مەگاپوليستە «تازا قازاقستان» رەسپۋبليكالىق اكسياسى اياسىندا اۋقىمدى سەنبىلىك ءوتتى. قالاداعى بارلىق اۋدان بەلسەندى قاتىستى. مىڭداعان تۇرعىن، كوممۋنالدىق قىزمەت جانە ءارتۇرلى ۇيىم وكىلدەرى كوشەگە شىعىپ، قالانى تازالاپ، بۇل باستامانى قولدادى.
جەتىسۋ اۋدانىندا سەنبىلىك پاللادينا مەن بۇرىنداي كوشەلەرىنىڭ ارالىعىندا ۇيىمداستىرىلدى. اۋدان اكىمى ورىنباسارى دانيار الكەباي ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، شاراعا 370 ادام قاتىستى.
— 15 بىرلىك تەحنيكا جۇمىس ىستەدى. ءبىز ارىقتاردى تازالاپ، اعاشتاردىڭ قۇرعاق نەمەسە اۋرۋ بۇتاقتارىن كەسىپ، جاپىراقتار مەن قوقىس، تۇرمىستىق قالدىقتاردى جينادىق. ءبىر كۇن ىشىندە اۋداننان 83 تەكشە مەتر قوقىس شىعارىلدى. مۇنداي اكسيالار تەك اۋدانىمىزدى تازا قىلماي، تۇرعىنداردى تۋعان قالاسىنا قامقورلىقپەن قاراۋعا بىرىكتىرەدى، — دەدى ول.
جەتىسۋ اۋدانى اكىمدىگىنىڭ ينسپەكتورى راۆيل ساتىمبەكوۆ سەنبىلىكتەر قالانى اباتتاندىرۋداعى ماڭىزدى شاراعا اينالعانىن اتاپ ءوتتى:
— بۇل ءبىز ءۇشىن ءبىر رەتتىك اكسيا ەمەس. بۇل — جۇيەلى جۇمىس، ول تۇرعىندارعا تازالىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرادى. بۇگىن ادامداردىڭ بەلسەندى قاتىسىپ جاتقانىن كورىپ، ءارى قاراي جۇمىس ىستەۋگە شابىت الامىز.
«الينۋر Green Line» ج ش س ۋچاسكە باستىعى بەكبولات كەلمەنبەتوۆ سەنبىلىكتىڭ بارىسىن باياندادى:
— نازار ارىقتارعا جانە جاسىل القاپتارعا اۋدارىلدى. سونىمەن قاتار، اعاشتاردىڭ قۇرعاق نەمەسە اۋرۋ بۇتاقتارىن كەسىپ، اۋلا جانە تۇرعىن ۇيلەر ماڭىنداعى اۋماقتاردى تازالادى. ءبىر كۇندە ونداعان تەكشە مەتر قوقىس شىعارىلدى جانە ناتيجە بىردەن كورىندى. كوشەلەر تازا بولعاندا، تۇرعىندار ءوز ورتاسىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋدى باستايدى.
زەينەتكەر ءابدۋعالي اسەتوۆ تە پىكىر ءبىلدىردى:
— مەن ۇزاق جىلداردان بەرى وسىندا تۇرامىن جانە مۇنداي اكسيالاردىڭ داستۇرگە اينالۋىنىپ جاتقانىنا قۋانىشتىمىن. اسىرەسە، ءارتۇرلى ۇرپاق وكىلدەرىنىڭ بىرگە جۇمىس ىستەۋىن كورۋ وتە جاعىمدى. جاستار ءوز ارىپتەستەرىنە ۇلگى كورسەتەدى، ال ۇلكەندەر اۋدانعا قامقورلىق كورسەتۋ جالپى ءىس ەكەنىن دالەلدەيدى.
بوستاندىق اۋدانىندا دا سەنبىلىك ءوتتى. تۇرعىندار اۋلا مەن جاسىل ايماقتاردى تازالادى. مۇندا 8 بىرلىك ارنايى تەحنيكا جۇمىس ىستەدى، ال شىعارىلعان قوقىس كولەمى شامامەن 70 تەكشە مەتر بولدى. ۇزىناعاش اۋىلىنىڭ تۇرعىنى نازگۇل ەلشيبەك قىزى بىلاي دەدى:
—ءار سەنبى سايىن وسىنداي سەنبىلىك ۇيىمداستىرىلادى. اۋىزبىرشىلىك تانىتىپ، ءار اۋدانداعى تازالىق جۇمىستارىنا قاتىسامىز. تۇرعان جەرىمىزگە قوقىس قالدىرماي، قالامىزدى تازا ۇستاۋعا شاقىرامىن!
كوللەدج ستۋدەنتى جازيرا كۇلۇمجايەۆا:
— ءوزىم سەكىلدى جاستاردى كوپ بايقايمىن. قالا تازالىعى ادامزاتتىڭ ءوزى ءۇشىن جاقسى ەمەس پە؟! ادامداردىڭ تابيعات-انامىزعا بەي-جاي قاراعانىن قالامايمىن. جاس تا بولسام، قالاما پايدام ءتيىپ جاتسا، مەن قۋانىشتىمىن.
ەلەنا باگدانوۆا دا پىكىر ءبىلدىردى:
— قالا تازالىعى — ءارقايسىمىزدىڭ قولىمىزدا. مەملەكەتكە قامقورلىقپەن جانە سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋىمىز كەرەك.
مەدەۋ اۋدانىندا تازالاۋ كىشى الماتى وزەنىنىڭ بويىندا، ساتپايەۆ كوشەسىنىڭ تومەنگى جانە جوعارعى بولىگىندە ءوتتى. مۇندا 300 ادام ەڭبەك ەتتى، 20 بىرلىك تەحنيكا قولدانىلدى، ال شىعارىلعان قوقىس كولەمى 150 تەكشە مەتردەن استى.
المالى اۋدانىندا تۇرعىندار قوجامقۇلوۆ مەن تولە بي كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى ساياباقتى، جاعالاۋدى جانە ماڭداعى كوشەلەردى تازالادى. سونىمەن قاتار، اباي — برۋسيلوۆسكيي — تۇرعىت وزال — تولە بي كوشەلەرىنىڭ اۋدانىندا جانە ماناس، 9 مەكەنجايىنداعى اۋلادا تازالاۋ جۇرگىزىلدى. سەنبىلىككە 300 ادام قاتىستى، 12 بىرلىك تەحنيكا جۇمىس ىستەدى، كوممۋنالدىق قىزمەتتەر 60 تەكشە مەتر قوقىس شىعاردى. سونىمەن قاتار، ءشوپ شابۋ، گۇلزارلاردى قوپسىتۋ، جاسىل القاپتاردى سۋارۋ جانە ارىقتاردى تازالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.
تۇركسىب اۋدانىندا تازالاۋ ەكى ۋچاسكەدە ءوتتى: 13-اسكەري قالاشىق، 54 ءۇي جانە كاسسينا كوشەسى، 146/4 ءۇي. بارلىعى 710 ادام ەڭبەك ەتتى، 15 بىرلىك تەحنيكا قولدانىلدى، شىعارىلعان قوقىس كولەمى 70 تەكشە مەتردەن استى.
اۋەزوۆ اۋدانىندا سەنبىلىك سايران كولى جاعالاۋىندا، اباي داڭعىلى جاعىندا ءوتتى. جۇمىسقا شامامەن مىڭ ادام قاتىستى، 10 بىرلىك تەحنيكا پايدالانىلدى، ال شىعارىلعان قوقىس كولەمى 450 تەكشە مەترگە جەتتى.
الاتاۋ اۋدانىندا ەكولوگيالىق اكسيا قاراسۋ شاعىناۋدانىندا ۇيىمداستىرىلدى. اعاشتاردى سانيتارلىق كەسۋ، جاياۋ جۇرگىنشى ايماقتارىن جانە قوعامدىق كەڭىستىكتەردى تازالاۋ، جاسىل القاپتاردى رەتكە كەلتىرۋ جانە سۋارۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. 150-دەن استام ادام قاتىستى، شىعارىلعان قوقىس كولەمى 300 تەكشە مەتردەن استى.
ناۋرىزباي اۋدانىندا دا رەسپۋبليكالىق اكسياعا قوسىلدى. ىستىق اۋا رايىنا قاراماستان، 700 ادام سەنبىلىككە شىقتى. 12 بىرلىك ارنايى تەحنيكا قولدانىلدى، ال شىعارىلعان قوقىس كولەمى 110 تەكشە مەتر بولدى. جۇمىس تولە بي — جۋالى — الاتاۋ داڭعىلى كوشەلەرىنىڭ اۋدانىندا جۇرگىزىلدى.
الماتىداعى سەنبىلىكتەر «تازا قازاقستان» اكسياسى تۇرعىندار ءۇشىن تەك قوقىس جيناۋ ەمەس ەكەنىن دالەلدەدى. بۇل قوزعالىس ءارتۇرلى جاس پەن ماماندىقتاعى ادامداردى بىرىكتىرىپ، بىرلىك سەزىمىن نىعايتىپ، قالاعا قامقورلىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرادى. ۇيىمداستىرۋشىلار ءىس-شارالاردىڭ ءار اپتا سايىن جالعاساتىنىن جانە سەنبىلىكتەردى جاقسى داستۇرگە اينالدىرىپ، الماتىنى تازا ءارى ءومىر سۇرۋگە ىڭعايلى قالالار قاتارىنا قوساتىنىن مالىمدەدى.
