Jeltoqsannyń sońy, qańtardyń basynda baılanys operatorlary tarıf qunyn qymbattady degen aqparat áleýmettik jelide jeldeı esti. Qoldanýshylardyń kóbi sapasy syn kótermeıtin baılanystyń baǵasy sharyqtaı beretinine narazy. Aqshamnews.kz tilshisi osy aqparatqa baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń Jasandy ıntellekt jáne sıfrlyq damý mınıstrligine suraý salǵan.
Kásipkerlik Kodekske sáıkes 207 jylǵy 1 qańtardan bastap básekelestikti damytý maqsatynda baılanys qyzmetterine tarıfterdi memlekettik retteý joıyldy. Sonymen qatar, kásipkerlik Kodekstiń 116-babyna jáne "Baılanys týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 20-babyna sáıkes baılanys qyzmetterine tarıfterdi baılanys operatorlary negizdelgen shyǵyndar negizinde derbes belgileıdi.
Sońǵy 3 jylda (2023-2025 jj.) baılanys operatorlary salaǵa 769 mlrd. teńgeden astam ınvestısıa saldy. Sonymen qatar, shyǵyndardyń ósýiniń negizgi faktorlary elektr energıasynyń qunyn arttyrý, bazalyq stansıalar alańdary úshin jaldaý tólemderiniń ósýi, tehnıkalyq qyzmet kórsetý shyǵyndarynyń ulǵaıýy jáne radıojıilik spektrin paıdalanǵany úshin tólemdi qosa alǵanda, retteýshi tólemderdiń ósýi bolyp tabylady.
Baılanys qyzmetteriniń sapasyn qamtamasyz etý maqsatynda Mınıstrlik Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes baılanys salasynda (QR Kásipkerlik Kodeksiniń 144-babynyń negizinde tekserý ashý), sondaı-aq baılanys salasyndaǵy tekserý paraǵymen bekitilgen faktiler boıynsha (Qazaqstan Respýblıkasy Sıfrlyq damý, qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstriniń 2019 jylǵy 4 maýsymdaǵy № 114/NQ jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ekonomıka mınıstriniń «Aqparattandyrý, baılanys salasyndaǵy, Qazaqstan Respýblıkasynyń elektrondyq qujat jáne elektrondyq sıfrlyq qoltańba týraly zańnamasynyń saqtalýyna táýekel dárejesin baǵalaý ólshemsharttaryn jáne tekserý paraqtaryn bekitý týraly» 2019 jylǵy 6 maýsymdaǵy № 52 birlesken buıryǵyna sáıkes turaqty negizde memlekettik baqylaý júrgizedi).
Sondaı-aq, "Baılanys týraly" zańǵa sáıkes oblys (respýblıkalyq mańyzy bar qala, astana) ákimdigi 10-baptyń 1-tarmaǵynyń 3-2-tarmaqshasyna sáıkes baılanys operatorlary kórsetetin baılanys qyzmetteriniń sapasyna memlekettik baqylaýdy júzege asyratynyn habarlaımyz. Demek, jergilikti atqarýshy organdardyń (budan ári – JAO) Qazaqstan Respýblıkasynyń baılanys salasyndaǵy zańnamasynyń saqtalýyn baqylaýdaǵy quzyretteri aıqyndaldy. 2025 jylǵy 17 qarashada JAO ókilderine ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly hattama jasaýǵa quqyq beretin "Qazaqstan Respýblıkasynyń Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly Kodeksine ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyna qol qoıyldy. Zańnamalyq normalar oǵan qol qoıylǵan kúnnen bastap 60 kúntizbelik kún ishinde kúshine enedi.
Tarıfti qunyn kóteremiz degen baılanys operatorynyń biri - Bılaınǵa suraý salǵanymyzda, olar kompanıanyń saıtta turǵan túsiniktemesin nusqady.
Biz sizdiń sezimderińizdi túsinemiz, óıtkeni kompanıa da osyndaı jaǵdaılardy basynan keshedi. Telekomýnıkasıalyq jabdyq satyp alǵanda, elektr energıasyna, salyq tólegende shottardy jańa tarıftermen tóleıdi (byltyr 6,5 mlrd teńge tóledik). Aıtpaqshy, QQS-tyń jańa mólsherlemesi shyǵyndarymyzdy 35 mlrd teńgege arttyrady.
11,9 mln qazaqstandyq Beeline-di baılanys operatory retinde tańdaýda jáne biz sizderdiń nıettestikterińizdi baǵalaımyz. Sondyqtan baılanys qunyna ne áser etetinin, baǵalardyń nege ózgerissiz qala almaıtynyn túsindirip, jańa sharttar sizge qolaısyz bolsa, ne isteý keregin ashyq ári túsinikti túrde aıtyp bersek deımiz.
Búgingi kúni uıaly baılanys — kúndelikti qajetti qyzmetterdiń biri ekenin, onyń qoljetimdiligi men turaqtylyǵy árbir paıdalanýshy úshin asa mańyzdy ekenin aıqyn túsinemiz. 21 qazandaǵy Úkimet otyrysy osy máselege arnaldy. Otyrystan keıingi brıfıńte Beeline Qazaqstan holdıńiniń prezıdenti jýrnalıserdiń baılanys baǵalary týraly suraqtaryna jaýap berdi:
Telekomýnıkasıa – turaqty ınvestısıany qajet etetin sala. Salanyń negizgi qozǵaýshy kúshi – tutynýdyń ósýi. Sońǵy 9 jylda bizdiń jelide tutynylatyn trafıktiń jıyntyq kólemi 36 ese artty. Biz halyqaralyq deńgeıde belsendi paıdalanýshylar qataryna kiremiz - bir mobıldi ınternet paıdalanýshysy aıyna shamamen 20–30 GB jumsaıdy.
Osy trafıkti ótkizý úshin biz mobıldi jelimizdi únemi jetildirip, ótkizý múmkindigin arttyrýymyz jáne qamtý aýmaǵyn keńeıtýimiz qajet. Bıyl jańa 500 bazalyq stansıa ornattyq (240 aýylda keńjolaqty mobıldi ınternet paıda boldy) jáne 1500-den astam jabdyqty jańǵyrttyq.
Bir bazalyq stansıanyń quny, jabdyqtardy, antena-dińgek qurylysyn jáne bıikte montajdaý jumystaryn qosa alǵanda, 110 mln teńgege deıin jetýi múmkin.
Jeliniń syıymdylyǵyn (ıaǵnı ótkizý múmkindigin) qatarynan ekinshi jyl 40%-ǵa arttyryp kelemiz. Massive MIMO sıaqty jańa tehnologıalardy engizip jatyrmyz. Elektr qýaty joq jerlerde kún panelderimen jumys isteıtin jabdyq ornatamyz. Jeli taralmaǵan aýmaqtardy azaıtý úshin qos maqsatty baǵandar sanyn kóbeıtýdemiz. Starlink-tiń Direct to Cell tehnologıasyn synap, engizýdi josparlap otyrmyz. 2025 jylǵy 3 toqsannyń qorytyndysy boıynsha bizdiń kúrdeli shyǵyndarymyz 65 mlrd teńgeni qurady, bul 2024 jylǵy kórsetkishten 30%-ǵa artyq. Al sońǵy 5 jyldaǵy jıyntyq kólem 370 mlrd teńgeden asady.
Budan bólek, shyǵyndarymyzǵa áser etetin taǵy birqatar ekonomıkalyq faktor bar. Mysaly, sońǵy 5 jyldaǵy jıyntyq ınflásıa deńgeıi 70%-dan asady. Bul birdeı aqshaǵa qazir burynǵydan áldeqaıda az taýar keletinin bildiredi. Bes jyl buryn shartty túrde 1000 teńge turǵan taýarlar búginde 1700 teńge turady. Nátıjesinde jabdyqtan bastap shyǵyn materıaldaryna deıingi barlyq baǵytta shyǵyndardyń artýyna alyp keldi.
Jelini damytýǵa arnalǵan jabdyqtyń basym bóligi Qazaqstannan tys jerde óndiriletindikten shetel valútasyna satyp alynady. 2024 jyly valúta baǵamynyń aýytqýyna baılanysty shyǵyndardyń ósimi shamamen 3,7 mlrd teńgeni qurady.
Baılanys baǵasyn bekitip qoısa ne bolady? Salaǵa quıatyn ınvestısıalarymyz edáýir qysqarady, qajetti kólemde jańa jabdyq ornatýǵa jáne qoldanystaǵysyn jańǵyrtýǵa múmkindik ala almaımyz. Ol baılanys sapasyna áser etedi, óıtkeni jeli júktemeni kótere almaı qalady. Telekomýnıkasıa salasyndaǵy jalpy toqyraý sıfrlandyrýmen baılanysty basqa salalarǵa da yqpal etedi. Qoljetimdi ári turaqty ınternet – mobıldi qosymshalardy, fınteh jáne basqa da sıfrly ónimderdi damytýdyń negizi. Sondyqtan baǵany ózgertý — tek baılanys salasynda ǵana emes, kez kelgen basqa salada da qajetti úderis.
Baǵany kóterýge óte baıyppen ári jaýapkershilikpen qaraıtynymyzǵa senińiz. Tek naryqtaǵy ortasha deńgeıden edáýir tómen tarıf josparlaryn ǵana birtindep ózgertemiz jáne abonentterde sheshim qabyldaýǵa ýaqyt bolýy úshin ózgerister týraly 30 kún buryn habarlaımyz.