تاربيە – ۇرپاقتى بيىك مۇراتقا جەتەلەيتىن ساپالى ءبىلىمنىڭ تۇعىرى. ۇلتتىق قۇندىلىقتارمەن سۋسىنداپ وسكەن ۇرپاق ۇلاعاتتى بولادى. قازىرگى تاڭدا بولاشاق ۇرپاقتى ار-نامىس پەن ادالدىق، پاتريوتيزم، جاۋاپكەرشىلىك پەن ادەپتىلىك، مەيىرىمدىلىك پەن سۇيىسپەنشىلىك، ۇلكەنگە ىزەت پەن كىشىگە قۇرمەت سياقتى قاسيەتتەرگە يە شىعارماشىل ازاماتتى تاربيەلەۋ ماڭىزدى بولۋدا.
قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا 2023-2025 جىلدارعا ارنالعان «ءبىرتۇتاس تاربيە باعدارلاماسى» ەنگىزىلۋى جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا ادامي قۇندىلىقتاردى ءسىڭىرۋ ماقساتىنا جەتۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالدارىنىڭ بىرىنە اينالدى. بۇل باعدارلاما جالپى ادامزاتتىق جانە ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا سىڭىرگەن ەڭبەكقور، ادال، سانالى، جاسامپاز ازاماتتى تاربيەلەۋ ماقساتىندا قۇرىلعان. ۇلتتىق مۇددە، ار-ۇيات، تالاپ باعىتتارىنا نەگىزدەلىپ جاسالعان بۇل قۇجات ادامي قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن. ەندەشە، وقۋ-تاربيە پروسەسىن ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋ، بالالاردىڭ بويىنا ادامي قۇندىلىقتاردى ءسىڭىرۋ، مەكتەپ پەن وتباسىنىڭ ءوزارا بايلانىسىن نىعايتۋ وتە ماڭىزدى دا وزەكتى بولىپ وتىر.
جاس ۇرپاقتى جالپى ادامزاتتىق جانە ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا ءسىڭىرۋ ماقساتىندا الماتى قالاسى، جەتىسۋ اۋدانىنا قاراستى №177 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتە «ۇلتتىق مۇدە»، «ار-ۇيات»، «تالاپ» اتتى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى نەگىزگە الا وتىرىپ، «اكەگە قاراپ، ۇل وسەر» اتتى وتباسىلىق اكەلەر سايىسى ءوتىلدى. اكە مەن بالا اراسىنداعى وتباسى قۇندىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا بولعان اكەلەر سايىسى جوعارى دەڭگەيدە ءوتىلىپ، كورەرمەندەر مەن اتا -انالاردىڭ جىلى ىقىلىسىنا بولەنگەن ءىس شارا بولدى7
اتالعان وتباسىلىق ءىس شاراعا جەتىسۋ اۋدانىنىڭ ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ ادىسكەرى نايمانگەلدييەۆا گۇلشارات قويشىباي قىزى، "قانات" ونەر - ءبىلىم ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى - ءامىرحانوۆ قانات قۋانىش ۇلى، «الماتى دارىنى» دارىندى بالالار مەن تالانتتى جاستاردى انىقتاۋ جانە قولداۋ ورتالىعىنىڭ مامانى – ۆەنەرا عالىم قىزى، جەتىسۋ اۋدانى №9 وقۋشىلار ءۇيىنىڭ ادىسكەرى - الداكەيەۆ دۇيسەنباي سولتانوۆيچ جانە وسى اتالعان مەكتەبىمىزدىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى - يسايەۆ نۇرلىبەك قوجاباي ۇلى قاتىسىپ، ءادىلقازىلىق جاسادى. وتباسىلىق اكەلەر سايىسىندا ءسوز العان مەكتەپ ديرەكتورى تۇرسىن تانات ۇلى: «بالا تاربيەسى – بۇكىل قوعامنىڭ مىندەتى. اتا-انانىڭ وسيەتىن تىڭداۋعا، وتباسى تاتۋلىعى مەن بەرەكەسىن قادىرلەۋگە، پەرزەنتتىك پارىزىن وتەۋگە تاربيەلەۋ بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى»،- دەي وتىرىپ، قازىرگى ۋاقىتتا ۇلكەن ماسەلەگە اينالعان اكە مەن بالا اراسىنداعى وتباسى قۇندىلىعىن ارتتىرۋ قاجەت ەكەنىن جانە بۇل ونەر سايىسىنىڭ جوعارى دارەجەدە ءوتۋى، اكە مەن بالا اراسىنداعى سۇيىسپەنشىلىك پەن وتباسى قۇندىلىعىن ارتتىرۋىنا دانەكەر بولاتىنىن ايتىپ ءوتتى.
سايىستىڭ باستالۋى رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق ايتىستاردىڭ جۇلدەگەرى، اقىن - عالىم ەركىنبەكتىڭ جىر ارناۋىنان باستالىپ، مەكتەبىمىزدىڭ «شولپان» بي توبىنىڭ مىڭ بۇرالعان ءبيى مەن باستاۋىش سىنىپتان قۇرالعان«نازقوڭىر» حورى جانە «كوكجيەك» ۇلتتىق وركەسترىنىڭ ورىنداعان ونەر تۋىندىلارىنان باستاۋ الدى. ۇلتتىق ناقىشتا كيىنگەن كورەرمەن وقۋشىلار دا، اتا-انالار دا بۇگىنگى سايىستىڭ ەرەكشەلىگىن دە تۇسىنگەن سياقتى.
جالپى سايىس «ادەبى جاقسىنىڭ - سالەمى جاقسى» تاقىرىپتا ۆيدەوروليك ارقىلى تانىستىرۋ، «ونەرلىگە ءورىس كەڭ» تاقىرىپتا ونەر كورسەتۋ، «اتا مۇرا- اسىل قازىناڭ» اتتى قامشى ءورۋ، «ويلى بولساڭ وزىپ كور» اتتى سالت- ءداستۇر، ادەت- عۇرىپ، ىرىم-تيىمعا بايلانىستى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ جانە «اتا كورگەن وق جونار» اتتى ۇلتتىق ناقىشتاعى قولونەر بۇيىمىن جاساپ كەلۋ بويىنشا بەس كەزەڭنەن تۇردى. سايىستىڭ ءار كەزەڭىندە اكەلەر مەن ۇلداردىڭ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن ورىنداعان ءاربىر ونەرلەرى كورەرمەندەردى ءسۇيسىندىردى. اسىرەسە، ونەر سايىسى كەزىندە «اباي جولى» رومانىنداعى قۇنانبايدىڭ ابايعا ايتقان ءۇش ءمىنىن ساحاناعا سومداپ شىققان 9 سىنىپ وقۋشىسى كوشىمحان ەرالى مەن اكەسى اسىلبايەۆ الماستىڭ اكە مەن بالا اراسىنداعى اڭگىمەدەن ابايدىڭ ازاماتتىق تۇلعاسىن كورەرمەندەر بىردەن ۇعىپ، ەرەكشە قوشەمەت كورسەتتى. سونداي- اق، ۇلتتىق قولونەر شەبەرى كەزىندە دە سايىسكەرلەردىڭ ەڭبەكقورلىعى مەن شىدامدىلىعىن، ەپتىلىگى مەن شاپشاڭدىعىن بايقاتقان «قامشى ءورۋ» سايىسى دا ەرەكشە بولدى. «جىگىتكە جەتى ونەر دە از» دەگەندەي، اكەلەر مەن ۇلداردىڭ ەرەكشە سالماقتى ءسوز ساپتارى دا كوڭىلگە قونىمدى بولدى. تانىمدىق سۇراقتاردى دا مۇدىرمەي ايتىپ ءوتتى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا بەرىلگەن قولونەرلەرى دە ساپالى، ەرەكشە شەبەرلىكپەن جاسالعان. ءادىلقازى مۇشەلەرى، اسىرەسە، قولونەر بۇيىمداردىڭ ەرەكشە شەبەرلىكپەن جاسالاعان ەڭبەكتەرىن باعالاپ، سىن-پىكىرلەردى دە ايتىپ ۇلگەردى.
وتباسىلىق بايقاۋدا سايىسكەرلەر «سەگىز قىرلى ءبىر سىرلى اكە»، «ۇلگىلى اكە»، «شەبەر اكە»، «ونەرلى اكە»، «تالانتتى اكە»، «ونەگەلى اكە» جانە «شىعارماشىل اكە» اتتى نوميناسيالارمەن ماراپاتتالدى.
سايىستىڭ ناتيجەسى بويىنشا «باس جۇلدەنى» 9 «ءا» سىنىپ وقۋشىسى كوشىمحان ەرالى الماس ۇلى مەن اكەسى اسىلبايەۆ الماس كوشىمحان ۇلى، 1- ورىندى سماعۇلوۆ فارحات پەن 9 «ۆ» سىنىپ وقۋشىسى مالەك نۇركەلدى، 2- ورىندى ابدرامانوۆ نۇرقۇلان اسان ۇلى مەن 11 «ۆ» سىنىپ وقۋشىسى اسان بەكامان نۇرقۇلان ۇلى، 2- ورىندى الماتوۆ قانات زكريا ۇلى مەن 8 «د» سىنىپ وقۋشىسى زاكاريا نۇرالي قانات ۇلى، جۇلدەلى 3- ورىندى نۇرتايەۆ الپامىس پەن 8 «ب» سىنىپ وقۋشىسى جاكەيەۆ اليجان، 3 - ورىن جۇبانىشوۆ ابدىمالىك جۇباتقان ۇلى مەن 8 «گ» سىنىپ وقۋشىسى جۇباتقان اباي ابدىمالىك ۇلى، جاركەن بەرىك پەن 11 «ب» سىنىپ وقۋشىسى بەرىك ۇلى سەمسەر 3 - ورىن جەڭىمپازدارى اتاندى. وتباسىلىق اكەلەر سايىسىنىڭ جەڭىمپازدارىن ماقتاۋ قاعازدارىمەن ماراپاتتالىپ، باعالى سىيلىقتار بەرىلدى جانە ەستەلىككە سۋرەتكە ءتۇستى.
ءيا، «اتادان ۇل تۋسا يگى ەدى، اتا جولىن قۋسا يگى»، «جاقسى ۇل - ەلدىڭ تۋى» دەپ حالقىمىز ايتقانداي، رۋحى بيىك، ار مەن ۇياتتى باعالايتىن، وزىنە تالاپ قويا بىلەتىن، ۇلتتىق مۇددەنى ناسيحاتتايىن ەر - ازاماتتار كوپ بولسىن!
