Asqabaq (Cucurbita pepo) Amerıkada óte erte kezeńderden bastap ósirilgen. Arheologıalyq derekterge sáıkes, alǵashqy asqabaqtar qazirgi Meksıka men Ońtústik-Batys AQSH aýmaǵynda shamamen b.z.d. 3500 jyldardan beri ósirilip keledi. Bul ósimdikter alǵashynda uzaq saqtalatyn jáne taǵam retinde paıdaly bolǵan, al qazirgi kezdegi tátti jáne úlken asqabaq túrleri keıinnen damytylǵan. Asqabaqtar mádenıetke júgeri men burshaqpen qatar engizilgen Missouri Extension, 2013.
Kalıfornıa shtatynyń jyly klımaty, qunarly topyraǵy jáne uzaq jazǵy kezeńderi asqabaq ósirýge óte qolaıly. Asqabaq ósirý mádenıeti Kalıfornıada XIX ǵasyrdyń ortasynan bastaý alady, biraq naqty jazbalar men derekter osy kezeńnen keıin ǵana saqtalǵan. Búginde Kalıfornıa – asqabaq ósirý boıynsha jetekshi shtattardyń biri.
Asqabaq ósirý tek aýyl sharýashylyǵy salasyna ǵana emes, sonymen qatar mádenı jáne ekonomıkalyq mańyzy bar salaǵa aınaldy. Shtatta jyl saıyn asqabaq festıválderi, jármeńkeler men kórmeler ótkizilip, jergilikti qaýymdastyqtar men týrıser úshin mańyzdy oqıǵalarǵa aınaldy. Bul sharalar asqabaq ósirýdiń mádenı mura retinde saqtalýyna jáne onyń ekonomıkalyq turǵydan damýyna yqpal etedi.
Biz keshe Woodland qalasyna baryp, asqabaqtardyń ártúrli túrlerin kórip qaıttyq. Sol jerdegi fermerler dástúrli aýyl sharýashylyǵy ádisterimen qatar, zamanaýı sıfrlyq jáne sýarý tehnologıalaryn paıdalanady. Woodland-ta biz iri, tátti, dóńgelek asqabaqtardy, sondaı-aq shaǵyn dekoratıvtik asqabaq túrlerin kórdik. Fermerler ár asqabaq túrin ósirý kezinde topyraq qunarlylyǵy men sýarý rejımine erekshe mán beredi.
Woodland-taǵy tájirıbe kórsetkendeı, asqabaq ósirý prosesi tek egin jınaýmen shektelmeıdi. Fermerler marketıń, festıválder jáne aýyl sharýashylyǵy týrızmi arqyly asqabaq ónimderin satady, bul Kalıfornıadaǵy agrarlyq sektordyń ekonomıkalyq damýyna úles qosady.
Kalıfornıadaǵy asqabaq ósirý úrdisi uzaq tarıhqa ıe jáne búgingi tańda aýyl sharýashylyǵy, mádenıet jáne týrızmniń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Woodland qalasyndaǵy tájirıbe fermerlerdiń dástúrli ádister men zamanaýı tehnologıalardy biriktirip, ártúrli asqabaq túrlerin ósirý arqyly tabysqa jetýin kórsetti. Bul tájirıbe asqabaq ósirýdiń ekonomıkalyq, mádenı jáne áleýmettik mańyzyn aıqyn túsinýge múmkindik beredi.
Kýrmanbaeva A.A.
Devıs ýnıversıteti
Kalıfornıa shtaty
«Bolashaq» baǵdarlamasy
«500 ǵalym» taǵylymnama
jobasy boıynsha