بۇگىنگى قوعامدا كوپشىلىكتىڭ، اسىرەسە، جاستار مەن ولاردىڭ ىزدەرىنەن وكشەلەپ كەلە جاتقان وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگىنىڭ باستارى تيك-توكتا قاۋىشادى. ويتكەنى ءقازىر كوبى سوعان بايلاۋلى. زامان وزگەرىپ، ادامدار سمارتفونداردان ءبىر ەلى اجىراي الماي قالعان قوعامدا، ءبىر جاعىنان، بۇل – قالىپتى قۇبىلىس.
مۇعالىمدەرشە ايتساق، زۋمدا ونلاين ساباققا قوسىلماعان بالالاردى تيك-توكتان جولىقتىرۋعا بولادى. كوشەگە شىعىپ، تەلەفونىڭىزعا ۇڭىلمەي، ءبىر ءسات اينالاڭىزدى باقىلاپ كورىڭىزشى. سىرت كوزگە قىلىقتارى وعاش كورىنەتىن، توپتاسىپ تيك-توك ۆيدەولارىن ءتۇسىرىپ جۇرگەندەردى كورىپ قالارسىز.
وتكەندە شامامەن 35-40 شاماسىنداعى ءبىر انا «تيك-توك دەگەن قىزىمنىڭ مىنەزىن وزگەرتىپ بولدى» دەدى كەيىستى ۇنمەن. ايتۋىنا قاراعاندا، قىزى بۇدان كىشىرەك كەزىندە قايتا قولقابىس ەتىپ، ءۇي تىرلىگىنە ارالاسىپ، اناسىن قۋانتاتىن. ال ءقازىر جۇمساسا، ءتىل الماي، ءتىپتى ءسوز قايتاراتىن بولعان. شاراسىز انا وسى الەۋجەلى كوپ بالانىڭ ساناسىن ۋلاپ بولدى دەپ شىرىلدايدى.
تيك-توك الەۋمەتتىك جەلىسىن كوبىنە-كوپ جاستار، سونىڭ ىشىندە وقۋشىلار كوپ پايدالاناتىنىن ەسكەرىپ، ولاردىڭ اتا-انالارىنىڭ پىكىرىن سۇراپ كوردىك:
زياش: «مەن بۇل الەۋمەتتىك جەلىگە قارسىمىن. بالالاردىڭ ۋاقىتىن الادى. ءقازىر بۇعان ءتىپتى ۇلكەندەر دە، جاستار دا اۋەس بولىپ كەتتى. پايداسىز جاعى وتە كوپ. بالالار كورگەنىن قايتالاپ، تاربيەدەن اسىپ بارا جاتقان سەكىلدى».
دينارا: «ءبىزدىڭ بالالار تيك-توك قولدانبايدى. ءبارى ءوزىمىز بەرەتىن تاربيە مەن تارتىپكە بايلانىستى. ايتپەسە، جۇرتتىڭ بالالارى ۇستاپ جۇرگەن تەلەفون مەن ينتەرنەت مەنىڭ بالالارىمدا دا بار. بالانى ۇنەمى قاداعالاپ وتىرسا، ول ۋىستان شىقپايدى، ۋاقىتتى قۇر بوسقا شىعىندايتىن ىستەرگە ءۇيىر بولمايدى».
جاننا: «تيك-توكتى بالالار تۇرماق، ءوزىمىز دە قارايمىز. ودان، مەنىڭشە، ۇلكەن پروبلەما جاساۋدىڭ قاجەتى جوق. ءار نارسەنىڭ ءوز ۋاقىتى بولادى. ءقازىر داۋرەنى ءجۇرىپ-اق تۇرعان شىعار. ءبىراق كەلە-كەلە بۇل دا قىزىق بولماي قالادى، تاعى بىردەڭەسى شىعادى. سوندىقتان ول ءۇشىن بايبالام سالۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. ءار نارسەنىڭ كەرەگى دە، كەرەكسىزى دە بولادى».
اينۇر: «تيك-توك قولدانادى. ءبىراق مەن شەكتەۋ قويدىم. سەبەبى، بالالار جاقسى-جاماندى، پايدالى نەمەسە كەسىرلى زاتتاردى ايىراتىن جاستا ەمەس، سوندىقتان دا شەكتەدىم. ال ەندى بىرەۋلەر تيك-توكقا پايدالى دۇنيەلەردى دە جۇكتەيدى. ءبىراق وكىنىشكە قاراي، بالاپاندارىمىزدى زياندى، قاتىگەز، ۇياتسىز بەينەلەر كوبىرەك تارتىپ كەتەدى».
اركىم ءار ءتۇرلى ويدا. ءبىراق كوپشىلىگىنىڭ ويى بۇل الەۋمەتتىك جەلىگە قانداي دا ءبىر شەكتەۋ بولسا دەگەنگە سايادى. دەسە دە، بالانىڭ كوز الماي، التىن ۋاقىتىن قۇرى ارزان كۇلكى مەن قىزىق ءۇشىن ەكران الدىندا ەربەڭدەپ بيلەۋى ويلاناتىن جايت.
تيك-توك - الەمدەگى تانىمال جەلىلەردىڭ ءبىرى. كوپتەگەن اتا-انالاردىڭ الاڭداۋشىلىعىن تۋدىرىپ وتىرعان جەلىگە قىتايدا بالالاردىڭ قولدانۋىنا بەلگىلى شەكتەۋلەر قويىلدى. ياعني، ەندى بۇل ەلدە ءبىر كۇندە بالالار تيك-توكتى تاڭعى 6 مەن كەشكى 22 ارالىعىندا 40 مينۋت قانا قولدانا الادى. مۇنداي شەشىم كامەلەتتىك جاسقا تولماعانداردى ونىڭ كەرى اسەرىنەن قورعاۋ ماقساتىندا قابىلداپ وتىر. بايبالام سالمايتىنداي الەۋمەتتىك جەلى بولسا، وزدەرى شىعارعان ونىمگە قىتايلار وسىلاي شەكتەۋ قويار ما ەدى؟!
تيك-توكقا كەتىرگەن ۋاقىتتى بالا اتا-اناسىمەن ساپالى ۋاقىت وتكىزۋگە، كىتاپ وقۋعا، ءتىل ۇيرەنۋگە جۇمساسا، الدەقايدا قۇبا-قۇپ بولار ما ەدى؟!