تۇتىنۋشى 10 پايىزدىق ۇستەماقى تولەۋگە مىندەتتى ەمەس
قالاداعى كەز كەلگەن تاماقتاناتىن ورىنداردىڭ كورسەتىلەتىن قىزمەت ءۇشىن 10–15 پايىزدىق ۇستەماقى الاتىنى بار. كەيبىر قىمبات مەيرامحانالار ودان دا كوپ پايىزدىق اقى سۇرايدى. ول جەردەگى قىزمەت كورسەتۋ ۇناسىن، ۇناماسىن تۇتىنۋشى تاراپتاردان سۇراپ جاتپايدى. تاپسىرىس بەرگەن اس-سۋدان بولەك، داياشى كورسەتكەن قىزمەت ءۇشىن الىناتىن الىم تۇتىنۋشى قۇقىعىنا قايشى. ءبىراق مۇنى كوپشىلىگى بىلە بەرمەيدى. سوڭعى كەزدەرى وسى ماسەلە قوعامدا كوپ داۋ تۋعىزىپ ءجۇر. نەگىزى ازاماتتار ءدامحانا نەمەسە مەيرامحانالارداعى بۇل قىزمەت اقىسىن تولەمەسە دە بولادى.
ەلىمىزدىڭ زاڭ جۇيەسىندە داياشىنىڭ قىزمەتى ءۇشىن تۇتىنۋشى تۇلعانىڭ تاپسىرىستان بولەك قوسىمشا اقى تولەۋىنە ەشقانداي مىندەت جۇكتەلمەگەن. ياعني ءوز قۇقىعىڭىزدى پايدالانىپ، پايىزدىق زاڭسىز اقىنى تولەۋدەن باس تارتساڭىز، زاڭ الدىندا ۇتىلمايتىنىڭىز انىق. ءسىزدى سوتقا بەرەتىندەي ەش نەگىز دە جوق.
تۇتىنۋشى دامحانا-مەيرامحاناداعى قىزمەتكە ۇستەماقى تولەپ، ءبىراق قىزمەت ساپاسى كوڭىل كونشىتپەسە، وندا ول مەكەمەنى سوتقا بەرە الادى. ەلدەگى ساۋدا جانە ينتەگراسيا مينيسترلىگىنە قاراستى تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ كوميتەتى تۇتىنۋشىلارعا قىزمەت كورسەتەتىن داياشىنىڭ جۇمىس اقىسىن ءدامحانا نەمەسە مەيرامحانا اكىمشىلىگىنىڭ ءوزى تولەۋگە ءتيىس ەكەنىن مالىمدەپتى. ماسەلەن، مەيرامحانا اكىمشىلىگى تۇتىنۋشىنىڭ تاماققا نە سۋعا تاپسىرىسىن الىپ، ونى دايىنداۋمەن اينالىساتىن اسپازدىڭ دا قىزمەت اقىسىن ءوز موينىنا الادى. دەمەك، داياشىنىڭ دا قىزمەتىن ءوز مىندەتىنە الۋى كەرەك. ءبىراق تاماقتانۋ مەكەمەسى تۇتىنۋشىعا قوسىمشا قىزمەت اقىسى قوسىلاتىنىن ەسكەرتۋگە ءتيىس. مازىردە نەمەسە باسقا جەردە ەسكەرتىپ جازىپ قويۋى مىندەتتى. بۇل تۋرالى «تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ تۋرالى» زاڭنىڭ 25-بابى 1-تارماعىنىڭ 2-تارماقشاسىندا كەلتىرىلگەن. اتالمىش زاڭدا «قىزمەت كورسەتۋشى تۇتىنۋشىعا ۇسىنىلاتىن قىزمەتتىڭ تۇرلەرى، ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى بارلىق اقپاراتتى بەرۋگە مىندەتتى» دەپ انىق جازىلعان. تۇتىنۋشى تاپسىرىس بەرمەستەن بۇرىن، قىزمەت تۋرالى تولىق ءبىلىپ العانى ءجون. كورسەتىلگەن قىزمەت ءۇشىن قوسىلاتىن 10 پايىزدىق تولەم الدىن الا ەسكەرتىلمەسە، داۋلاۋعا قۇقىعىڭىز بار.
مامان نە دەيدى؟
«بۇل ماسەلەگە بەيتاراپ قارايمىن. ەكى تاراپتى دا جاقتامايمىن. داۋ تۋعىزاتىنداي ەشنارسە كورىپ تۇرعان جوقپىن. زاڭ بۇزىلماۋ ءۇشىن مەكەمە الدىن الا پايىزدىق ۇستەماقى قوسىلاتىنىن ەسكەرتسە بولدى. ول ۇستەماقى قىزمەت كورسەتىپ جۇرگەن داياشىنىڭ ەڭبەگىنىڭ اقىسى»، – دەيدى قارجىگەر پەريزات باۋىرجان قىزى.
تۇتىنۋشى پىكىرى
«بۇل جۇيە بۇرىننان بار. داياشىنىڭ قىزمەتىنە بەرىلەتىن قوسىمشا 10 پايىزدىق اقىنى بارلىق ءدامحانادا تولەيمىز. مۇنداي ۇستەماقى بارىن ەسكەرتپەيتىندەر كوپ. تاماقتانىپ بولىپ، كەتەردە چەك سۇرايمىز. سول چەكتەگى جازىلعان سومادان بىلەمىز»، – دەيدى قالا تۇرعىنى.
تاقىرىپقا وراي
“قىزمەت اقىسى پايىز تۇرىندە ەمەس، تەڭگەمەن ەسەپتەلىپ بەرىلۋى كەرەك”، - دەيدى زاڭگەر بالزيرا تۇراباي قىزى. وسى تاقىرىپقا قاتىستى ءبىرقاتار ساۋالدى زاڭگەرگە قويعان ەدىك.
بالزيرا تۇراباي قىزى، قارجىلىق زاڭگەر: تۇتىنۋشى مۇددەسى ەسكەرىلمەي جاتادى
تاپسىرىستان بولەك 10–15 پايىزدىق ۇستەماقى تولەۋدى قۇپتامايمىن. سەبەبى، ءبىزدىڭ تۇتىنعان اس مازىرىندە باعاسى ەسەپتەلىپ تۇرادى. بۇل تەك ءدامحانا دايارشىلارىنىڭ قولاقىسى دەپ ايتىپ جاتادى. ءبىراق تولەنگەن اقىلاردى داياشىلارعا تولىق بەرگەندەرىن كورمەپپىن. ءوزىمىز دە ستۋدەنت بولدىق قوي. شەت جاعاسىن بىلەمىز. مەكەمە ادمينستراتورى كۇندەلىكتى قولاقىنىڭ 5–7%-ىن الاسىڭ دەپ ايتادى. ونى ءدامحانالاردى مەنەدجەرلەرى جۇمىس ىستەگەنى ءۇشىن كەلگەن قوناقتاردان وندىرەدى. داياشىلار تۇتىنۋشىنى جاقسىلاپ كۇتىپ الادى. كەيبىر ءدامحالاردا وز-وزىنە قىزمەت كورسەتۋ بار. ۇستەماقىنى مىندەتتەپ تولەتتىرۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ سانايمىن. تۇتىنۋشى ءوز ەركىمەن تولەسە بولادى. ال تولەمەگەندەرگە مەكەمە تاراپىنان قىسىم بولماۋى كەرەك.