مەملەكەتتى حالىق قۇرايدى. سوندىقتان ۇكىمەتتىڭ نازارىندا ءبىرىنشى كەزەكتە سول قالىڭ الەۋمەتتىڭ جاعدايى تۇرادى. مىنە، جاڭا جىل دا باستالدى. وسى ورايدا حالىقتىڭ جاڭاشىلدىق، الدەبىر وزگەرىس كۇتۋى، جاقسىلىقتان ۇمىتتەنۋى زاڭدىلىق. ءبىز ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە قاراستى ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ كوميتەتىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا دەپارتامەنتى باسشىسى اسقار ايماعامبەتوۆپەن سۇحباتتاسقان بولاتىنبىز.
– بيىل زەينەتاقى مەن جاردەماقى بويىنشا قانداي تىڭ جاڭالىقتار، وزگەرىستەر بار، وسى جونىندە تارقاتا وتىرساڭىز.
– ءتۇرلى الەۋمەتتىك تولەمدەردى ەسەپتەۋ كەزىندە پايدالانىلاتىن بازالىق كورسەتكىشتەر «2023–2025 جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تۋرالى» زاڭمەن بەكىتىلدى. ماسەلەن، 2023 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ مىناداي كورسەتكىشتەر بەلگىلەندى:
– ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (اەك) 3450 تەڭگەنى قۇرايدى؛
– ەڭ تومەنگى زەينەتاقى – 53 076 تەڭگە؛
– بازالىق الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ مولشەرىن ەسەپتەۋ ءۇشىن ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى (ەتكد) – 40 567 تەڭگە؛
– ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرى – 70 000 تەڭگە.
وسى رەتتە 2023 جىلى جاڭادان تاعايىندالاتىن زەينەتاقى مولشەرىن ەسەپتەۋ ءۇشىن ەسكەرىلەتىن ەڭ جوعارى تابىس 55 ەسەلەنگەن اەك-تەن (189 750 تەڭگە) اسپايتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. بيىلدان باستاپ، تيىسىنشە، جوعارىدا اتالعان كورسەتكىشتەرمەن بايلانىستى الەۋمەتتىك تولەمدەر مەن مەملەكەتتىك جاردەماقىلار ءوستى.
– بۇل وزگەرىستەردىڭ جاسىنا جانە ۇزاق جىلدار ەڭبەك ەتكەن ۋاقىتتارىنا بايلانىستى تاعايىندالاتىن زەينەتاقى تولەمدەرىنە اسەرى قانداي بولماق؟
– جاسى مەن ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى بويىنشا زەينەتاقى تولەمدەرى 10،5 پايىزعا ءوستى. جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ مولشەرىن ەسەپتەۋ ءۇشىن ەسكەرىلەتىن ەڭ جوعارى تابىستىڭ ۇلعايۋىنا بايلانىستى، ەگەر ولاردىڭ ورتاشا ايلىق تابىسى جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ مولشەرى 46 ەسەلەنگەن اەك ەسەپتەۋ كەزىندە شەكتەلگەن بولسا، 2023 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن شىققان زەينەتكەرلەردىڭ زەينەتاقى مولشەرى ۇلعايتىلادى. بۇل رەتتە 55 اەك شەگىندەگى كىرىستى نەگىزگە الا وتىرىپ ەسەپتەلگەن جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ مولشەرى الىناتىن مولشەردەن 10،5%-عا جوعارى بولۋى مۇمكىن ەمەس. تابىسى 46 اەك-تەن اسپاعان نەمەسە زەينەتاقىسى بۇرىنعى قولدانىستا بولعان زەينەتاقى زاڭناماسى ەسكەرىلە وتىرىپ، بۇرىننان تاعايىندالعان بارلىق زەينەتكەرلەر ءۇشىن زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ مولشەرى 10،5 پايىزعا ءوستى.
ماسەلەن، ەر ادامعا جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمى 2022 جىلدىڭ 10 تامىزىنان باستاپ تاعايىندالدى دەلىك. 1998 جىلعا دەيىنگى جۇمىس ءوتىلى – 22 جىل. ءۇش جىل قاتارىنان ءۇزىلىسسىز جۇمىس ىستەگەن كەزدەگى ۇستالعان مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىن ەسەپكە العاندا ورتاشا ايلىق تابىسى – 350 000 تەڭگە.
زەينەتاقى زاڭىنىڭ بۇرىن قولدانىستا بولعان نورمالارىنا سايكەس، زەينەتاقى تولەمدەرىن ەسەپتەۋ كەزىندە 46 اەك مولشەرىنەن اسپايتىن سوماداعى ورتاشا ايلىق تابىس ەسكەرىلدى، ياعني 2022 جىلعى تامىزدا بۇل 146 280 تەڭگەنى (3180 (اەك) ح 46) قۇرادى. 22 جىل جۇمىس ءوتىلى بار جانە بۇل ەر ادام ءۇشىن تولىق ەمەس جۇمىس ءوتىلى (تولىق 25 جىل) بولعاندىقتان، زەينەتاقى مولشەرى زەينەتاقىنىڭ تولىق مولشەرىنەن جۇمىس ىستەگەن جۇمىس وتىلىنە پروپورسيونالدى تۇردە ەسەپتەلەدى. 146 280 x 60% = 87 768 تگ – بۇل 25 جىلدىق ەڭبەك ءوتىلى بار زەينەتاقىنىڭ تولىق مولشەرى؛
22 جىل – بۇل 264 اي؛ 25 جىل – بۇل 300 اي. 2022 جىلعى تامىزدا تاعايىندالعان زەينەتاقى تولەمدەرىن ەسەپتەۋ: 264:300 ح 87 768 = 77 236 تەڭگە.
2023 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ءوسۋدىڭ ەكى نۇسقاسى ەسەپتەلدى:
– ءبىرىنشى نۇسقا: 77 236 ح 10،5% = 85 346 تەڭگە؛
– ەكىنشى نۇسقا: 264:300 ح 113 850 = 100 188 تەڭگە، مۇنداعى 113 850 تگ – 2023 جىلى زەينەتاقى تولەمدەرىن ەسەپتەۋ كەزىندە ەڭ جوعارى ەسەپكە الىناتىن تابىستان زەينەتاقىنىڭ تولىق مولشەرى (3450 (اەك) ح 55 = 189 750 تگ؛ 189 750 ح 60% = 113 850 تگ).
بۇل جاعدايدا ءبىز ءوسۋدىڭ وسى نۇسقاسىن ەسەپتەي الدىق. ويتكەنى، ءبىزدىڭ مىسالدا جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىن تاعايىنداۋ كەزىندە بەرىلگەن ورتاشا ايلىق تابىس 350 000 تەڭگەنى قۇرادى. تاعى ءبىر مىسال. زەينەتاقى تولەمدەرىن ەسەپتەۋ ءۇشىن بەرىلگەن ورتاشا ايلىق تابىس 160 000 تەڭگەنى قۇرايدى دەلىك.
2023 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ قايتا ەسەپتەۋ كەلەسىدەي بولادى: – ءبىرىنشى نۇسقا: 77 236 (جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىنىڭ قاڭتارعا دەيىنگى قالىپتاسقان مولشەرى) ح 10،5% = 85 346 تەڭگە؛
– ەكىنشى نۇسقا: 264:300 ح 96 000 = 84 480 تەڭگە، مۇنداعى 96 000 تەڭگە – زەينەتاقىنىڭ تولىق مولشەرى (160 000 ح 60%).
– ال مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقى تولەمى قالاي ساقتالادى؟
– جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىنە قوسىمشا مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقى تولەمى تولەنەدى، ونىڭ مولشەرى زەينەتاقى جۇيەسىنە قاتىسۋ وتىلىنە بايلانىستى بولادى. زەينەتاقى جۇيەسىنە قاتىسۋ وتىلىنە 1998 جىلعى 1 قاڭتارعا دەيىن ازىرلەنگەن جۇمىس وتىلىنە جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسىنە قاتىسۋ ءوتىلى قوسىلادى، ول جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورلارىنا نەمەسە ءبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنا مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىن اۋدارۋ كەزەڭدىلىگى بويىنشا ايقىندالادى. ءيا، 2023 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقى مولشەرىن ەسەپتەۋ ءتارتىبى ءبىرشاما وزگەردى. ەگەر بۇرىن 0-دەن 10 جىلعا دەيىنگى ەڭبەك ءوتىلى بولعان جاعدايدا ونىڭ مولشەرى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ (ەتكد) 54 پايىزىن قۇراسا، وندا بيىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ بۇل پايىز 60-قا دەيىن كوتەرىلدى. 10 جىلدان اساتىن ءاربىر تولىق جىل ءۇشىن مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقى تولەمىنىڭ مولشەرى ەكى پايىزعا ارتادى، ءبىراق جالپى العاندا 100 پايىزدان اسپايدى.
ماسەلەن، جيىنتىق جالپى ءوتىلى 25 جىل بولعان جاعدايدا مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقىنىڭ مولشەرى 2023 جىلعى قاڭتاردان باستاپ ەتكد مولشەرىنىڭ 90%-ىن قۇرايدى (بۇرىن قولدانىستا بولعان نورمالار بويىنشا 84% ەدى). ال 30 جىل جانە ودان جوعارى بولعان جاعدايدا مەملەكەتتىك بازالىق زەينەتاقى تولەمىنىڭ مولشەرى 2023 جىلعى قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 100 پايىزى مولشەرىندە ەسەپتەلەتىن بولادى.
– بالا تۋۋىنا بايلانىستى تاعايىندالاتىن جاردەماقىلار قانشالىقتى ءوستى؟
– ءبىرىنشى، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى بالا تۋعان كەزدە 131 100 تگ (38 اەك)؛ ءتورتىنشى جانە ودان دا كوپ بالاعا 217 350 تگ (63 اەك) تولەنەدى. ال ەگەر ەگىز (ۇشەم جانە ت.ب.) تۋعان جاعدايدا ءبىرجولعى تۋۋ جاردەماقىسى ءار بالاعا تولەنەدى جانە ونىڭ مولشەرى تۋۋ تارتىبىنە بايلانىستى. تاعى ءبىر جاڭالىق، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس بيىلعى قاڭتاردان باستاپ بالا كۇتىمى بويىنشا جاردەماقى تولەۋ مەرزىمى بالا 1،5 جاسقا تولعانعا دەيىن ۇلعايدى (بۇرىن ءبىر جاسقا دەيىن تولەنگەن) جانە ونىڭ مولشەرى:
– ءبىرىنشى بالاعا – 19 872 تگ (5،76 اەك)؛
– ەكىنشى بالاعا – 23 495 تگ (6،81)؛
– ءۇشىنشى بالاعا – 27 083 تگ (7،85)؛
– ءتورتىنشى جانە ودان دا كوپ بالاعا – 30 705 تگ (8،9)
جۇمىس ىستەيتىن انالارعا بالا كۇتىمىنە بايلانىستى ۇيىندە وتىرىپ تابىسىنان ايىرىلعان جاعدايدا تولەنەتىن اي سايىنعى الەۋمەتتىك تولەم دە مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنان 1،5 جىلعا دەيىن ۇزارتىلادى جانە ونىڭ مولشەرى بالا تۋعانعا دەيىنگى سوڭعى 24 ايدا الەۋمەتتىك اۋدارىمدار جۇرگىزىلگەن ورتاشا ايلىق تابىستىڭ 40%-ىن قۇرايدى.
مۇگەدەك بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان اتا-انالارعا، قامقورشىلارعا مەملەكەتتىك جاردەماقى ەتكد مولشەرىنەن 1،4 كولەمىندە تولەنەدى. 2023 جىلعى قاڭتاردان باستاپ وسى جاردەماقىنىڭ مولشەرى 56 794 تەڭگەنى قۇرايدى. I توپتاعى بالا كەزىنەن (ياعني 18 جاستان اسقان) مۇگەدەكتىگى بار ادامعا كۇتىم جاسايتىن ادامدارعا بەرىلەتىن جاردەماقىلار 2023 جىلعى قاڭتاردان باستاپ 56 794 تەڭگەنى (ەتكد-نەن 1،4) قۇرايدى.
– ارينە، كوپ بالالى وتباسىلار دا نازاردان تىس قالماعان بولار، ولارعا كورسەتىلەتىن جاردەماقىلار تۋرالى دا ايتا وتىرساڭىز؟
– «التىن القا»، «كۇمىس القا» القالارىمەن ناگرادتالعان نەمەسە بۇرىن «باتىر انا» اتاعىن العان، I جانە II دارەجەلى «انا داڭقى» وردەندەرىمەن ناگرادتالعان كوپ بالالى انالارعا بەرىلەتىن جاردەماقى مولشەرى 22 080 تەڭگەنى (6،4 اەك) قۇرادى. وزىمەن بىرگە تۇراتىن ءتورت جانە ودان دا كوپ كامەلەتكە تولماعان بالالارى بار كوپ بالالى وتباسىلارعا 2023 جىلعى قاڭتاردان باستاپ تاعايىندالعان جاردەماقى مولشەرى:
– ءتورت بالاعا – 55 304 تگ (16،03 اەك)؛
– بەس بالاعا – 69 138 تگ (20،04)؛
– التى بالاعا – 82 973 تگ (24،05)؛
– جەتى بالاعا – 96 807 تگ (28،06)؛
– سەگىزىنشى جانە ودان دا كوپ بالاعا – ءار بالاعا 13 800 تەڭگەدەن – 4 اەك.
– مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا تاعايىندالاتىن الەۋمەتتىك جاردەماقىلار تۋرالى نە ايتار ەدىڭىز؟
– مۇگەدەكتىگى بويىنشا مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك جاردەماقىلار ولاردى الۋشىلاردىڭ ءارتۇرلى ساناتتارى بولىنىسىندە مىناداي ءمول شەردە تولەنەدى:
جالپى اۋرۋى بويىنشا، جۇمىس كەزىندە مەرتىگۋىنە نەمەسە كاسىبىنە بايلانىستى مۇگەدەكتىگى بار ادامدارعا، بالا شاعىنان مۇگەدەكتەرگە:
– I توپتاعى مۇگەدەك ادامدارعا – 77 889 تگ (1،92 كد)؛
– II توپتاعى جاندارعا – 62 068تگ (1،53)؛
– III توپتاعى ادامدارعا – 42 190 تگ (1،04)؛ – 0-دەن 7 جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالارعا – 56 794 تگ (1،4)؛
– ءى توپتاعى 7 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالارعا – 77 889 تگ (1،92)؛
– ءىى توپتاعى 7 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالارعا – 64 502 تگ (1،59)؛
– ءىىى توپتاعى 7 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالارعا – 56 794 تگ (1،4)؛
– I توپتاعى بالا كەزىنەن مۇگەدەك ادامدارعا – 77 889 تگ (1،92)؛
– II توپتاعى بالا كەزىنەن مۇگەدەك ادامدارعا – 64 502 تگ (1،59)؛
– III توپتاعى بالا كەزىنەن مۇگەدەك ادامدارعا – 48 681 تگ (1،2).
اسكەري قىزمەتىن وتەۋ كەزىندە العان جاراقاتى، كونتۋزياسى، مەرتىگۋى، اۋرۋى سالدارىنان مۇگەدەك بولىپ قالعان مەرزىمدىك قىزمەتتەگى اسكەري قىزمەتشىلەر قاتارىنداعى مۇگەدەك ادامدارعا؛ ازاماتتىق نەمەسە اسكەري ماقساتتاعى يادرولىق وبەكتىلەردەگى اپاتتاردىڭ زارداپتارىن جويۋ كەزىندە نە يادرولىق وبەكتىلەردەگى اپاتتىق جاعدايلاردىڭ سالدارىنان مۇگەدەك بولعان ادامدارعا؛ توتەنشە ەكولوگيالىق جاعدايلاردىڭ سالدارىنان، ونىڭ ىشىندە يادرولىق جارىلىستار مەن سىناقتار جۇرگىزۋ كەزىندەگى رادياسيالىق اسەردىڭ جانە/نەمەسە سەبەپ-سالدارلىق بايلانىس بەلگىلەنگەن جاعدايدا ولاردىڭ سالدارىنان مۇگەدەك بولىپ قالعان ادامدار:
– I توپتاعى مۇگەدەك ادامدارعا – 113 994 تگ (2،81 كد)؛
– II توپقا – 97 361 تگ (2،4)؛ – III توپقا – 81 540 تگ (2،01). اسكەري قىزمەتىن وتەۋ كەزىندە العان جاراقاتى، كونتۋزيا، مەرتىگۋ، اۋرۋى سالدارىنان مۇگەدەك بولعان اسكەري قىزمەتشىلەر (مەرزىمدىك قىزمەتتەگى اسكەري قىزمەتشىلەردەن باسقا) قاتارىنداعى مۇگەدەك جاندارعا؛
قىزمەتتىك مىندەتتەرىن اتقارۋ كەزىندە مۇگەدەك بولىپ قالعان ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ جانە قر-نىڭ بۇرىنعى مەملەكەتتىك تەرگەۋ كوميتەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە:
– I توپتاعى مۇگەدەك ادامدارعا – 139 551 تگ (3،44 پم)؛
– II توپقا – 107 503 تگ (2،65)؛ – III توپقا – 81 540 تگ (2،01).
– ءومىر بولعان سوڭ ءتۇرلى جاعدايلار ورىن الادى. اسىراۋشىسىنان ايىرىلعان جاعدايداعى الەۋمەتتىك جاردەماقىلار كولەمى قانداي بولدى؟
– اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋ جاعدايى بويىنشا مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك جاردەماقىلار تومەندەگىدەي:
– ەڭبەككە جارامسىز 1 ادام بولعان جاعدايدا – 34 888 تگ (0،86 ەتكد)؛
– 2 ادام بولعان جاعدايدا – 60 445 تگ (وتباسىنىڭ ەڭبەككە جارامسىز بارلىق مۇشەلەرىنە 1،49 ەتكد)؛
– 3-ەۋ – 75 049 تگ (وتباسىنىڭ ەڭبەككە جارامسىز بارلىق مۇشەلەرىنە 1،85)؛
– 4-ەۋ – 79 512 تگ (وتباسىنىڭ ەڭبەككە جارامسىز بارلىق مۇشەلەرىنە 1،96)؛
– 5-ەۋ – 82 352 تگ (وتباسىنىڭ ەڭبەككە جارامسىز بارلىق مۇشەلەرىنە 2،03)؛
– 6 جانە ودان دا كوپ ەڭبەككە جارامسىز مۇشەلەرى ءۇشىن ءاربىر جاردەماقى مولشەرى 2،11 ەتكد-نە (85 597 تەڭگەدەن باستاپ) تەڭ ۇلەسى رەتىندە ەسەپتەلەدى؛
– اتا-اناسىنىڭ ەكەۋىنەن دە ايىرىلعان تۇل جەتىم بالالارعا ءبىر ايلىق جاردەماقى – 47 870 تگ (1،18 ەتكد) مولشەرىندە (ءار بالاعا، وتباسىنىڭ باسقا ەڭبەككە جارامسىز مۇشەلەرىنە – 21 907 تگ (0،54 ەتكد) مولشەرىندە، ءبىراق 2،56 ەتكد-نەن اسپايتىن (103 852 تگ) مولشەردە تاعايىندالادى.
– №1 ءتىزىم بويىنشا مەملەكەتتىك ارناۋلى جاردەماقى – 32 499 تگ (9،42 اەك)؛
№2 ءتىزىم بويىنشا – 28 911 تگ (8،38 اەك). قايتىس بولعاندا جەرلەۋىنە تولەنەتىن ءبىرجولعى تولەم:
– زەينەتاقى مەن جاردەماقى الۋشىلارعا – 54 165 تگ (15،7 اەك)؛
– ۇوس ارداگەرى بولعان زەينەتاقى الۋشىعا – 126 270 تەڭگە (36،6 اەك).
ارنايى مەملەكەتتىك جاردەماقىلار:
– ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرىنە – 55 200 تەڭگە (16 اەك)؛
– «ارداگەرلەر تۋرالى» زاڭنىڭ 5-بابىنىڭ 1–5-تارماقشالارىندا كورسەتىلگەن، باسقا مەملەكەتتەر اۋماعىنداعى اسكەري قيمىلدارعا قاتىسقان ارداگەرلەرگە – 21 356 تەڭگە (6،19 اەك)؛
– «ارداگەرلەر تۋرالى» زاڭنىڭ 5-بابىنىڭ 6–8-تارماقشالارىندا كورسەتىلگەن، باسقا مەملەكەتتەر اۋماعىنداعى اسكەري قيمىلدارعا قاتىسقان ارداگەرلەرگە – 16 560 تەڭگە (4،8 اەك)؛
– جەڭىلدىكتەر بويىنشا ۇوس قاتىسۋشىلارىنا تەڭەستىرىلگەن ادامدارعا – 21 356 تگ (6،19 اەك)؛
– جەڭىلدىكتەر مەن كەپىلدىكتەر بويىنشا ۇوس مۇگەدەكتەرىنە تەڭەستىرىلگەن ادامدارعا – 26 048 تگ (7،55 اەك)؛
– ەكىنشى قايتارا نەكەگە تۇرماعان ۇوس-دا قازا تاپقان (قايتىس بولعان، حابار-وشارسىز كەتكەن) جاۋىنگەرلەردىڭ جەسىرلەرىنە – 15 456 تەڭگە (4،48 اەك)؛
اۋعانستانداعى نەمەسە باسقا دا مەملەكەتتەردەگى اسكەري قيمىلدار كەزىندە قازا تاپقان (حابار-وشارسىز كەتكەن) نەمەسە جارالانۋ، كونتۋزيا الۋ، مەرتىگۋى، اۋرۋى سالدارىنان قايتىس بولعان اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وتباسىلارىنا؛
بەيبىت كەزەڭدە اسكەري قىزمەتىن وتكەرۋ كەزىندە قازا تاپقان (قايتىس بولعان) اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وتباسىلارىنا؛
بەيبىت كەزەڭدە قىزمەتتىك مىندەتتەرىن اتقارۋ كەزىندە قازا تاپقان ىشكى ىستەر ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ وتباسىلارىنا؛
چەرنوبىل اتوم ەلەكتر ستانسياسىنداعى اپاتتىڭ جانە ازاماتتىق نەمەسە اسكەري ماقساتتاعى وبەكتىلەردەگى باسقا دا رادياسيالىق اپاتتار مەن اۆاريالاردىڭ زارداپتارىن جويۋ كەزىندە قازا تاپقانداردىڭ وتباسىلارىنا؛ رادياسيالىق اۋرۋ سالدارىنان قايتىس بولعان نەمەسە قايتىس بولعان مۇگەدەكتەردىڭ، سونداي-اق قايتىس بولۋى بەلگىلەنگەن تارتىپپەن چەرنوبىل اەس-نا اپاتتىڭ جانە ازاماتتىق نەمەسە اسكەري ماقساتتاعى وبەكتىلەردەگى باسقا دا رادياسيالىق اپاتتار مەن اۆاريالاردىڭ جانە يادرولىق سىناقتاردىڭ اسەرىمەن بايلانىستى ازاماتتاردىڭ وتباسىلارىنا – 15 836 تگ (4،59 اەك)؛
– قايتىس بولعان سوعىس مۇگەدەكتەرىنىڭ جانە ولارعا تەڭەستىرىلگەن مۇگەدەكتەردىڭ ايەلدەرىنە (كۇيەۋلەرىنە)، سونداي-اق قايتىس بولعان سوعىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ، پارتيزانداردىڭ، جەراستى جۇمىسشىلارىنىڭ، «لەنينگرادتى قورعاعانى ءۇشىن» مەدالىمەن نەمەسە «قورشاۋداعى لەنينگراد تۇرعىنىنا» بەلگىسىمەن ناگرادتالعان، جالپى سىرقاتتانۋ، جۇمىس كەزىندە مەرتىگۋ جانە باسقا دا سەبەپتەر (قۇقىققا قارسى سەبەپتەردى قوسپاعاندا) سالدارىنان مۇگەدەك دەپ تانىلعان ازاماتتاردىڭ ايەلدەرىنە (كۇيەۋلەرىنە) قايتا نەكەگە تۇرماعان جاعدايدا – 8 832 تگ (2،56 اەك)؛
– كەڭەس وداعىنىڭ باتىرلارىنا، ءىىى دارەجەلى «داڭق» وردەندەرىنىڭ يەگەرلەرىنە، «قازاقستاننىڭ عارىشكەر-ۇشقىشى» قۇرمەتتى اتاعىنا يە بولعان ادامدارعا – 478 274 تگ (138،63 اەك)؛
– سوسياليستىك ەڭبەك ەرىنە، ءىىى دارەجەلى «ەڭبەك داڭقى» وردەندەرىنىڭ يەگەرلەرى، «قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى» اتاعىنا يە بولعاندار – 478 274 تگ (138،63 اەك)؛
– «حالىق قاھارمانى» اتاعىنا يە بولعان ادامدارعا – 478 274 تگ (138،63 اەك)؛
– ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا تىلداعى قاجىرلى ەڭبەگى مەن ءمىنسىز اسكەري قىزمەتى ءۇشىن بۇرىنعى كسرو وردەندەرىمەن جانە مەدالدارىمەن ناگرادتالعان ادامدارعا، سونداي-اق مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ناگرادتالماعان 1941 جىلعى 22 ماۋسىم مەن 1945 جىلعى 9 مامىر ارالىعىندا كەمىندە 6 اي جۇمىس ىستەگەن (قىزمەت ەتكەن) ادامدارعا – 7349 تگ (2،13 اەك)؛
– 1988-1989 جىلدارى چەرنوبىل اتوم ەلەكتر ستانسياسىنداعى اپاتتىڭ زارداپتارىن جويۋشىلارعا، قر-داعى يەلىكتەن شىعارۋ جانە قونىس اۋدارۋ ايماقتارىنان ەۆاكۋاسيالانعان (ءوز بەتىنشە كەتكەن)، ەۆاكۋاسيالاۋ كەزىندە قۇرساقتا بولعان بالالاردى قوسا العاندا – 16 560 تگ (4،8 اەك)؛
– I جانە II توپتاعى مۇگەدەك ادامدارعا (جاسى جانە ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى بويىنشا زەينەتاقى مولشەرى مۇگەدەكتىگى بويىنشا ءماج مولشەرىنەن جوعارى زەينەتكەرلەر ءۇشىن) – 5141 تگ (1،49 اەك)؛
– III توپتاعى مۇگەدەك ادامدارعا (جاسى جانە ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى بويىنشا زەينەتاقى مولشەرى مۇگەدەكتىگى بويىنشا ءماج مولشەرىنەن جوعارى زەينەتكەرلەر ءۇشىن) – 2208 تگ (0،64 اەك)؛
– ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنا، ساياسي قۋعىن-سۇرگىننەن زارداپ شەككەن، مۇگەدەكتىگى بار نەمەسە زەينەتكەر بولىپ تابىلاتىن ادامدارعا – 3692 تەڭگە (1،07 اەك)؛
– قازاقستان رەسپۋبليكاسى الدىنداعى ەرەكشە ەڭبەگى ءۇشىن زەينەتاقى تاعايىندالعان ادامدارعا – 3692 تەڭگە (1،07 اەك).
– I توپتاعى مۇگەدەك جانعا كۇتىمى ءۇشىن جاردەماقى – 56 794 تگ (1،4 ەتكد). مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنان (ءماسق) ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىنەن ايىرىلعان جانە اسىراۋشىسىنان ايىرىلعان جاعدايدا تولەنەتىن الەۋمەتتىك تولەمدەر 8،5 پايىزعا ارتادى.
بانكروتتىق سالدارىنان تاراتىلعان زاڭدى تۇلعالاردىڭ قىزمەتكەرلەردىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ جونىندەگى تولەمدەردى كاپيتالداندىرۋ كەزەڭى اياقتالعاننان كەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا اي سايىنعى تولەمدەر 2023 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ الىناتىن مولشەردەن 8،5 پايىزعا ارتادى.
بۇگىندە الماتى قالاسى بويىنشا وسى ايتىلعان زەينەتاقى جانە الەۋمەتتىك تولەمدەردى الاتىن تۇلعالار سانى 594 مىڭعا جۋىق. جاڭا جىل باستالعانعا دەيىن بارلىق زەينەتاقى جانە الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ وسكەن مولشەرى اقپاراتتىق جۇيەلەردەگى دەرەكتەر نەگىزىندە تولىعىمەن ەسەپتەلىپ قويعان. سوندىقتان تۇرعىنداردان قانداي دا ءبىر قۇجاتتار تالاپ ەتىلمەيدى.
جاڭا مولشەردەگى زەينەتاقىلار مەن جاردەماقىلار ولاردى الۋشىلاردىڭ ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردەگى شوتتارىنا بەكىتىلگەن كەستە بويىنشا 2023 جىلعى قاڭتاردىڭ العاشقى جۇمىس كۇندەرىنەن باستاپ اۋدارىلاتىن بولادى.
ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز – بۇل الەۋمەتتىك تۇراقتىلىق پەن ازاماتتارىمىزدىڭ ءال-اۋقاتى.
"اlmaty-akshamۋ"، №2 (6295) 7 قاڭتار، 2023 جىل