توتەنشە جاعداي كەزىندە ازاماتتاردى كوشەدە توقتاتىپ، تىنتۋگە كىمنىڭ قۇقىعى بار؟ پوليسيا قىزمەتكەرى تەكسەرۋ ءۇشىن ازاماتتىڭ تەلەفون ءنومىرىن تالاپ ەتە الا ما؟
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى اكىمشىلىك پوليسيا كوميتەتىنىڭ بەرگەن جاۋابىندا «توتەنشە جاعداي تۋرالى» زاڭعا سايكەس كومەندانتتىق ساعات ەرەجەلەرىن بۇزعان ادامداردى پوليسيا نەمەسە اسكەري پاترۋلدەر ۇستايدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
كومەندانتتىق ساعات اياقتالعانعا دەيىن، ال قۇجاتتارى جوق ادامدار جەكە باسىن انىقتاعانعا دەيىن، ءبىراق 48 ساعاتتان اسپايتىن مەرزىمگە ۇستالادى. ۇستالعان ادامدار، ولاردىڭ زاتتارى مەن كولىك قۇرالدارى تەكسەرىلۋگە جاتادى.
جالپى العاندا، توتەنشە جاعدايدى ەنگىزۋ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قۇجاتتاردى تەكسەرۋ، جەكە باسىن ءتىنتۋ، ۇستالعاندارمەن بىرگە بولعان زاتتار مەن كولىك قۇرالدارىن ءتىنتۋ سياقتى شارالار مەن ۋاقىتشا شەكتەۋلەردى كوزدەيدى.
الماتى وبلىستىق ادۆوكاتتار القاسىنىڭ ادۆوكاتى الەكساندر ليسيچەنكونىڭ ايتۋىنشا، توتەنشە جاعداي كەزىندە پوليسەيلەر، اسكەريلەر، ۇلتتىق ۇلان قىزمەتكەرلەرى ادامداردى توقتاتىپ، قۇجاتتارىن تەكسەرىپ، ءتىنتۋ جۇرگىزە الادى.
بۇل بارلىق قۇرىلىمداردىڭ قىزمەتىن رەتتەيتىن ءتيىستى زاڭداردا قاراستىرىلعان. توتەنشە جاعداي كەزىندە بۇل ادامداردىڭ بارلىعى كوشەدە توقتاعان ازاماتتاردى ىزدەۋگە قۇقىلى. تاجىريبە كورسەتكەندەي، توتەنشە جاعداي كەزىندە قوعامدىق ءتارتىپتى قورعاۋعا مىندەتتى پاترۋلدىك قىزمەت ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ وكىلدەرىنەن، نە اسكەري قىزمەتكەرلەردەن، نە ۇلتتىق ۇلاننان تۇرادى.
زاڭگەر الەكساندر ليسيچەنكو:
ادۆوكاتتىڭ ايتۋىنشا، ازاماتتاردى ءتىنتۋ ءتىنتۋ جۇرگىزەتىن قىزمەتكەر ادامنىڭ بويىندا ءوزى جاساعان قۇقىق بۇزۋشىلىق بەلگىلەرىن نەمەسە توتەنشە جاعدايدى، كومەندانتتىق ساعاتتى جانە ت.ب. بۇزىلۋ بەلگىلەرىن كورەدى دەگەن نەگىزدە جۇرگىزىلەدى. ەشبىر نەگىزدى كۇدىكسىز كەز كەلگەن ادامدى توقتاتىپ، تەكسەرۋ زاڭعا قايشى.
ىشكى ىستەر مينيسترلىگى توتەنشە جاعداي كەزىندە ەلدى مەكەن كومەندانتى ءوزىنىڭ بۇيرىقتارىمەن جانە نۇسقاۋىمەن تۇرعىنداردىڭ بەلگىلەنگەن مەرزىمگە دەيىن تۇراقتى تۇرعىلىقتى جەرىن تاستاپ كەتپەۋى ءۇشىن شەكتەۋلەر قوياتىنىن ءتۇسىندىردى. بۇل تالاپتى بۇزعان، سول اۋماقتىڭ تۇرعىندارى بولىپ تابىلمايتىندار ءوز ەسەبىنەن ودان شىعارىلادى. ەرەجەلەر مەن تىيىمداردى بۇزۋ اكىمشىلىك نەمەسە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە اكەپ سوعادى. سوندىقتان بەلگىلەنگەن رەجيمدى بۇزعان تۇلعالار زاڭعا سايكەس ۇستالىپ، پوليسياعا جەتكىزىلۋى مۇمكىن.
توتەنشە جاعداي كەزىندە ادامدى ۇستاۋدىڭ قوسىمشا سەبەپتەرى كومەندانتتىق ساعاتتى بۇزۋ، توتەنشە جاعدايعا بايلانىستى ەنگىزىلگەن ەرەجەلەر مەن شەكتەۋلەردى بۇزۋ بولۋى مۇمكىن. مىسالى، ەگەر ادامدا قىلمىس جاساۋدىڭ كورنەكى بەلگىلەرى بولسا: اتىس قارۋىنىڭ نەمەسە سۋىق قارۋدىڭ بولۋى نەمەسە ونىڭ كيىمىندە قان ىزدەرى نەمەسە كەيبىر زاقىمدار كورىنسە جانە ت.ب.، وندا مۇنداي جاعدايلاردا توقتاتۋعا، ۇستاۋعا بولادى. پوليسيا وكىلدەرى دە، ىشكى اسكەر دە، ۇلتتىق ۇلان دا، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى دە مۇنداي ازاماتتاردى ۇستاپ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا جەتكىزە الادى.
الەكساندر ليسيچەنكو:
ادامدى ىشكى ىستەر ورگاندارىنا ول قانداي دا ءبىر قۇقىق بۇزۋشىلىق – اكىمشىلىك نەمەسە قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىق جاسادى دەپ ەسەپتەۋگە نەگىز بولعان كەزدە عانا جەتكىزۋگە بولادى.
ىشكى ىستەر مينيسترلىگىندە ايتقانداي، زاڭ بويىنشا ازاماتتاردىڭ جەكە ءومىرى، جەكە جانە وتباسىلىق قۇپيالارى زاڭمەن قورعالادى. اركىمنىڭ جەكە سالىمدارى مەن جيناقتارىنىڭ، حات جازىسۋلارىنىڭ، تەلەفون ارقىلى سويلەسۋلەرىنىڭ، پوشتالىق، تەلەگرافتىق جانە وزگە دە حابارلاردىڭ قۇپيالىلىعىنا قۇقىعى بار.
ءتىنتۋ جانە الۋ تەرگەۋ سۋدياسىنىڭ سانكسياسىمەن دالەلدى قاۋلى بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ بارىسىندا جۇرگىزىلۋى مۇمكىن.
ءبىراق ەرەكشە جاعدايلاردا، الىپ قويۋعا جاتاتىن وبەكت قىلمىستىق جانە وزگە دە زاڭسىز ماقساتتاردا پايدالانىلۋى مۇمكىن دەگەن ناقتى ءقاۋىپ بولعان كەزدە، الۋ تەرگەۋ سۋدياسىنىڭ سانكسياسىنسىز، الدىن الا تەرگەۋدى جۇزەگە اسىراتىن ادامنىڭ ۇيعارىمىمەن جۇرگىزىلۋى مۇمكىن. سوت تەرگەۋى، ءبىراق كەيىننەن بۇل ماتەريالدار ءبىر تاۋلىك ىشىندە تەرگەۋ سۋدياسىنا جىبەرىلۋگە ءتيىس. ەگەر بۇل زاڭسىز جاسالعان بولسا، وندا تاركىلەۋ ناتيجەلەرى ءىس بويىنشا دالەلدەمە رەتىندە تانىلا المايدى.
بۇل ماسەلە زاڭ تۇرعىسىنان ءبىرشاما كۇردەلى. ۇيالى تەلەفوندى جانە ونىڭ ىشىندەگىسىن تەكسەرۋ تەك تەرگەۋ سوتىنىڭ رۇقساتىمەن نەمەسە ادامنىڭ كەلىسىمىمەن عانا جۇرگىزىلۋگە ءتيىس. ءتىنتۋدى جۇزەگە اسىراتىن قىزمەتكەردىڭ تالاپ ەتۋگە قۇقىعى جوق، سۇراۋعا قۇقىعى بار. ازامات باس تارتسا، قىزمەتكەر شەشىم قابىلدايدى. ول تەلەفوندى الىپ، ونى كۇشتەپ تەكسەرە المايدى. ال ۇيالى تەلەفوندى تاركىلەۋ تەك تەرگەۋ سوتىنىڭ رۇقساتىمەن جۇرگىزىلۋى كەرەك.
قۇقىقتىق ماسەلەلەر بار، ولارعا نازار اۋدارۋ كەرەك. ۇيالى تەلەفوندى تاركىلەۋ ماسەلەسى ناقتى قىلمىستىق ءىس بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدە جاتقان كۇدىكتىلەرگە قاتىستى قولدانىلادى. ءبىراق توتەنشە جاعدايدا ىزدەستىرىلىپ جاتقان ادامعا قاتىستى ناقتى قىلمىستىق ءىس تەرگەلمەيدى.