ولاردى ەلگە قايتارۋ تۋرالى ەكى ەل اراسىندا كەلىسسوزدەر ءجۇرىپ جاتىر.
انگليادا قۇلپىناي تەرەتىن ازاماتتارىمىزدىڭ دا قاتارى كۇن ساناپ كوبەيىپ كەلەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz. ءيا، ءوز ەلىندە ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تاپپاعان وتانداستار شەتەل اسىپ، وزگەگە جالدانىپ جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر. بۇگىندە قازاقستاندا ەڭبەككە قابىلەتتى ازاماتتاردىڭ 400 مىڭعا جۋىعى جۇمىسسىز. ال تۇلەكتەردىڭ باسىم بولىگى ماماندىعى بويىنشا قىزمەت ەتپەيدى. وسى جانە وزگە دە ماسەلەلەر كەشە ۇكىمەت ساعاتىندا كوتەرىلدى.
جىل سايىن 1 ملن-عا جۋىق ادام جۇمىسقا ورنالاسادى. ءبىراق ءالى كۇنگە دەيىن قوعامدى جۇمىسسىزدىق ماسەلەسى الاڭداتىپ وتىر. ءتىپتى، «جۇمىس ىستەيتىن كەدەيلەر» فەنومەنى بەلەڭ العان. ياعني، تولىق جۇمىس كۇنى ەڭبەك ەتىپ، جالاقىسى كەدەيلىك شەگىنەن اسا الماعان ماماندىق يەلەرى بار. بۇل، اسىرەسە، مەملەكەتتىك سەكتورلارعا قاتىستى. ال ءوزىن – ءوزى جۇمىسپەن قامتىعاندار سانى ازايۋدىڭ ورنىنا كوبەيىپ كەلەدى.
باياعى جارتاس-سول جارتاس. ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن تىزەسى شىققان شارالاردى قولدانۋدامىز. جاڭا جۇيەلى شارالار از. جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ستاتيستيكاسىمەن تانىسساڭ، ءتىپتى، اريفمەتيكا زاڭدارىنا كۇماندانا باستايسىڭ. بۇعان دەيىن ەڭبەك نارىعىنا جىل سايىن 200 مىڭ ادام كەلەتىن. قازىرگى ۋاقىتتا بۇل كورسەتكىش 250 مىڭعا جەتىپ قالدى. 5 جىلدان كەيىن 350 مىڭعا بارادى. 2030 جىلعا قاراي ەڭبەك نارىعىنا ۇلكەن قىسىم جاسالادى، - دەيدى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ.
2023 جىلى جوو تۇلەكتەرىنىڭ تەك 25%-ى جۇمىسقا ورنالاستىرىلعان. ال ولاردىڭ ەداۋىر بولىگى ماماندىق بويىنشا قىزمەت ەتپەيدى. بۇگىندە 11-سىنىپ بىتىرگەندەردىڭ 50 مىڭى كوللەدجدەرگە ءتۇسىپ جاتىر. وسىعان وراي دەپۋتات اسحات ايماعامبەتوۆ جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى مەكتەپپەن قاتار كوللەدجدە دە وقي الۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىس ايتتى.
ءبىزدىڭ ويىمىزشا، 10-11 سىنىپتاردا وقىپ جاتقان بالالارعا كوللەدجدە پاراللەلدى وقۋعا مۇمكىندىك بەرۋ – بۇل اقشانى دا ازايتادى، ولاردىڭ ۋاقىتىن ءتيىمدى جۇمساۋعا كومەكتەسەدى جانە ولار مەكتەپتى بىتىرگەندە اتتەستاتپەن بىرگە ناقتى ماماندىقتى الىپ شىعادى، - دەيدى ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ.
سونىمەن قاتار دەپۋتات گرانتتاردىڭ دۇرىس بولىنبەيتىنىن العا تارتتى. كوللەدجدەردەگى مەملەكەتتىك تاپسىرىس قۇنى وتە تومەن جانە كادرلاردى ساپالى دايارلاۋعا مۇمكىندىك بەرمەيتىنىن جەتكىزدى. ولاردىڭ 50%-ى ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازانى جاڭارتۋ بويىنشا جۇمىستى اياقتاعان جوق.
كوللەدجدەردى ساپالى جۇمىس ىستەۋىنە ىنتالاندىرۋ باعىتىندا سارالاۋ جۇمىستارى ازىرلەنىپ جاتىر. سول سارالاۋ جۇمىستارىنىڭ نەگىزىندە مىقتى كوللەدجدەر جان باسىنا شاققانداعى قارجىنى كوتەرۋ 1 ملن اسا تەڭگەنى قۇراۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل كوللەدجدەر اراسىنداعى باسەكەنى، مامان دايارلاۋداعى ساپالىققا الىپ كەلەدى دەپ كۇتىلۋدە، - دەيدى ق ر وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى عاني بەيسەمبايەۆ.
ءقازىر كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىمى بار ماماندارعا دەگەن سۇرانىس جوعارى ءبىلىمدى تۇلەكتەرگە دەگەن قاجەتتىلىكتەن 70%-عا ارتىق. دەگەنمەن، كەي جاستار ۇستا، توكار، دانەكەرلەۋشى ماماندىقتارىنا جولاعىسى كەلمەيدى. سوندىقتان قۇزىرلىلار «جۇمىستان باس تارتقان جاعدايلاردى زاڭنامالىق تۇردە رەتتەۋ قاجەت»،- دەيدى.
ءبىز ازاماتتارعا مۇمكىندىك بەرەمىز. اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تاعايىندايمىز جانە جۇمىس ۇسىنامىز. ەگەر ازامات مەملەكەتتىك قولداۋعا ۇمىتكەر بولا تۇرا قانداي دا ءبىر جۇمىستان باس تارتقان جاعدايدا اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تولەمەيتىن بولامىز. ءقازىر بۇل ماسەلەگە قاتىستى ءتيىستى نورمالار قاراستىرىلىپ جاتىر، - دەيدى ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا
بولجامدارعا سايكەس، قازاقستانداعى جۇمىس ورىندارىنىڭ 52 پروسەنتى اۆتوماتتاندىرۋدىڭ تاۋەكەلىنە ۇشىرايدى. ال ولاردىڭ 14 پروسەنتى الداعى 15-20 جىلدا جويىلۋى مۇمكىن.