Jatyrdyń shyryshty qabatynyń qaterli isigi (endometrııdiń qaterli isigi) áıelder arasynda jıi kezdesetin onkologıalyq aýrýlardyń biri bolyp otyr. Onkologtardyń derekterine sáıkes, bul aýrý kóbine 45 jastan asqan áıelderde anyqtalady. Alaıda sońǵy jyldary ony jas shamasy tómen pasıentterden de dıagnostıkalaý jaǵdaılary tirkelip keledi. Almatyda da osy aýrýǵa shaldyqqan áıelder sany edáýir, mamandar másele týraly habardarlyqtyń artýyna baılanysty dárigerge júginýshiler legi kóbeıgenin atap ótedi.
Aýrýdyń damýy yqtımaldylyǵyn arttyratyn negizgi faktorlardyń qatarynda gormonaldyq buzylystar (ásirese estrogen deńgeıiniń joǵary bolýy), artyq dene salmaǵy men semizdik, qant dıabeti, arterıalyq gıpertenzıa, júktiliktiń bolmaýy nemese kesh júktilik, tuqym qýalaıtyn beıimdilik, sondaı-aq az qozǵalysty ómir salty bar. Almaty onkologıalyq ortalyǵynyń onkogınekologıa bóliminiń meńgerýshisi Raıhan Bolatbekovanyń aıtýynsha, birneshe faktordyń qatar áser etýi aýrý qaýpin aıtarlyqtaı arttyrady. Sondyqtan qaýip tobyna kiretin áıelderge profılaktıkalyq tekserýden júıeli túrde ótip turý asa mańyzdy.
Aýrýdy der kezinde anyqtaýǵa kedergi keltiretin birqatar qate túsinik bar. Eń keń taraǵan oılardyń biri — endometrııdiń qaterli isigi sebepsiz jáne kenetten paıda bolady degen pikir. İs júzinde, kóp jaǵdaıda aýrý aldyn ala anyqtalýy múmkin predrakti jaǵdaılar fonynda damıdy, olardy gınekologtyń josparly qabyldaýynda anyqtaýǵa bolady. Taǵy bir qate túsinik — aýyrsyný bolmasa, alańdaýǵa negiz joq degen oı. Aýrýdyń bastapqy kezeńderinde ol kóbine aýyrsynýsyz ótedi jáne tek etekkir aralyq mezgilsiz nemese qan aralas bólindilerdiń paıda bolýymen baıqalýy múmkin, ásirese menopaýza kezeńinen keıin.
Gınekologqa profılaktıkalyq qaralý, kishi jambas aǵzalarynyń últradybystyq zertteýi jáne qajet bolǵan jaǵdaıda gıstologıalyq tekserý aýrýdy erte satyda anyqtaýǵa múmkindik beredi. Kesh anyqtalǵan jaǵdaıda kóbine jatyr men qosalqylardy hırýrgıalyq jolmen alyp tastaý, keıin sáýleli nemese hımıoterapıa júrgizý qajettiligi týyndaıdy. Bul áıeldiń gormonaldy teńgerimine, emosıonaldyq jaǵdaıyna jáne ómir sapasyna áser etýi múmkin. Al erte dıagnostıka jaǵdaıynda boljam áldeqaıda qolaıly, al emdeý tıimdirek ári jeńilirek ótedi.
Raıhan Bolatbekova profılaktıkanyń jáne skrınıngtik baǵdarlamalarǵa qatysýdyń mańyzdylyǵyn atap ótedi.
Almatyda onkologıalyq aýrýlardy erte anyqtaýǵa baǵyttalǵan skrınıngtik tekserýler jalǵasýda. Bul tekserýler aýrýdy eń bastapqy kezeńderinde anyqtaýǵa múmkindik beredi, ol kezde emdeý barynsha nátıjeli, al tolyq saýyǵý múmkindigi edáýir joǵary. Tegin skrınıngten 30-dan 74 jasqa deıingi áıelder jatyr moıny obyryna, 40-tan 76 jasqa deıingi áıelder sút bezi obyryna, sondaı-aq 50-den 76 jasqa deıingi erler men áıelder kolorektaldyq (toq jáne tik ishek) qaterli isikke tekserile alady.
Skrınıngtik zertteýler tirkelgen emhanalarda júrgiziledi. Tekserýden ótý úshin ýchaskelik dárigerge nemese tirkeý bólimine júginý jetkilikti. Mańyzdysy, saqtandyrylmaǵan azamattar da halyq densaýlyǵyn qorǵaýǵa baǵyttalǵan memlekettik profılaktıkalyq baǵdarlamalar aıasynda onkoskrınıngten tegin óte alady.
Erte dıagnostıka — sátti emdelýdiń kilti.
Skrınıngtik baǵdarlamalarǵa júıeli qatysý densaýlyqty jáne ómirdi saqtaýǵa kómektesedi.