تۇركىستاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا ەسكەرتكىش اشىلدى. سالتاناتتى راسىمگە قاتىسقان زيالى قاۋىم وكىلدەرى ەلباسى ەسكەرتكىشىنىڭ تۇركىستاندا ورناتىلۋىنىڭ سيمۆولدىق ءمانى ۇلكەن جانە «ۇلى دالا ۇلى» مونۋمەنتى – ەل ىقىلاسىنان تۋىنداعان دۇنيە ەكەنىن ايتتى.
ەسكەرتكىش ەلباسىنىڭ ەگىس القابىندا تۇسكەن فوتوسۋرەتىنە قاراپ جاسالعان ەكەن. اۆتور، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى تىلەۋبەردى بيناش ەلباسىنىڭ قاراتاۋ جازىعىندا شەكسىز دالاعا بايىپپەن قاراعان ءساتىن سۋرەتتەگەن. بيىكتىگى 4 مەتر، تۇتاستاي قولادان قۇيىلعان ەڭسەلى ەسكەرتكىش جاڭا اكىمشىلىك-ىسكەرلىك ورتالىعىندا ورناتىلعان.
دەمەۋشىنىڭ قارجىسىنا ورناتىلعان ەڭسەلى ەسكەرتكىشتىڭ سالتاناتتى اشىلۋىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى ءاسانالى ءاشىموۆ ءوزىنىڭ كەنتاۋدا وسكەنىن، ول كەزدەگى تۇركىستان مەن قازىرگى شاھاردىڭ ايىرماشىلىعى كوپ ەكەنىن ايتتى. «بۇكىل مۇسىلمان قاۋىمى ءۇشىن ەكىنشى مەككە سانالاتىن تاريحي قالا ەندى تۋريستىك باعىتتا داميدى. جاڭادان اشىلعان نىساندار – سونىڭ باستاماسى. سونىمەن قاتار بۇل قاسيەتتى مەكەندە قانشاما ۇلىلارىمىزدىڭ، حاندار مەن بيلەرىمىزدىڭ سۇيەگى جاتىر. ءتۇركىستان ەسكەرتكىشتەر قالاسى بولۋى كەرەك. ءابۋ-ناسىر ال-فارابيدەن باستاپ، بارلىق تۇلعالارىمىز ءبىرىن-بىرى تولىقتىرىپ، جالعاستىرىپ تۇرۋى ءتيىس. ءارقايسىسىن تانىستىرعاندا، حالىقتىڭ تاريحى جالعاسىپ جاتۋى كەرەك. تەرەڭ ويلاۋ قاجەت. ەلباسىنىڭ بارلىق جەرگە قاتىسى بار. تاريح سولاي، قازاق ەلى باي، جەرى كەڭ»، - دەدى ءاسانالى ءاشىموۆ.
«ارداگەرلەر ۇيىمى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى ءومىرزاق وزعانبايەۆ كونە شاھارعا جاڭا لەپ اكەلگەن، تۇركى ينتەگراسياسىنىڭ ىسكە اسىرىلۋ يدەياسىنا مۇرىندىق بولعان، تۇركىستانعا تاريحي مارتەبەسىن قايتارعان ەلباسىنىڭ ەرەن ەڭبەگىن جوعارى باعالادى. «بۇل – تاۋەلسىز ەلدىڭ شەكاراسىن شەگەندەپ، قازاق ەلىندە تىنىشتىق پەن بەرەكەنى نەگىز ەتكەن ەلباسىعا العىس رەتىندە جانە تۇركى ەلدەرىنىڭ باسىن قوسۋعا مۇددەلى بولعان تۇركى الەمىنىڭ دانا اقساقالىنا دەگەن ەرەكشە قۇرمەت»، - دەدى قوعام قايراتكەرى.
قازاقستان ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى، اكادەميك، پروفەسسور مۇرات جۇرىنوۆ ەلباسىنىڭ ەسكەرتكىشى وسى قالادا بولۋى ءجون دەپ سانايدى.
تۇركىستان قالاسىندا ەلباسىنا ەسكەرتكىش ورناتۋ تۋرالى باستامانى مامىر ايىندا وتكەن «ءتۇركىستان – تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى: ينتەگراسيالىق جانە ىنتىماقتاستىق پەرسپەكتيۆالارى» تاقىرىبىنداعى حالىقارالىق كونفەرەنسيادا ءسوز سويلەگەن تۇركسوي ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى دوسەنت، دوكتور بيلال چاكىدجى دا كوتەرگەن بولاتىن. كونفەرەنسياعا قاتىسۋشىلار ەلباسىنىڭ كۇللى تۇركى الەمى ءۇشىن جاساعان ەلەۋلى ەڭبەگىنە ريزاشىلىقتارىن بىلدىرە وتىرىپ، شەتەلدىك عالىمنىڭ ۇسىنىسىن ءبىر اۋىزدان قولداعان-دى. ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىنا ارنايى كەلىپ قاتىسقان بيلال چاكىدجى تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى – تۇركىستاننىڭ دامۋىنا، قازاقستاننىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ورنى ەرەكشە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«مەن ءوز باسىم حالىقتىڭ كوتەرگەن باستاماسىن قۇپتايمىن. «حالىق ايتسا، قالىپ ايتپايدى». ءارتۇرلى ءپىكىرلەر بولۋى مۇمكىن جانە سول پىكىرلەردى ادەيى جاساۋى دا مۇمكىن. جالپى، ەلباسىنىڭ ءوزى جاساعان جۇمىستارىنىڭ قاي سالاسىن الساق تا، ءماسەلەن، استانانىڭ قۇرىلىسى جانە تۇركىستاننىڭ گۇلدەنۋى، سونداي-اق قازاقستاننىڭ دامۋى – ءبارى دە ەلباسىمىزدىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسى دەپ ويلايمىن. تاۋەلسىزدىك العان جىلدارعا دەيىن قازاق دالاسىندا مۇنداي قارقىندى قۇرىلىستار جۇرگىءزىلمەگەن. قازاقستاننىڭ قارىشتاپ، دامۋى ەلباسىنىڭ ارقاسى دەپ بىلەءمىن. سوندىقتان مەن مۇنى جاي عانا ەسكەرتكىش دەپ قاراماس ەدىم. بۇل ءبىزءدىڭ تاۋەلسىزدىك العان 30 جىل ءىشىندە جەتكەن ەڭبەگىمىز، جەمىسىمىز دەپ قاراعانىمىز ءجون. ونى ءقادىرلەپ، قاستەرلەۋىمىز كەرەك»، - دەدى مەملەكەتتىك ەلتاڭبا اۆتورى جانداربەك مالىبەكوۆ.
جازۋشى، تۇركىستان وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى مارحابات بايعۇت تا 3 جىل جىل ىشىندە ادام تانىماستاي وزگەرگەن، كوركەيگەن، اسەم عيماراتتار بوي كوتەرىپ، اسپانعا اسقاقتاعان تۇركىستانعا ەلباسى ەسكەرتكىشىنىڭ ورناتىلۋى وتە ورىندى دەپ ەسەپتەيدى.
«قۋانا بىلگەنگە قۇت قونادى، باعالاي بىلگەنگە ب ا ق بولادى. ەسكەرتكىشتىڭ ونەر تۋىندىسى ەكەنى ءبىلىنىپ تۇر. «ۇلى دالا ۇلى» دەگەن اتى دا وتە جاراسىمدى. تەرەڭ ءمان-ماعىناسى بار. تۋعان جەرگە ەركەلەپ، نىمشاسىنىڭ ەتەگىن جەل تەربەپ، تۋعان جەر الاقانىنا سالىپ، ەركەلەتىپ تۇرعان سەكىلدى ادەمى ەمىن-ەركىن ونەر تۋىندىسى بولىپ شىققان. كەلەشەكتە باعالاناتىن، ەلدى ەڭسەلەندىرەتىن ەسكەرتكىش دەپ ويلايمىن»، - دەدى مارحابات بايعۇت.
ءماجىلىس دەپۋتاتى دارحان مىڭباي جاي عانا ەسكەرتكىش دەپ قاراماي، شىن مانىندە، ادىلەتتىلىكتىڭ، ساباقتاستىقتىڭ جانە العا ورلەۋدىڭ العى شارتى دەپ قاراۋ قاجەتتىگىن ايتتى. سونداي-اق بۇل كۇنى مەملەكەت قايراتكەرلەرى، دەپۋتاتتار مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى كونە شاھاردىڭ كورنەكتى جەرلەرىن ارالادى. «ساپار ورتالىعىندا» بولىپ، جادىگەرلەرمەن تانىستى. قازاقتىڭ تاريحىنان سىر شەرتكەن بەينەباياندى تاماشالاپ، تاريحي مەكەن تۋرالى تىڭ دەرەكتەرمەن تانىستى.
ايتا كەتەلىك، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا ەسكەرتكىش قويۋ تۋرالى باستامانى كوتەرگەن كاسىپكەر بولاتبەك الييەۆتى تۇركىستاندىق ارداگەر-اقساقالدار، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، ءماسليحات دەپۋتاتتارى مەن كاسىپكەرلەر، قوعامدىق ۇيىم وكىلدەرى قولداعان. وبلىس اكىمىنە ۇندەۋ جازعان تۇرعىنداردىڭ وتىنىش-تىلەكتەرى ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار كەلىسىمىمەن جۇزەگە اسىپ وتىر. بۇدان بولەك، ءتۇركىستان قالاسىنىڭ اكىمدىگى تاراپىنان اتالعان باستاماعا قاتىستى جەرگىلىكتى تۇرعىندار اراسىندا ساۋالناما ءجۇرگىزىلىپتى. ساۋالناماعا قاتىسقان 1000 رەسپوندەنتتىڭ
93%-ى باستامانى قولدايتىندارىن بىلدىرسە، 4،5%-ى قارسى، 2،5%-ى بەيتاراپ پوزيسيانى ۇستانعان.
تۇركىستان وبلىسى
egemen.kz. 04 شىلدە، 2021