Almatynyń negizgi botanıkalyq baǵy - elimizdiń kóne tarıhı ǵylymı mekemeleriniń biri - «Fıtoıntrodýksıa tehnologıalar ınstıtýty» RMQ-nyń ıýrısdıksıasy.
Botanıka jáne fıtoıntradýksıa óndiris ınstıtýtynyń ókilderi aımaqtyq komıýnıkasıadyq baılanys qyzmetinde Instıtýttyń jáne Botbaǵynyń ashylýy, ǵylymı jáne ǵylymı-zertteý qyzmeti týraly aıtyp berdi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Qazaqstanda 6 memlekettik botanıkalyq baq bar. Almatydaǵy botanıkalyq baqtyń negizi 1932 jyly qurylǵan jáne ótken jyly óziniń 90 jyldyq mereıtoıyn atap ótti. Sonymen qatar, «Botbaǵy» Botanıka jáne Phyto-intostry-of Phyto-nyń PHYTO ınstıtýty taǵy úsh memlekettik botanıkalyq baqtardy - Astana, Jezqazǵan jáne Almaty oblystarynda taǵy úsh memlekettik botanıkalyq baqtardy basqarady.
«Erekshe qorǵalatyn terıtorıalar týraly zańǵa sáıkes, ınstıtýttyń negizgi qyzmeti - ǵylymı jáne tabıǵatty qorǵaý qyzmeti bolyp tabydady. Botanıkalyq baqtardyń negizgi mısıasy - Qazaqstannyń ósimdik álemin saqtaý jáne molaıtý », - dep atap ótti ınstıtýttyń bas dırektory Gúlnár Sıtpaeva.
Almaty botanıkalyq baǵy, ásirese, óziniń eń erekshe florasymen tanymal. Búkil álemnen ákelingen myńdaǵan tamyrly koleksıalar Almaty jerinde jınaqtalady.
«Bizde erekshe ósetin ósimdikter bar. Mysaly, magnolıanyń gúldenýi kóbinese jergilikti buqaralyq aqparat quraldarynda jıi jarıalanady. Bizde óte qyzyqty koleksıalar bar. Biregeı halezıa nemese alqap aǵashtary kqptep kezdesedi. Soltústik Amerıkadan alynǵan tuqymnyń jalǵyz danasy bizde ósedi. Azımına - biregeı tropıkalyq ósimdik, bizdiń ashyq jerimizde ósip, jaqsy ónim jınap beredi», - dep Dendrologıa zerthanasynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri Nabıeva Svetlana oı bólisti.
Instıtýt belsendi ǵylymı-zertteý jumystaryn júrgizedi. Ǵalymdar birneshe halyqaralyq jobalar boıynsha, sonyń ishinde Ońtústik Koreıa, Ulttyq Baekdu-Daegan Arboretýmda Alpilik shyńdardy baǵyndyryp, jumys jasady.
«Bul bizdiń floranyń bıoártúrliligine baılanysty jobalar. Ońtústik Koreıada botanıkalyq arboretým ashyldy. Bizdiń ekijaqty yntymaqtastyq kelisim aıasynda qazir Qazaqstannyń tabıǵı florasynyń túrleri usynylatyn qurylym qarastyrylýda », - dep pikir qosty spıker.
Atalmysh ınstıtýt sonymen qatar Almaty oblysynyń florasy men ósimdikterine kadastrlyq baǵalaý júrgizedi. Ótken jyly sırek kezdesetin 17 túri jáne 19 ósimdik qaýymdastyǵy anyqtaldy. Almaty oblysynyń ósimdikter qaýymdastyǵynyń 4 tólqujaty jasalyp, sıpattamalyq qurylymy jasaldy.
Qazaqstannyń tabıǵı florasy tuqymdarynyń atlasyn qurý jáne tuqym bankterin tolyqtyrý boıynsha jumys júrgizilýde. Búgingi tańda Tuqym bankine 4164 úlgi ornalastyrylǵan, olardyń ishinde sırek kezdesetin túrleri de bar.
Bıyl jylyjaı jóndeýdi, turmystyq ǵımarattardy qaıta qurýdy aıaqtaý josparlanýda. Sondaı-aq, iske qosylǵan mobıldi qosymshany odan ári toltyrý, aýdıo-nusqaýlyqty, sahnada ekologıalyq taqyryptar boıynsha dáris sıkldaryn ótkizý, ósimdik kóshetterin kóbeıtip, kóshet satý jármeńkeleri josparlanýda.
Instıtýttyń naqty málimetteri boıynsha, ótken jyly «Botbaǵyna» kelýshilerdiń jalpy sany 400 myńnan astam adamdy quraǵan.