Respýblıka kúniniń mańyzdylyǵy týraly QazUÝ tarıhshylary aıtty.
Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń alańynda ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Sabyrhan Smaǵulov jáne ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ tarıh fakúltetiniń oqytýshysy, tarıhshy, PhD doktory Almas Toqsanbaev qatysýymen baspasóz máslıhaty ótti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Eske salaıyq, 1990 jyly 25 qazanda Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Jarlyǵymen XII shaqyrylymynda qabyldanǵan Memlekettik egemendik týraly Deklarasıa Qazaqstannyń táýelsiz memleket retindegi saıası-quqyqtyq negizderin bekitti.
Osy jyldyń maýsym aıynda Memleket basshysy Ulttyq Quryltaıdyń dıalog alańynda ulttyq mereke retinde umytyla bastaǵan Respýblıka kúniniń mártebesin qaıtarý ıdeıasyn aıtqan bolatyn. Ol qazaq halqynyń táýelsizdik jolyndaǵy kúrestiń jemisin 1990 jyly qabyldanǵan deklarasıamen ushtastyrǵanyn eske saldy.
Mereke aldynda Respýblıka kúniniń mańyzdylyǵy týraly QazUÝ tarıhshylary aıtty.
Oqytýshy Almas Toqsanbaev ulttyq merekeniń memlekettik merekeden qandaı aıyrmashylyǵy baryn aıtyp berdi. Sonymen, bul táýelsiz Qazaqstannyń alǵashqy jyldaryndaǵy alǵashqy tarıhı oryn alǵan datany atap ótý, ony jastarǵa barynsha nasıhattaý jáne tarıhı oqıǵalarymyzdy jan-jaqty Memlekettik merekelerdi toılaý ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdarda resmı is-sharalarmen qatar júredi. Al memlekettik merekeler qoǵamdyq-saıası mańyzy bar oqıǵalarǵa arnalady.
«Ulttyq merekeler qataryna QR alǵashqy deklarasıasynyń qabyldanǵanyn 25 qazanda atap ótý Prezıdenttiń qoldaýymen qaıta jańǵyrtyp otyr. Biz ata-babamyzdan sonaý ǵasyrlar boıy osy táýesizdik úshin kúresken. Qazaq halqynyń táýelsizdik jolyndaǵy kúrestiń jemisin 1990 jyly qabyldanǵan deklarasıamen ushtastyramyz», - dedi A.Toqsanbaev.
Áriptesiniń oıyn Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ Qazaqstan UÝ Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń aǵa oqytýshysy Sabyrhan Smaǵulov tolyqtyrdy.
«Bizdiń elimizde merekeler úsh topqa bólinedi: ulttyq, memlekettik jáne kásibı. Jalǵyz ulttyq mereke – Respýblıka kúni. Bul kún - Qazaqstannyń qalyptasýy men damýyndaǵy erekshe tarıhı mańyzy bar oqıǵa», - dep jalǵastyrdy tarıhshy Smaǵulov.
Stýdenttermen sabaqta QazUÝ oqytýshylary Deklarasıa qabyldanǵan ataýly datany jaıly aıtyp, bul kúnniń mańyzdyǵy týraly aıtatyny belgili jaıt. Jáne tek dáris formatynda ǵana emes, ýnıversıtette dóńgelek ústelder, ashyq esik kúnderi uıymdastyrylady.
«Bul táýelsizdik týraly alǵashqy qujat bolǵandyqtan, ony barynsha keńinen nasıhattaý – árbir tarıhshy men qazaqstandyqtyń mindeti. Búgin ataýly data qarsańynda ýnıversıtet úlken konferensıa ótkizýdi josparlap otyr. Biz stýdentterge ataýly datanyń mańyzdylyǵyn, Respýblıka kúnin basqa memleketterde qalaı toılaıtynyn, sondaı-aq egemendiktiń qundylyǵyn aıtamyz», - dedi A.Toqsanbaev.
Sabyrhan Smaǵulovtyń aıtýynsha, Respýblıka kúni kóptegen elderde atalyp ótedi. Mysaly, Qytaıda bul kún bes kún boıy ulttyq mereke retinde toılanady. Reseıde Respýblıka kúni 12 maýsym kúni merekelenedi.
QazUÝ oqytýshylary qorytyndylaı kele, otandastaryn kele jatqan merekemen quttyqtady.
«30 jyldan astam ýaqyt ishinde úlken jetistikterge qol jetkizdik.Álemdik qaýymdastyq ortasynan oaıyp turyp oryn aldyq. Belsendi syrtqy saıasat júrgizip jatyrmyz, naryqtyq eknomıkany qalyptastyrdyq, halyqtyń áleýmettik jaǵdaıy jaqsardy. Antıadrolyq qozǵalysta kóshbasshy bolyp tabylamyz. Ortalyq Azıa, TMD elderiniń arasynda kósh bastap kelemiz. Osynyń bári táýelsizdiktiń arqasy. Táýelsizdikti kózdiń qarashyǵyndaı saqtaýǵa, nyǵaıtýǵa barlyq Qazaqstan azamattary atsalysyp, sonyń qasynda bolýymyz kerek», - dep qorytyndylady S.Smaǵulov.