مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ «زاڭ مەن ءتارتىپ ۇستەمدىك ەتەتىن قوعام قۇرۋ» قاجەتتىگىن بىرنەشە رەت اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنتتىڭ بۇل باستاماسى – ەلدەگى قۇقىقتىق مادەنيەتتى نىعايتىپ، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تابۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى قادام. جاڭا قازاقستاننىڭ نەگىزىن قۇرۋ جولىندا بۇل يدەيا ەل دامۋىنىڭ باستى باسىمدىعى بولماق.
2024 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەلىمىزدە 12 مىڭنان استام جەكە تۇلعا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان. بۇل كورسەتكىش ازاماتتاردىڭ زاڭ تالاپتارىن تولىق تۇسىنبەۋى نەمەسە نەمقۇرايدىلىق تانىتۋى سالدارىنان قالىپتاسقانىن كورسەتەدى. اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ نەگىزگى تۇرلەرىنە قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزۋ، جول ەرەجەلەرىن ساقتاماۋ، ەكولوگيالىق نورمالاردى ەلەمەۋ جانە سالىقتىق مىندەتتەمەلەردى ورىنداماۋ جاتادى.
وسى رەتتە مەملەكەت باسشىسى الەۋمەتتىك كەسەلدەرمەن كۇرەسۋدى كۇشەيتۋ قاجەتتىگىن ايتتى. بۇل باعىتتا قابىلدانعان جاڭا زاڭدار مەن باستامالار قوعامدىق ءتارتىپتى نىعايتىپ، ازاماتتاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.
2024 جىلى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا، بالالار قۇقىعىن بۇزۋعا جانە ۆانداليزمگە قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋ ماقساتىندا بىرنەشە ماڭىزدى زاڭ قابىلداندى. ولاردىڭ ىشىندە:
- تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىققا قاتاڭ جازا ەنگىزۋ. بۇل زاڭ تۇرمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى ازايتىپ، جابىرلەنۋشىلەردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.
- ادام ساۋداسىنا قارسى ءىس-قيمىل تۋرالى ارنايى زاڭ. بۇل قادام ەلىمىزدە زاڭسىز ارەكەتتەرگە جول بەرمەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
- قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ. قوعامدىق ورىنداردا تارتىپسىزدىككە بارعاندارعا قاتاڭ جازالار قاراستىرىلعان.
- قۇمار ويىندارعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ جانە ۆەيپكە تىيىم سالۋ. بۇل زاڭدار حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن قورعاۋعا جانە جاستار اراسىندا زياندى ادەتتەردى بولدىرماۋعا باعىتتالعان.
پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ جۇمىسى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلۋدە. ءاربىر ازامات زاڭ الدىندا تەڭ بولۋى ءۇشىن قۇقىق قورعاۋ سالاسىنداعى رەفورمالار كۇشەيتىلدى. سونىمەن قاتار، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا سيفرلىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر.
زاڭنىڭ ۇستەمدىگى تەك قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا عانا بايلانىستى ەمەس. ءاربىر ازاماتتىڭ زاڭدى ساقتاپ، قۇقىقتىق مادەنيەتتىڭ ءبىر بولىگىنە اينالۋى ماڭىزدى. بۇل – قوعامدا ادىلەتتىلىكتى، ءتارتىپ پەن بىرلىكتى نىعايتۋدىڭ نەگىزگى شارتى.
مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتكەندەي: "قۇقىقتىق مادەنيەتسىز ەشبىر ەلدىڭ تۇراقتى دامۋى مۇمكىن ەمەس". سوندىقتان زاڭنىڭ ۇستەمدىگىن ورناتۋ تەك بيلىك ورگاندارىنىڭ ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ مىندەتى.
زاڭ مەن ءتارتىپ ۇستەمدىك ەتكەن قوعامدا عانا تۇراقتىلىق پەن وركەندەۋ بولادى. پرەزيدەنتتىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان رەفورمالار مەن جاڭا زاڭدار ەل ازاماتتارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە، الەۋمەتتىك كەسەلدەردى جويۋعا جانە جاۋاپتى قوعام قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان. بۇل تەك قۇقىق قورعاۋ سالاسىنىڭ ەمەس، ءاربىر ازاماتتىڭ ورتاق مىندەتى. تەك بىرلەسە ارەكەت ەتۋ ارقىلى ءبىز جارقىن بولاشاققا قادام جاساي الامىز.