعدايى انىقتالعان. سوڭعى ونجىلدىقتا اۋرۋ 20-30 جاس ارالىعىنداعى جاس ايەلدەردە ءجيى كەزدەسەدى»، - دەپ ءبولىستى ول.
ۇلتتىق ونكورەگيستردىڭ دەرەكتەرى بويىنشا الماتىدا جاتىر موينى وبىرىنىڭ 55% - ى ءبىرىنشى كەزەڭدە انىقتالادى. ساراپشىلار اۋرۋدىڭ ەرتە دياگنوستيكاسىنىڭ ءوسۋى ونى ەرتە انىقتاۋعا باعىتتالعان سكرينينگتىك باعدارلامامەن بايلانىستى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
مامان قازاقستاندا جاتىر موينى وبىرىن ەرتە انىقتاۋ سكرينينگىنىڭ ۇلتتىق باعدارلاماسى بار ەكەنىن ەسكە سالدى، ول 30 بەن 70 جاس ارالىعىنداعى ايەلدەرگە 4 جىل ارالىقپەن جۇرگىزىلەدى. جىل سايىن الماتىدا 70 مىڭنان استام ايەل وسىنداي سكرينينگتەن وتەدى.
«جاتىر موينى وبىرى - بۇل الدىن الۋعا بولاتىن جالعىز قاتەرلى ىسىك. پروفەسسور حارالد سۋر حاۋزەن جاتىر موينى وبىرىنىڭ پايدا بولۋىنداعى ادام پاپيللوماۆيرۋسىنىڭ ءرولىن دالەلدەگەنىت ءۇشىن نوبەل سىيلىعىن العان. ءاپۆ-نىڭ 200-گە جۋىق ءتۇرى بار، ولاردىڭ 14ء-ى ادامدار ءۇشىن ءقاۋىپتى جانە جاتىر موينى وبىرىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار اۋىز قۋىسى مەن سىرتقى جىنىس مۇشەلەرىنىڭ قاتەرلى ىسىگىن دە تۋدىرۋى مۇمكىن. ادام پاپيللوماۆيرۋسىنىڭ جاتىر موينى وبىرىمەن بايلانىسىنىڭ اشىلۋى وسى اۋرۋعا قارسى ۆاكسينالاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەلدى»، - دەدى سپيكەر.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا اپۆ ۆاكسيناسياسى 100-دەن استام ەلدەگى ۇلتتىق يممۋنداۋ باعدارلاماسىنىڭ بولىگى بولىپ تابىلادى. دامىعان ەلدەر قىزداردى ۆاكسيناسيالاۋدان باسقا، ۆيرۋستىڭ تارالۋىن توقتاتۋ جانە ونىمەن بايلانىستى اۋرۋلاردان قورعاۋ ماقساتىندا ءجاسوسپىرىم ۇلدارعا ۆاكسيناسيا جۇرگىزۋدە.
«اقش پەن اۆستراليا سياقتى ەلدەر 17 جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن ءجاسوسپىرىم قىزداردى يممۋنداۋ باعدارلامالارىن ەنگىزدى. جاتىر موينى وبىرىنا قارسى ۆاكسيناسيا ءارتۇرلى ەلدەردە وسى اۋرۋدان بولاتىن سىرقاتتانۋشىلىق پەن ءولىمدى 70-97% - عا تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى، بۇل ماسەلەنى جويۋ مۇمكىندىگىن كورسەتەدى. جاپپاي ۆاكسيناسيانىڭ نەگىزگى كونتينگەنتى - 9-13 جاس ارالىعىنداعى ءجاسوسپىرىم قىزدار. بۇل جاس جىنىستىق بەلسەندىلىك باستالعانعا دەيىن ۆاكسيناسيا ءۇشىن تاڭدالادى، ويتكەنى ونىڭ 10 جاسىندا باستالۋ جاعدايلارى بار. اقش-تاعى زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، جاسوسپىرىمدەردىڭ 2% - ى جىنىستىق قاتىناستى 10-11 جاسىندا باستايدى»، - دەدى ول.
ايەلدەرگە جىنىستىق قاتىناس باستالعانعا دەيىن ۆاكسينا الۋ ۇسىنىلادى. ددسۇ ۆاكسيناسيانى 26 جاسقا دەيىن، ال اقش-تا 45 جاسقا دەيىن الۋعا كەڭەس بەرىلەدى.
ماماندار ۆاكسينالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن ددسۇ باقىلايتىنىن جانە كوپتەگەن زەرتتەۋلەر ەلەۋلى جاناما اسەرلەر بولماعانىن كورسەتەدى. ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن جاعىمسىز رەاكسيالار ۆاكسينا ەنگىزىلگەن جەردە قىزارۋ، دەنە قىزۋىنىڭ كوتەرىلۋى، باس اينالۋ جانە جۇرەك اينۋى بولدى.
«ۆاكسينالاردى قولدانۋدىڭ 17 جىلدىق تاجىريبەسى ولاردىڭ ۇرىق ءۇشىن قاۋىپسىزدىگىن كورسەتتى. ۆاكسينانى 10-15 جىل بۇرىن العان قىزدار جۇكتى بولىپ، بوسانىپ ۇلگەردى، بۇل اپۆ ۆاكسينالارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن راستايدى. بۇگىنگى كۇنى جاتىر موينى وبىرىنا قارسى بەس ۆاكسينا بار: ەكەۋى ەكى ۆالەنتتى، ەكەۋى ءتورت ۆالەنتتى جانە بىرەۋى توعىز ۆالەنتتى. بارلىق ۆاكسينالار ددۇ ماقۇلداعان جانە ءقاۋىپسىز دەپ سانالادى»، — دەدى سپيكەر.
اپۆ ۆاكسيناسى جاتىر موينى وبىرىن ءجيى تۋدىراتىن ۆيرۋس تۇرلەرىنە باعىتتالعان، سونىمەن قاتار ۆۋلۆا، قىناپ، انۋس جانە اۋى جۇتقىنشاعى وبىرىن تۋدىرۋى مۇمكىن. ۆاكسينا سونىمەن قاتار جىنىس مۇشەلەرىنىڭ كونديلوماسىن تۋدىراتىن اپۆ تۇرلەرىنەن قورعايدى. 2024 جىلدىڭ كۇزىنەن باستاپ قازاقستاندا قىزداردى جاتىر موينى وبىرىنا قارسى ۆاكسيناسيالاۋ باستالادى