Á.H.Marǵulan atyndaǵy Arheologıa ınstıtýty 2023 jyly alpystan astam ekspedısıa uıymdastyrdy
Almatynyń Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń alańynda Á.H.Marǵulan atyndaǵy Arheologıa ınstıtýtynyń arheolog ǵalymdarynyń qatysýymen baspasóz konferensıasy ótti, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Bas dırektordyń ǵylym jónindegi orynbasary, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Ásem Qasenova 2023 jyly 63 ekspedısıa (onyń ishinde 2 halyqaralyq) uıymdastyrylǵanyn, onyń barysynda 3000-nan astam artefakt tabylǵanyn atap ótti.
«Instıtýt irgeli ǵylymı zertteýlerdi júzege asyratyn uıymdardyń tizimine endi. Bas súıegindegi betti grafıkalyq qaıta qurý jumystary bastaldy. Keramıkanyń 2 142 fragmentine tehnıkalyq-tehnologıalyq, morfologıalyq jáne tıpologıalyq taldaý júrgizildi. 57 343 osteologıalyq materıaldar jınaldy jáne óńdeldi. Metal men bylǵarydan jasalǵan 57 zat qalpyna keltirildi. 1000-nan astam arheologıalyq oljalar beınelengen. Ár túrli elderdiń zerthanalaryna radıokómirtekti, ızotoptyq jáne metalografıalyq taldaýlar júrgizý úshin barlyǵy 316 úlgi jiberildi», - dedi Á.Qasenova.
Sonymen qatar, ınstıtýt ótken jyly 170 - ten astam materıal jarıalady - bul monografıalar, maqalalar, jınaqtar jáne basqa da basylymdar.
Brıfıńke qatysqan Instıtýttyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri Aleksandr Goráchev Almaty, Almaty jáne Jetisý oblystary mańynda júrgizilip jatqan dalalyq zertteýler týraly egjeı-tegjeıli aıtyp berdi. Bul aýmaqtarda eki arheologıalyq otrád jumys istedi.
Máselen,Kólsaı ǵylymı otrády Almaty oblysy Kegen aýdanynyń aýmaǵynda tarıh jáne mádenıet eskertkishterin barlaý jáne kartaǵa túsirý jumystaryn júrgizdi.
«Ordakól ǵylymı otrády Jetisý oblysy, Qaratal aýdany, Daýylbaı taýlarynyń tarıh jáne mádenıet eskertkishterine barlaý júrgizdi. 190-nan astam arheologıalyq nysandar zertteldi, olardyń ishinde jartastaǵy sýretterdiń 20 klasterine, 20 - dan astam eldi-mekender men turaqtarǵa jáne qola dáýirinen qazirgi ýaqytqa deıingi 150-ge jýyq jerleý keshenderine sıpattamalar, fotosýretter men grafıkalyq qujattama jasaldy», - dedi A.Goráchev.
Sonymen qatar, dala jumystarynyń qorytyndysy boıynsha 2023 jyly Shelek ózeniniń ańǵary boıyndaǵy 84 arheologıalyq eskertkish qujattalǵan, olardyń arasynda 10 ejelgi jáne kesh qonys-turaq jáne qola dáýirinen qazirgi ýaqytqa deıingi 74 qorym úshin dalalyq qujattama jasalǵan.
Óz kezeginde ortaǵasyrlyq arheologıa bóliminiń meńgerýshisi Eraly Aqymbek kóptegen arheologıalyq zertteýler táýelsizdik alǵannan keıin júrgizilgenin eske saldy. Máselen, 2000 jyldary Aral teńiziniń túbinde Aral Asar qalasy men Kerderi kesenesiniń tabylýy úlken jańalyq boldy.
«Ejelgi qalalar men eldi mekenderdi úlken ózenderdiń boıynda, atap aıtqanda Syrdarıa, Talas, Shý, İle, Balqashqa quıatyn ózenderde, sondaı-aq Ertis jáne Sarysý ózenderinde qonystaný men ýrbanızasıanyń basynda zertteýge kóp kóńil bólindi. Biz úshin úlken jańalyq 2000 jyldardyń basynda kópshiliktiń nazaryn aýdarǵan Aral Asar qalasynyń ashylýy boldy», - dedi ol.
Ásem Qasenova atap ótkendeı, Aral mańynda ǵylymı ekspedısıalar odan ári júrgiziletin bolady.
Aǵymdaǵy jyly ınstıtýttyń arheolog-ǵalymdary 70-ke jýyq ekspedısıa, onyń ishinde 11 birlesken jáne 2 halyqaralyq ekspedısıa josparlaýda.