تىركەلگەنسىز بە؟

قالادا رەسمي تىركەۋسىز تۇرۋ فاكتىلەرى جيىلەگەن

كۇز باستالعالى قالادا تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا ۋاقىتشا تىركەۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنە شىقتى. الدا كەلە جاتقان ماڭىزدى ناۋقان – پرەزيدەنت سايلاۋىنا بايلانىستى بۇل ماسەلە، ءتىپتى، وزەكتى بولا ءتۇستى.

 ۇلكەن قالادا، اسىرەسە، الماتىدا ەڭبەك ەتىپ نەمەسە ءبىلىم قۋىپ جۇرگەن تۇرعىندار تۇرعىلىقتى مەكەنجاي بويىنشا ۋاقىتشا تىركەۋدە بار ما؟  تىركەۋسىز ءجۇرۋدىڭ سالدارى قانداي؟  جۇمىس ورنى تىركەۋدە تۇرۋدى تالاپ ەتكەن جاعدايدا نە ىستەمەك كەرەك؟

 ءقازىر قالا حالقىنىڭ سانى ارتۋدا.  ءارتۇرلى سەبەپپەن اعىلىپ كەلىپ جاتقان حالىقتىڭ دەنى پاتەر جالداپ تۇرادى. پاتەر جالداۋشىلار ۋاقىتشا تۇرعىن بولىپ سانالمايدى. «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» زاڭنىڭ 23-بابىنىڭ 3-1-تارماعى پاتەر يەسىن نەمەسە جالعا بەرۋشىنى جالعا بەرىلىپ وتىرعان تۇرعىنجايدا تۇراتىن ادامداردى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن تىركەۋگە مىندەتتەيدى.

 ەلىمىزدە 2011 جىلى قابىلدانعان «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭ بار.  سول جىلدان بەرى وندا 51-باپتىڭ 2- تارماعىندا ىشكى كوشىپ-قونۋشىلار، ياعني ەلدىڭ باسقا ايماعىنان ەكىنشى ايماعىنا ءوز ەركىمەن قونىس اۋداراتىن ازاماتتار تىركەلۋى ءتيىس دەلىنگەن.  جاقىندا ق ر ءىىم وكىلدەرى تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تىركەلمەگەنى ءۇشىن ايىپپۇل بار ەكەنىن مالەمدەدى. سەبەبى، سوڭعى ۋاقىتتا رەسمي تىركەۋسىز تۇرۋ فاكتىلەرى جيىلەپ كەتكەن.

زاڭدا ءاربىر ازامات جەكە تۇرعىن ءۇي بولسىن، جالعا بەرىلەتىن نەمەسە تۇراقتى تۇراتىن باسقا تۇرعىن ءۇي بولسىن، ءوزى تۇراتىن جەردە تىركەلۋى كەرەك ەكەنى كورسەتىلگەن. ايتپەسە، تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تۇراقتى تىركەۋى جوق ادامدارعا كەيبىر مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى پايدالانۋ كەزىندە شەكتەۋلەر قولدانىلادى. ازاماتتاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تۇراقتى نەمەسە ۋاقىتشا تىركەۋسىز تۇرعانى ءۇشىن اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 492-بابىندا 7 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا دەيىن جاۋاپكەرشىلىك كوزدەلگەن. بۇگىنگى كۇنى ول 21 مىڭنان استام تەڭگەنى قۇرايدى.

وسىعان وراي، ماماندار بارلىق ازاماتتى زاڭعا باعىنۋعا شاقىرادى. ۋاقىتشا تىركەلگەن مەنشىك يەسى ءسىزدى تىركەۋدەن شىعارىپ تاستاعان جوق پا، ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرعانىڭىز ابزال. بۇل باسقا قالادان كەلگەن ستۋدەنتتەرگە دە قاتىستى. ولار وقۋ ورنىندا تىركەلۋ كەرەك.  كوشى-قون زاڭناماسىنىڭ تالاپتارىن ساقتاماعان جاعدايدا جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ بارىن ەسكەرتىپ كەلەدى.

كەيبىر زاڭگەرلەر «بۇل ەرەجە ادام قۇقىعىن بۇزىپ، ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋىن شەكتەيدى» دەگەن پىكىردە.

گۇلزات مەرگەنالى قىزى، زاڭگەر:

• اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 492-بابىندا 1-بابىندا كورسەتىلگەندەي، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ كۇنتىزبەلىك ون كۇننەن ءبىر ايعا دەيىنگى مەرزىمدە جەكە كۋالiكسiز نەمەسە جارامسىز جەكە كۋالىكپەن نە تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا، ۋاقىتشا بولاتىن تۇراتىن جەرى بويىنشا تiركەۋسىز جۇرسە،  ەسكەرتۋ جاساۋعا اكەپ سوعادى. ال  ازاماتتاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تۇراقتى نەمەسە ۋاقىتشا تىركەۋسىز تۇرعانى ءۇشىن  اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 492-بابىندا 7 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا دەيىنگى جاۋاپكەرشىلىك كوزدەلگەن، 2022 جىلى 1 ايلىق ەسەپ  كورسەتكىش 3063 تەڭگە بولدى.

  وسى اكiمشiلiك جازا قولدانىلعاننان كەيiن بiر جىل iشiندە قايتالاپ جاسالعان ىس-ارەكەت ءۇشىن ون ءۇش ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiش مولشەرiندە ايىپپۇل سالىنادى. 1اەك 3063 تەڭگە  ون ءۇش ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiش 39819 تەڭگە  بولادى،  ەكىنشى رەت قايتالاعان  جاعدايدا  جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا شەتەلدiكتiڭ نەمەسە ازاماتتىعى جوق ادامنىڭ كۇنتىزبەلىك ون كۇننەن استام مەرزىمدە تۇراقتى تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا تىركەۋسىز نە تۇرۋعا ىقتيارحاتسىز نەمەسە ازاماتتىعى جوق ادام كۋالiگىنسiز نە تۇرۋعا ىقتيارحاتى، ازاماتتىعى جوق ادام كۋالىگى جارامسىز بولىپ تۇراقتى تۇرۋى، سونداي-اق، ىشكى ىستەر ورگاندارىن قۇجاتتىڭ، تۇرۋعا ىقتيارحاتتىڭ نە ازاماتتىعى جوق ادام كۋالىگىنىڭ جوعالعانى تۋرالى ۋاقىتىلى حاباردار ەتپەۋى ون ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە،  30630 تەڭگە مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى.

 اكiمشiلiك جازا قولدانىلعاننان كەيىن ءبىر جىل iشiندە قايتالاپ جاسالعان ىس-ارەكەتتەر  جيىرما ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا اكەپ سوعادى. ول 61260 تەنگە  بولادى. وسىنداي ايىپپۇل تولەمەس ءۇشىن تىركەۋدەن شىعارىپ تاستاعان جوق پا، ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرعان ءجون. تىركەلگەن جەرىڭىزدى قاراڭىز. ەگەر ءسىز تۇرعىلىقتى جەرىڭىزدى وزگەرتكەن بولساڭىز، وندا ءسىز جاڭا تۇرعىلىقتى مەكەنجايعا تىركەلۋىڭىز كەرەك.  بۇل باسقا قالادان كەلگەن ستۋدەنتتەرگە دە قاتىستى. ءسىز ءوزىڭىزدىڭ وقۋ ورنىڭىزعا تىركەلۋىڭىز كەرەك. مۇنى مۇمكىندىگىنشە تەز ارادا جاساعان ابزال.

تىركەلۋدىڭ قاراپايىم ادىستەرى بار. بىرىنشىدەن،  حقكو-نىڭ كەز كەلگەن بولىمشەسىنە جەكە كۋالىكپەن بارۋ، سونداي-اق سول جەردە كەلىسىم بەرۋ ءۇشىن تۇرعىن ءۇي يەسىنىڭ قاتىسۋى جەتكىلىكتى. ەكىنشىدەن، ازامات تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا «ەلەكتروندىق ۇكىمەتتىڭ» ينتەرنەت-پورتالى ارقىلى تىركەۋگە ءوتىنىش بەرە الادى. ال ءۇيدىڭ يەسى Egov پورتالى ارقىلى دا كەلىسىم بەرە الادى. ۇشىنشىدەن، «حالىق بانكىمەن» بىرگە Appstore مەن PlayMarket ارقىلى جۇكتەۋگە بولاتىن بانكتىڭ ءموبيلدى قوسىمشاسىندا جەكە باسىن راستاۋ، تىركەۋ جانە يەسىنىڭ كەلىسىمى SMS-پارول ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. تىركەۋ پروسەدۋراسى شامامەن 1 مينۋتتى الادى.

*بىلە ءجۇرىڭىز!

ەلىمىزدە تۇرعىلىقتى جەر بويىنشا تىركەلۋدىڭ 2 ءادىسى بار.  تۇرعىندار حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى جانە eGov.kz سايتى ارقىلى تىركەلە الادى.

  قاجەتتى قۇجاتتار ءتىزىمى مىنالار:

*جەكە كۋالىك، 14 جاسقا دەيىنگى بالالارعا تۋۋ تۋرالى كۋالىك؛

*تۇرعىن ءۇي يەسىنىڭ جەكە كۋالىگى؛

*مەنشىك يەسىنىڭ تۇراقتى نەمەسە ۋاقىتشا تىركەۋگە جازباشا نەمەسە ەلەكتروندىق كەلىسىمى. حقكو-دا مەنشىك يەسىنىڭ بولۋى مىندەتتى.

*پورتال ارقىلى تىركەلۋ كەزىندە پاتەر يەسى كەلىسىمگە ەسق-مەن قول قويۋى ءتيىس؛

* قىزمەتتىك عيماراتتاردا تىركەۋ كەزىندە اكىمشىلىك تاراپىنان جۇمىس ورنىندا تىركەۋ تۋرالى ءوتىنىشى كەرەك.

*تۇرعىلىقتى جەرگە eGov.kz ارقىلى تىركەلۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە ەسق كىلتى بولۋى كەرەك.   

ازىرلەگەن گۇلجانات سەمبايەۆا.