الماتى قالاسى اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ەربولات دوسايەۆ بۇگىن تۇركسىب جۇرتشىلىعىمەن كەزدەستى.
ەربولات دوسايەۆ الدىمەن تۇركسىب اۋدانىنىڭ نەگىزگى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىنە قىسقاشا توقتالىپ ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
باعالاۋعا سايكەس، وسى جىلدىڭ 10 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، اۋدان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى 5% قۇرايدى (الماتى – 5،6%). اۋدان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ درايۆەرلەرى وڭدەۋشى ونەركاسىپ (+11%) جانە قۇرىلىس (+4%) بولدى.
«اۋدان ەكونوميكاسىنا سالىناتىن ينۆەستيسيالاردىڭ 41،2%-ى 146 ملرد. تەڭگەگە دەيىن وسكەنى بايقالادى، ونىڭ 75%-كە جۋىعى جەكە ينۆەستيسيالار. بۇل تۇركسىب اۋدانىندا 4 180 تۇراقتى جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەردى.
جۇمىس ىستەيتىن شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ سانى شامامەن 20%-كە (18،5%) ءوسىپ، 6 مىڭ سۋبەكتىدەن استى(6 033 سۋبەكت، 2021 جىلدىڭ ۇقساس كەزەڭى – 5 087 سۋبەكت)»، - دەدى قالا اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ە.دوسايەۆ.
ە.دوسايەۆ ينجەنەرلىك جەلىلەردى جاڭعىرتۋ جايىنا توقتالدى.
«سىزدەرمەن اقپان ايىندا كەزدەسكەنىمىزدە بايماعامبەتوۆ – شەمياكين – كومينتەرن – ايتىقوۆ كوشەلەرىنىڭ بولىگىندەگى جۇمىس ىستەمەيتىن سۋ قۇبىرى جانە كاناليزاسيا جەلىسىن "الماتى سۋدىڭ" بالانسىنا بەرۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرىلگەن ەدى.
بۇگىنگى تاڭدا ۇزىندىعى 11 كم جەلى قالپىنا كەلتىرىلدى. وعان قوسا، وسى جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن 3 كارىزدىك سورعى ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالادى.
ناتيجەسىندە بيىلعى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي وسى شاعىن ۋچاسكەدەگى 1000 ءۇيدى ورتالىق سۋ جەلىسىنە، ال كەلەسى جىلى سۋ بۇرۋ جەلىسىنە قوسۋعا مۇمكىندىك پايدا بولادى.
تۇركسىب اۋدانىنىڭ تۇرعىندارىن ساپالى سۋمەن جانە تۇراقتى سۋ بۇرۋ جۇيەسىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وسى جىلدىڭ باسىنان بەرى "جاس قانات"، "شۋاقتى" جانە "نيجنيايا پياتيلەتكا-3" شاعىناۋدانىندا (128،4 كم) 71،6 كم ينجەنەرلىك جەلى سالىندى (50% كاناليزاسيا، 50% سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرى)»، - دەدى ە.دوسايەۆ.
«جاس قانات» جانە «شۋاقتى» شاعىناۋداندارى بويىنشا ينجەنەرلىك جەلىلەردى ءى توقساندا، «نيجنيايا پياتيلەتكا» شاعىناۋدانى بويىنشا 2023 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان. بۇل وسى شاعىناۋدانداردىڭ 20 مىڭنان استام تۇرعىنىنا (20 150 ادام، 5،5 مىڭ ءۇي) ورتالىق كوممۋنيكاسيالارعا قوسىلۋعا مۇمكىندىك اشادى. جۇمىستار جۇرگىزىلگەننەن كەيىن جول جابىنى قالپىنا كەلتىرىلەدى.
«اۆياتور» (02.08.2022 ج.؛ 12،6 كم)، «ماياك» (02.08.2022 ج.؛ 19،1 كم)، «المەرەك» (30.06.2022 ج. 2ء-شى كەزەڭ؛ 18،5 كم) جانە «قايرات» (2023 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا 2ء-شى كەزەڭ؛ 14،2 كم) شاعىناۋداندارىندا 64،4 كم سۋمەن قامتۋ جەلىلەرىن سالۋعا جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتاما الىندى. قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارىن 2023 جىلدىڭ III توقسانىندا باستاۋ جوسپارلانىپ وتىر.
بۇگىنگى تاڭدا تۇركسىب اۋدانىندا ءالى دە ورتالىق سۋمەن قامتۋ جانە سۋ بۇرۋ جەلىلەرىنە قوسىلماعان 9 500 ءۇي بار. ءقازىر بۇل ۇيلەر بويىنشا جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتامانى ازىرلەۋگە كونكۋرس جاريالاندى. جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتاما ازىرلەنىپ، مەملەكەتتىك ساراپتامادان وتكەننەن كەيىن 2024 جىلى قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارى باستالادى.
«وسى جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا وتكەن كەزدەسۋىمىزدە جاحانگەر كوشەسىندەگى 22 ءۇيدى ەلەكترمەن جابدىقتاۋ ماسەلەسى ايتىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا جاڭا ەلەكتر بەرۋ جەلىسىن سالۋ جۇمىستارى اياقتالدى. تۇرعىندار قالالىق جەلىلەرگە قوسىلىپ، ۇزدىكسىز ەلەكتر ەنەرگياسىمەن قامتاماسىز ەتىلدى.
وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن «شۋاقتى» شاعىناۋدانىنداعى 5،5 كم ەسكى ەلەكتر جەلىلەرىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى اياقتالادى. ونىڭ 5،3 كم رەكونسترۋكسيالاندى.
2023 جىلدىڭ باسىندا ءدال وسىنداي جۇمىستاردى «المەرەك» (23،5 كم) جانە «قايرات» (55،5 كم) شاعىناۋداندارىندا باستاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز»، - دەدى الماتى قالاسى اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ە.دوسايەۆ.
«قايرات» جانە «نۇرشاشقان» شاعىناۋداندارىندا 2 400-دەن استام ابونەنتتى جەتكىلىكتى ۇزدىكسىز ەلەكتر ەنەرگياسىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن «تۇزدىباستاۋ» پودستانسياسى سالىنىپ جاتىر. جۇمىستاردى 2023 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا اياقتاۋ جوسپارلانعان.
سونداي-اق، بيىل جىل سوڭىنا دەيىن بەكماحانوۆ (10،3 كم) جانە بۇقتىرما (7،3 كم) ماگيسترالدى كوشەلەرىندەگى سىرتقى جارىقتاندىرۋ جەلىسىن جاڭعىرتۋ، سونداي-اق اۋداننىڭ جارتىلاي جارىق جۇرگىزىلمەگەن 100 كوشەسىنە شامدار ورناتۋ جۇمىستارى اياقتالادى. ناتيجەسىندە وسى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي تۇركسىب اۋدانىنىڭ 90%-ى جارىقپەن قامتاماسىز ەتىلەدى.
ە.دوسايەۆ "قايرات" شاعىناۋدانىنداعى جاعدايدى جەكە ءتۇسىندىرىپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇعان دەيىن اكىمدىك 3 مىڭ پاتەرگە ەسەپتەلگەن 41 تۇرعىن ءۇيدىڭ قۇرىلىسى وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتالاتىنىن حابارلاعان بولاتىن. الايدا، ءتورت مەردىگەردىڭ ("ساپا قۇرىلىس"، EC Energy، شاح جانە Gas Energy) مەرزىمدەردى سوزۋىنا جانە جەتكىلىكتى ۇتقىرلىق تانىتپاۋىنا بايلانىستى ينجەنەرلىك جەلىلەردى جۇرگىزۋ، اۋلا اۋماقتارى مەن كىرمە جولداردى اباتتاندىرۋ جۇمىستارى اياقتالمادى.
«مەنىڭ شەشىمىم بويىنشا تەحنولوگيالىق تالاپتاردى ساقتاۋ ءۇشىن بۇل جۇمىستار قىس مەزگىلىندە توقتاتىلدى. ياعني جۇمىستار جاڭا قۇرىلىس ماۋسىمى باستالعان كەزدە جالعاستىرىلاتىن بولادى»، - دەدى ە.دوسايەۆ.
وسىعان بايلانىستى، تۇرعىندار جوعارىدا اتالعان ۇيلەرگە 2023 جىلدىڭ مامىر ايىندا كىرەدى، وسى كەزدە 1500 ورىندىق مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى جانە قوعامدىق كولىك مارشرۋتتارى ىسكە قوسىلادى (1 جاڭا مارشرۋت اشۋ جانە 2 مارشرۋتتىڭ قوزعالىس سحەماسىن وزگەرتۋ جوسپارلانعان).