Eńbek resýrstaryn damytý ortalyǵynyń sarapshylary kadrlarǵa qajettiliktiń 2024-2030 jyldarǵa arnalǵan orta merzimdi boljamyn jasady, onyń sheńberinde taıaýdaǵy jyldary neǵurlym talap etiletin mamandyqtardyń TOP-25 toby aıqyndaldy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Sarapshylardyń pikirinshe, eń «qajet»: esepshiler, kúzetshiler men ınkasatorlar, júrgizýshiler, muǵalimder, orta medısınalyq qyzmetkerler jáne mektepke deıingi bilim berý mekemelerindegi tárbıeshiler.
TOP suranysqa ıe mamandyqtar qazirgi Ulttyq kásipter jikteýishine negizdelgen jáne kelesideı:
1. Esepshiler – 93 myń adam;
2. Kúzetshiler, ınkasatorlar jáne soǵan baılanysty kásipter – 77 myń adam;
3. Dúken satýshylary men olardyń kómekshileri – 77 myń adam;
4. Júrgizýshiler men avtokólik júrgizýshileri – 44 myń adam;
5. Áleýmettik ǵylymdar boıynsha orta mektep muǵalimderi – 35 myń adam;
6. Kútim boıynsha ortasha medısınalyq personal – 33 myń adam;
7. Mektepke deıingi bilim berýdegi tárbıeshiler – 32 myń adam;
8. Jaratylystaný ǵylymdary boıynsha orta mektep muǵalimderi-31 myń adam;
9. Keńse qyzmetkerleri (jalpy beıini) – 30 myń adam;
10. Bastaýysh synyp muǵalimderi – 26 myń adam;
11. Mekemelerdiń, uıymdar men kásiporyndardyń birinshi basshylary – 24 myń adam;
12. Jyljymaıtyn múlikpen jáne basqa múlikpen operasıalar jónindegi agentter – 24 myń adam;
13. Júk kóliginiń júrgizýshileri – 24 myń adam;
14. Taksı júrgizýshileri – 19 myń adam;
15. Aspazdar – 19 myń adam;
16. Dánekerleýshiler – 17 myń adam;
17. Fastfýdtan basqa tez tamaqtaný mekemelerindegi aspazdar – 17 myń adam;
18. Basqa orta mektep muǵalimderi – 16 myń adam;
19. Qurylys bólimsheleriniń basshylary – 15 myń adam;
20. Shashtarazdar – 13 myń adam;
21. Qurylysshylar-montajshylar, qurylysshylar-árleýshiler, sýretshiler ústindegi brıgadırler – 13 myń adam;
22. Santehnıkter – 13 myń adam;
23. Matematıka ǵylymdary boıynsha orta mektep muǵalimderi – 12 myń adam;
24. Aralas ónim óndiretin fermerler men jumysshylar – 12 myń adam;
25. Avtobýs júrgizýshileri – 12 myń adam.
Jalpy, ERDO taldaýshylarynyń boljamyna sáıkes, bazalyq senarıde jańa jaldamaly jumysshylarǵa suranys, onyń ishinde jańa suranys pen aýystyrý boıynsha suranys jıyntyǵynda 1,9 mln adamdy quraıdy.
Jańa suranys ekonomıkalyq ósýge baılanysty jaldamaly jumysshylar sanynyń ósýin bildiredi. Osy zertteý sheńberinde jaldamaly jumyskerlerdi aýystyrý boıynsha suranys jaldamaly jumyskerlerdiń zeınetkerlikke kútiletin shyǵýynan jáne jumys istep turǵan jaldamaly jumyskerlerdiń kútiletin óliminen turady.
Bazalyq senarı boıynsha kadrlarǵa jıyntyq suranysta jańa suranystyń úlesi 58% (1,1 mln adam), al almastyrý boıynsha suranystyń úlesi – 42% (0,8 mln adam) quraıdy. Jańa suranystyń almastyrý suranysynan asyp ketýi eldiń josparly qujattarynda belgilengen ekonomıkanyń serpindi ósýin kórsetedi. Negizgi senarıde İJÓ-niń boljamdy naqty ósimi jyl saıyn shamamen 6% quraıdy.
ERDO sarapshylary optımısik senarı boıynsha 7 jyl ishinde kadrlarǵa jalpy suranys 2,2 mıllıon adamdy quraıtynyn, al pesımısik senarı boıynsha 2 esege derlik az – 1,2 mıllıon adamdy quraıtynyn atap ótti.
Megapolısterde ýrbanızasıa jáne halyqtyń shoǵyrlanýy jalǵasady dep kútilýde. Osylaısha, jaldamaly jumyskerlerge eń úlken jıyntyq suranys Astana men respýblıkalyq mańyzy bar Almaty jáne Shymkent qalalarynda boljanady. Boljam boıynsha, 7 jyl ishinde 3 megapolıstiń jańa jumys kúshine qajettiligi 295-ten 574 myń adamǵa deıin, ıaǵnı senarıge baılanysty jalpy respýblıkalyq kórsetkishtiń 25-26% quraıdy. Ortalyq, Shyǵys jáne soltústik oblystarda jumys kúshine eń az suranys qalyptasady.
«Jańa jaldamaly jumyskerlerge suranys 2027 jyly kútiletin birinshi shyńǵa jetkenshe artady – ol kezde el boıynsha boljamdy jyldyq qajettilik 285 myń adamdy quraıdy. Jańa jaldamaly qyzmetkerlerge suranystyń kelesi shyńy 2030 jyly boljanady – bazalyq senarıde 288 myń adam», - dep atap ótti ERDO Boljaý departamentiniń dırektory Dmıtrıı Shýmekov.
Jaldamaly jumyskerlerge eń úlken suranys qoǵamdyq qyzmetter sektorynda (bilim berý, densaýlyq saqtaý, memlekettik basqarý) kútiledi, onda ol 7 jylda 248-den 641 myń adamǵa deıin nemese jıyntyq suranystyń 21-29%-yn quraıdy.
Sondaı-aq, taýarlardy tasymaldaý jáne taratý salasy (saýda, kólik jáne qoımalaý, turý jáne tamaqtaný qyzmetteri) 310-nan 492 myń adamǵa deıin nemese jıyntyǵynan 22-26%-ǵa deıin qajet bolady.
2024-2030 jyldar ishinde bıznes-qyzmetter salasynda (aqparat jáne baılanys, qarjy jáne saqtandyrý, jyljymaıtyn múlikpen operasıalar, kásiptik jáne ǵylymı qyzmet, ákimshilik jáne qosalqy qyzmet kórsetý) jaldamaly qyzmetkerlerge suranys 208-den 388 myń adamǵa deıin nemese jıyntyq suranystyń 17%-y baǵalanady.
Sol kezeńde ónerkásipte jaldamaly jumyskerlerge suranys 118-261 myń adam (jıyntyǵynan 10-12%), qurylysta 154-241 myń adam (11-13%), aýyl sharýashylyǵynda 100-120 myń adam (5-8%), ózge de qyzmetter salasynda 51-99 myń adam (4%) deńgeıinde kútiledi.