Qalqansha bezi qaterli isigi - qazirgi endokrınologıadaǵy ózekti taqyryptardyń biri. Keıingi jyldary bul derttiń taralýy týraly derekter ártúrli bolǵanymen, erte dıagnostıkanyń jetilýi aýrýdy der kezinde anyqtaýǵa múmkindik beredi. Endokrınolog dáriger Aıym Qumarqyzy qalqansha bezi obyrynyń negizgi sebepteri, aldyn alý joldary jáne halyq arasynda jıi taraǵan qate túsinikter týraly mańyzdy aqparattaryn bólisti. Tolyǵyraq Aqshamnews.kz tilshisiniń materıalynda.
Radıasıa men genetıka - negizgi qaýip faktorlary
Aıym Qumarqyzy qalqansha bezi isiginiń eń jıi taralý faktorlarynyń birin - radıasıa men genetıka dep atady. Ásirese radıasıalyq apat bolǵan aımaqtarda bul aýrý jıi kezdesedi eken.
"Chernobyl apaty nemese ıadrolyq synaq aımaqtarynda ómir súrgen azamattardyń arasynda bul dıagnoz jıi kezdesetini ǵylymı túrde dáleldengen. Sonymen qatar ıod tapshylyǵy bar óńirlerde de qalqansha bezinde mýtasıalyq ózgerister tirkelýi múmkin. Genetıkalyq beıimdilik - medýllárly obyrdyń negizgi sebepteriniń biri. Mundaı tuqym qýalaıtyn sındromy bar adamdarǵa arnaıy genetıkalyq testten ótý mindetti. Jalpy popýlásıada ÝDZ skrınıng, gormondyq tekserý jáne kúmándi túıinderdi ýaqytyly bıopsıalaý - erte anyqtaýdyń senimdi joly" deıdi dáriger.
"Bul keseldiń bastapqy belgileri alǵashynda baıqalmaıdy"
Endokrınolog qaýiptisi - bul aýrýdyń bastapqyda baıqalmaıtynyn aıtty.
"Qalqansha bezi qaterli isiginiń belgileri bastapqyda baıqalmaıdy. Keıbir naýqastarda moıyn tusynda tyǵyz túıin baıqalýy múmkin. Sonymen qatar daýystyń qarlyǵýy, jutyný qıyndyǵy nemese moıyn lımfa túıinderiniń úlkeıýi de mańyzdy belgilerdiń biri. Aldyn alý úshin radıasıamen baılanystan aýlaq bolý, ıod tapshylyǵynyń aldyn alý jáne jyl saıyn ÝDZ-dan ótip turý usynylady. Genetıkalyq qaýip toptary mindetti túrde dáriger baqylaýynda bolýǵa tıis" dedi ol.
Moıynǵa átir sebý - qaterli isikke ákeletini ras pa?
Áleýmettik jeliden "átirdi moıynǵa sebý - qalqansha bezi qaterli isigine ákelip soǵady" degen aqparatty kezdestirdik. Bul qanshalyqty shyndyqqa janasatyny jaıly endokrınolog jaýap berdi.
"Keıingi ýaqytta "moıynǵa átir sebý qalqansha bezi obyryna ákeledi" degen qaýeset jıi taralyp jatyr. Ǵylymı derekterde átirdiń týra kanserogendik áseri dáleldenbegen. Degenmen keıbir parfúm ónimderiniń quramynda formaldegıd syndy zattar kezdesýi múmkin. Biraq olardyń konsentrasıasy qaýipti deńgeıde emes. Sondyqtan hosh ıisti zattardy terige emes, kıimge nemese bilektiń ishki jaǵyna sepken durys" deıdi maman.
Endokrınolog taǵy bir mıf - "qalqansha bezindegi túıin obyrdyń belgisi" degen jańsaq pikir ekenin aıtty. Shyn máninde túıinderdiń basym bóligi - qatersiz túzilister. Sondaı-aq, ıodty shamadan tys tutyný qaterli isiktiń aldyn almaıdy, kerisinshe bezdiń jumysyna zıan tıgizýi múmkin.
Stress pen ómir saltynyń áseri
Sonymen qatar, stress pen shekten tys ýaıymnyń qaterli isikke áser etetini ras pa?
"Keıbir adamdar stress - qaterli isiktiń basty sebebi dep oılaıdy. Degenmen medısınalyq turǵydan sozylmaly kúızelistiń qaterli isikke týra áseri naqty dáleldenbegen. Biraq uzaqqa sozylǵan psıhoemosıalyq shıelenis aǵzanyń ımýnıtetin álsiretip, gormondyq balansty buzýy yqtımal. Sondyqtan salaýatty ómir saltyn ustaný, durys tamaqtaný, júıeli uıqy men kúızelisti basqarý jalpy densaýlyq úshin mańyzdy. Qalqansha bezi de mundaı kútimnen utady" deıdi Aıym Qumarqyzy.
Qalqansha bezi qaterli isigi durys aldyn alý, ýaqytyly dıagnostıka jáne ǵylymı negizdelgen málimetterge senýdiń arqasynda tıimdi emdeledi. Aıym Qumarqyzynyń aıtýynsha, óz betinshe emdelýden aýlaq bolyp, kásibı dáriger keńesine júgingen durys.