«Біз газ бен көмір өндіру ісіндегі мүмкіндіктерімізді, сондай-ақ жаңартылатын қуат көздерінің әлеуетін толық пайдалануымыз керек»,
– Қасым-Жомарт Тоқаев, IV Ұлттық құрылтай, 14 наурыз 2025 жыл, Бурабай.
2024–2025 жылғы жылу беру маусымы елімізде ірі ақауларсыз өтіп, энергетика жүйесінің тұрақтылығын көрсетті. Бұл – Қазақстан Үкіметінің қабылдаған жүйелі шараларының тиімділігін дәлелдейді.
Қысқа дайындық: жүйелі жөндеу – сенімді жұмыс
Маусымға дайындық аясында:
- 10 энергетикалық блок,
- 55 қазандық,
- 45 турбина күрделі жөндеуден өтті.
Бұл – жылу электр орталықтарындағы тозу деңгейін азайтуға және технологиялық бұзушылықтар санын 27%-ға қысқартуға (1 070-тен 782 жағдайға) мүмкіндік берді. Температуралық графиктің бұзылу фактілері 3,3 есеге (215-тен 65 жағдайға) төмендеді.
12 ЖЭО-ның жағдайы жақсарып,
- 9-ы “қызылдан” – “сарыға”,
- 3-еуі “сарыдан” – “жасыл” аймаққа өтті.
Қазір елімізде:
- “қызыл” аймақта – 10 ЖЭО (бұрын – 19),
- “сарыда” – 17 ЖЭО (бұрын – 11),
- “жасылда” – 10 ЖЭО (бұрын – 7).
Алға ілгерілегендер қатарында Екібастұз, Өскемен, Жезқазған, Балқаш, Атырау, Риддер, Кентау бар.
МАЭК, Ақтау, Степногорск, Теміртау ЖЭО-на ерекше назар аударылды.
Жаңа қуаттар мен инвестиция
2024 жылы іске қосылған қуат көздері:
- Екібастұз-1 МАЭС – 500 МВт,
- Атырау ЖЭО жаңа турбинасы – 65 МВт,
- Жезқазған қазандығы – 43 МВт.
Барлығы – 771 МВт жаңа қуат.
Жаңартылатын энергия көздері бойынша:
- Жалпы 8 жоба,
- 163,35 МВт қуат іске қосылды.
Энергетика министрлігі тарифтерді қайта қарап, инвестициялық қайтарым лимитін арттырды. Осы шешімдер нәтижесінде:
- 2024 жылы жөндеуге бөлінген қаражат 44%-ға артып,
- 327 млрд теңгеге жетті.
2025: жаңа маусымға дайындық
Алдағы жылы:
- 10 энергетикалық блок,
- 63 қазандық,
- 39 турбина жөнделмек.
- Өңірлердегі 66 жылу орталығында – 53 қазандық жөнделеді.
Суық аяқталған соң:
- 17 000 км электр желісі,
- 323 км жылу магистралінің жаңғыруы басталады.
Ұлттық жаңғырту: 2029 жылға дейінгі мақсаттар
Ұлттық энергетикалық модернизация жобасы аясында:
- 77,5 мың км электр желісі,
- 1,6 мың км жылу желісі жаңартылады.
- Жалпы бюджет – 4 трлн теңге.
Нәтижесінде:
- Электр желілерінің тозуы 45%-ға,
- Жылу желілерінің тозуы 42%-ға азаяды.
Генерация саласында:
- 7,3 ГВт жаңа қуат енгізіледі.
- 29 ірі жоба жүзеге асырылып,
- Электр станцияларының орташа тозуы 40%-ға дейін төмендейді.
Жаңартылатын қуат көздері – болашақ энергиясы
2024 жылы:
- 153 нысан – 7,58 млрд кВт·сағ (жалпы өндірістің 6,43%) электр энергиясын өндірді.
- 8 жаңа ЖЭК станциясы (163,35 МВт) іске қосылды.
2025 жылы:
- Қарағандыда 50 МВт жел станциясы іске қосылды.
- Жыл соңына дейін 9 жаңа ЖЭК жобасы (455,5 МВт) жүзеге асады.
Аукцион арқылы 2025 жылы:
- Жел – 1 200 МВт,
- Күн – 90 МВт,
- ГЭС – 500 МВт,
- Биоэлектр – 20 МВт қуат ұсынылды.
Қазақстан энергетика саласы:
- Жылумен тұрақты жабдықтау,
- Инфрақұрылымдық жаңғырту,
- Жасыл энергетика дамуы бағытында айқын нәтижелер көрсетіп отыр.
Бұл – энергетикалық қауіпсіздікке, экологиялық тұрақтылыққа және ұзақмерзімді даму стратегиясына негізделген жүйелі саясаттың жемісі.