«Áýezov úıi» ǵylymı-mádenı ortalyǵynda «Búgingi aımaqtyq teatrlardyń hal-kúıi jáne damý úderisi» atty májilis ótti. Alqaly jıynǵa ónertanýshy ǵalymdar, ádebıetshiler men buqaralyq aqparat quraldary ókilderi qatysty.
Ulttyq quryltaıdyń naýryz aıynda ótken IV otyrysynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev elimizdiń mádenıet salasyndaǵy jaǵdaıǵa nazar aýdartqany málim. Teatr ónerine qyzyǵýshylyq artyp kele jatqanyn, ásirese jastardyń ónerge qushtarlyǵy qýantarlyq ekenin aıta kele, Prezıdent degenmen aımaqtyq teatrlardyń keıbiriniń jaı-kúıi máz emestigine toqtalǵan. Olardy damytýǵa, bıznes ókilderin aımaqtaǵy teatrlarǵa qoldaý kórsetýge shaqyrǵan.
Memleket basshysynyń nazaryna ilikken máseleni jan-jaqty saraptaý, oblystyq teatrlardyń tynys-tirshiligin baǵamdap, damý tendensıalaryn aıqyndaý maqsatynda uıymdastyrylǵan shara barysynda óńirlerdegi óner ujymdaryna ǵana emes, elimizdegi jalpy teatr ónerine qatysty mańyzdy jaıttar qozǵaldy.
T.Júrgenov atyndaǵy Qazaq ulttyq óner akademıasynyń profesory Anar Erkebaı teatr salasyna qatysty túıtkildi jaıttardyń bir ushy bizde áli kúnge deıin Teatr týraly Zań qabyldanbaǵanyna baryp tireletinin aıtty. Teatrtanýshy sonyń saldarynan avtorlyq quqyq, teatrdaǵy kórkemdik jetekshi roli, repertýar, oblystyq teatrlar mártebesi máselesine jete mán berilmeı keledi degen pikirde.
«Teatr qyzmetkerleriniń kásibı biliktiriligin arttyrý, alys-jaqyn shet elderge tájirıbe almasýǵa jiberý jaǵy eskerile bermeıdi. Aımaqtyq teatrlardyń kópshiligi shet el túgili, Almaty men Astanaǵa gastrólge bara almaıdy. Mundaı jaǵdaıda ósý, órkendeý týraly qalaı sóz qozǵaýǵa bolady?!», – deıdi Anar Erkebaı.
M.O. Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýty Teatr jáne kıno bóliminiń meńgerýshisi, ónertaný kandıdaty Amankeldi Muqan sahna óneri salasynda ilgeri jyljý bar, biraq kemshilikter de jeterlik ekenin sóz etti. Aıtýynsha, sonyń biri – óńirlik keı teatrlardyń kóbine jergilikti atqaminerlerdińń yǵyna jyǵylyp, solardyń qolaıyna jaǵatyn, ortańqol dúnıelerdi sahnalaýy. Ol bul oraıda, teatrdyń shyǵarmashylyq prosesine, repertýar saıasatyna ákimshilikterdiń aralasýy teatrǵa abyroı ápermeıtinin basa aıtty.
Belgili teatr synshysy Baqyt Nurpeıis qazaq klasıkasynyń qoıylýy sırep ketkenine qynjylys bildirdi.
«Aımaqtyq teatrlar klasıkalyq shyǵarmalardy qoıýǵa júreksinedi. Sebebi, ony óz deńgeıinde alyp shyǵatyndaı talantty akterler jetispeıdi. Ulttyq dramatýrgıany qoıǵan kúnde de óńin aınaldyryp, maǵynasyn ózgertip, burmalap jiberetinderi de bar. Oblystyq teatrlarda bilikti, kásibı mamandar az, kópshiliginde kadr turaqtamaýshylyǵy baıqalady. Teatr festıválderi kezinde biz keıde tipti «Eń úzdik áıel roli» nomınasıasyna laıyqty adam tappaı qınalamyz», – deıdi teatrtanýshy.
Jıynǵa qatysýshylar sondaı-aq aımaqtyq teatrlardaǵy jalaqynyń azdyǵy, qanshama jyldyq tarıhy bar keı teatrlardaǵy akterlerdiń qurmetti ataqtarǵa, marapattarǵa usynyla bermeıtini, repertýar saıasatyndaǵy olqylyqtar, rejıssýra men senografıa boıynsha kórkemdik izdenisterdiń tapshylyǵy jóninde áńgime tarqatty.
Belgili dramatýrg Sultanáli Balǵabaev, ǵalym, ustaz Saǵatbek Medeýbekuly, sonymen qatar Zýhra Islambaeva, Merýert Jaqsylyq syndy ónertanýshylar da qozǵalǵan másele boıynsha óz oı-pikirlerin ortaǵa saldy.
Jıyndy qorytyndylaǵan M.O. Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń dırektory Kenjehan İslámjanuly Prezıdent kótergen máselege oraı ótkizilip otyrǵan bul májilistiń mańyzy zor ekenine toqtaldy.
«Óz aramyzda aıtyp qoıa salmaı, bul máselelerdi qoǵamdyq deńgeıge kóterý kerek. Sol kezde bılik te, halyq ta estıtin bolady. Kórermendi tárbıeleý máselesi de ózekti. Qazir keıbir spektáklder jeńil-jelpi, kúlki úshin ǵana qoıylady. Osydan talǵam tómendeıdi. Al adamdardyń rýhanı qajettiligi tereń. Teatr sol qajettilikti óteı alýy kerek. Bizde sol jaǵy kemshin túsip jatyr. Qysqasy, másele kóp. Sheshilmegen nárse jeterlik. Oı bólistik, bir-birimizdi tyńdadyq. Endi osy aıtylǵandar iske assa eken deımiz», – deı kele, Kenjehan Matyjanov alqaly jıynda qozǵalǵan máseleler men aıtylǵan oı-pikir, usynystardyń tıisti oryndarǵa jetkiziletinine sendirdi.