Naýryz aıy egemendigimizge 30 jyl tolǵan elimizge jańa nuryn, jańalyǵyn ala keldi. Úkimet quramy jańarý ústinde. Jańa Úkimet pen jańa qoǵamnan jańa lep, jaǵymdy jańalyq, jaımashýaq tirshilik kútedi el...
«On bes kúni qudaıdiki, on bes kúni kedeıdiki» degen, mine, osy aı... Bul naýryzdyń alǵashqy jartysynda aýa raıynyń aýmaly-tókpeli bolyp, qalǵan jartysynda kún jylynyp, qystan qysylyp shyqqan kedeıge keńshilik bolatynyn bildiredi. Kóne juldyzdyq esepte ony «út» dep ataǵan. «Út kirdi, úsik shyqty» dep el qýanǵan. Naýryzdyń birinshi kúni kún men tún teńesedi. Sol sebepti, naýryzdyń birinshi kúni (jańasha 22 juldyzy) – Naýryz merekesi retinde atalyp ótiledi. Naýryzda ótip bolmaıtyn uzaq kúnder – «uzyn sary» kelip, qońtorǵaılaý qaraózek shaq týady.
Naýryzda atan túıeni jyǵar, kóktemniń qar eriter «Altyn kúrek» ókpek jeli, qara sýyǵy soǵady. «Samarqannyń kók tasy erip», teńesken kún men túnnen soń kún uzarady. Aıdyń sońyna qaraı jyl qustary qaıta bastaıdy, sol kezde qar aralas jańbyr, sýyq jel bolady. Bul mezgil soǵan sáıkes «Qus qanaty» dep atalady. Naýryzda qar erip, jerdiń laısań bolatyn kez – «Alasapyran», kúrt kún jaýyn-shashyn bolyp sýytatyn «Besqonaq», t.b. amaldar kórinis beredi.
Naýryzda aýa raıy jylynady, jer men kók ǵajaıyp túrge enip qubylady, jaımashýaq boı kórsetedi. Jer kógeredi, óris keńeıedi, Naýryz aıy – barlyq tirshiliktiń bastaýy. Juldyzshylar men esepshiler Naýryz aıy kelgende (kóktem bastalǵanda) ylǵı da pikir talastyratyn bolǵan. Jyldyń almasýy, túrli amaldyń qabat kelýi bir toqtamǵa kelýge mursha bermegen.
Aǵjan Mashanov mysalǵa keltirgen ataqty ál-Farabıdiń «Naý bolsa – daý bolady» degen máteldi sózi («Ál-Farabı», 1970 j.) bul pikirimizge qýat bergendeı. Naý – naýryzdyń basy, ıaǵnı kóktemniń de, jyldyń da basy.
Naýryzdy parsynyń «naý» – jańa, «rýz» – kún degen sózinen shyqqan, ıaǵnı «jańa kún» degen maǵynany bildiredi delinip júr. Degenmen, bul aıtylǵandy túbegeıli pikir dep qaraýǵa bolmasa kerek. Qaısybir ǵalymdar parsynyń «rýz» sózi únemi «kún» degen maǵynany bere bermeıtinin, keıde «jaryq», «sáýle», «nur» degendi de bildiretinin jazyp júr. Endeshe, naý + ryz sózi «jańa kún» emes, «kúnniń sáýlesi, nury jaýǵan kún» nemese «kún sáýlesi shashyrap tógilgen sát» maǵynasynda bolsa kerek.
«Qarlyǵashym, keldiń be, qarshyǵadan saýmysyń?
Aman-esen jettiń be, aıyr quıryq naý qusym?!», – degende Muqaǵalı aqyn qustyń úlkendigin emes, jańa lepti, jańa nurdy alyp kelgenin, jańa jyldyń habarshysy ekenin jyrlap turǵan joq pa?!
Qarlyǵash - kóktemniń jarshysy bolyp, erte keletin qustardyń biri. Iá, qalaı bolǵanda da elimiz jyl basy Naýryzda jańa Qazaqstannan, jańa qoǵamnan, jańa quramdy Úkimetten jaǵymdy jańalyq, jańa lep, jaımashýaq tirshilik kútedi.