الماتىدا مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا باستالعان «تازا قازاقستان» تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا ەلىمىزدە العاش رەت قار ەرىتۋ پۋنكتى اشىلدى. جوبانىڭ ەرەكشەلىگى-قازاقستان ءۇشىن بىرەگەي تاجىريبە بولىپ تابىلاتىن ءارى، قاردى ەرىتۋدىڭ پايدالانىلاتىن ەكولوگيالىق تازا تەحنولوگياسى.
تەحنولوگيا قار جاۋعان كەزدە قالانى تازارتۋ ۋاقىتىن قىسقارتىپ قانا قويماي، قورشاعان ورتاعا ەكولوگيالىق زياندى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇرىن قالا كوشەلەرىنەن قار مۇزعا قارسى ماتەريالدارمەن، سونىڭ ىشىندە تۇزدى ەرىتىندىلەرمەن بىرگە توپىراققا تۇسەتىن. توپىراقتى قالپىنا كەلتىرۋگە قوسىمشا رەسۋرستار جۇمسالاتىن.
الماتى قالاسى كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ باسقارماسى كورىكتەندىرۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى بەكەجان المىرزا اتاپ وتكەندەي، قار ەرىتۋ پۋنكتىن ىسكە قوسۋ — ەكولوگيالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدەگى جانە مەگاپوليستە ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋداعى ماڭىزدى قادام. بۇل شەشىم قالادان تىس جەرلەرگە قار شىعارۋعا جۇمسالاتىن ۋاقىت پەن رەسۋرستاردى ەداۋىر ازايتۋعا، سونداي-اق ەكولوگياعا تەرىس اسەردى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
جاڭا پۋنكتتىڭ جۇمىسىمەن جانە قاردى كادەگە جاراتۋدىڭ يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالارىمەن قالا اكىمدىگى كادرلار دايارلاۋ تۋرالى مەموراندۋم اياسىندا ىنتىماقتاساتىن قازاق اۆتوموبيل جولدارى ينستيتۋتىنىڭ (قازاجي) وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرى تانىستى. ستۋدەنتتەر جۇمىستىڭ نەگىزگى كەزەڭدەرىن جانە يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى وقۋ ۇستىندە.
قالا كوشەلەرىنەن جينالعان قار الدىن الا سۇرىپتاۋ ءۇشىن ارنايى قابىلداۋ قۇرىلىمىنا تۇسەدى، سودان كەيىن ەرىتۋ قوندىرعىلارىنا جىبەرىلەدى. ماڭىزدى اسپەكت-جىلى اعىندى سۋلار قالالىق كارىز جەلىسى ارقىلى اعىپ، سورعى قوندىرعىلارى جۇيەسى ارقىلى ەرۋ ءۇشىن قاجەتتى جىلۋ مولشەرىنەن وتەدى. قار ەرىتۋ قۇرىلعىسىنىڭ قۋاتى - تاۋلىگىنە 1200 تەكشە مەتر قارعا دەيىن.
قاردى ەرىتۋ پروسەسى قىسىممەن جۇرەدى، بۇل پروسەستى جىلدامداتۋعا جانە جۇمىس تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قار ەرىگەننەن كەيىن الىنعان ەرىگەن سۋ قۇمنان جانە باسقا ۇساق بولشەكتەردەن ءسۇزىلىپ، بىرنەشە تازارتۋ ساتىلارىنان وتەدى. سايىپ كەلگەندە، ەرىگەن سۋ قالالىق كارىز جەلىسىنە قايتا ورالادى، بۇل ەكولوگياعا جۇكتەمەنى ازايتادى جانە قالا رەسۋرستارىن ۇتىمدى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قازاق اۆتوموبيل جولدارى ينستيتۋتىنىڭ (قازاجي) رەكتورى دءاۋرەن ەسەنتاي كولىك جانە ەكولوگيالىق تەحنولوگيالاردى وقيتىن ستۋدەنتتەر ءۇشىن قار ەرىتۋ پۋنكتىنە بارۋ تانىمدىق سيپاتقا يە جانە بولاشاقتا پايدالى بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبىز قورشاعان ورتاعا تەرىس اسەردى ايتارلىقتاي ازايتاتىن ەكولوگيالىق تازا تەحنولوگيانىڭ ءىس جۇزىندە قالاي قولدانىلاتىنىن كورە الدىق. مۇنداي تاجىريبە وتە باعالى، اسىرەسە ەكولوگيا مەن ينفراقۇرىلىم ماسەلەلەرىن جەدەل شەشۋ قاجەت زاماناۋي قالا جاعدايىندا. ستۋدەنتتەر بولاشاقتا وسى تەحنولوگيالارعا سۇيەنىپ، ولاردى ينفراقۇرىلىمدىق نىسانداردى جوبالاۋدا ەسكەرۋى مۇمكىن»، - دەپ اتاپ ءوتتى رەكتور.
«كولىك تەحنيكاسى جانە تەحنولوگياسى» ماماندىعى بويىنشا وقيتىن 1 كۋرس ستۋدەنتى سۇلتان سايلاۋعازى قار ەرىتۋ پۋنكتىنە باعان كەزدە العان اقپاراتتىڭ بولاشاقتا قالانىڭ ەكولوگيالىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا ۇلەس قوسۋعا كومەكتەسەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبىز كارىز جەلىسى ارقىلى سۋدىڭ تۇسۋىنەن باستاپ ەرىگەن سۋدىڭ سوڭعى سۇزىلۋىنە دەيىنگى بارلىق پروسەستى زەرتتەدىك. بۇل قالالىق قىزمەتتەردىڭ جۇكتەمەسىن ازايتۋمەن قاتار ەكولوگيالىق تاۋەكەلدەردى تومەندەتۋگە دە كومەكتەسەدى. مەنىڭ وسىعان قاتىستى العان ءبىلىمىم بولاشاقتا ەكولوگيالىق مەنەدجمەنت سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن كەزدە وتە پايدالى بولاتىنىنا سەنىمدىمىن. مەن العان ءبىلىمىمدى ەكولوگيا مەن تابيعي رەسۋرستاردى باسقارۋدىڭ ءتيىمدى شەشىمدەرىن ازىرلەۋ ءۇشىن پايدالانۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن»، - دەدى ستۋدەنت.
«اۆتوموبيل جولدارىن سالۋ» ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم الىپ جاتقان 1 كۋرس ستۋدەنتى باقىتجان الماباي، قار ەرىتۋ پۋنكتىنە بارۋ ءوزى ءۇشىن ناعىز جاڭالىق بولعانىن اتاپ ءوتتى.
«مەن جاڭا تەحنولوگيالار قالالىق ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋعا قالاي اسەر ەتەتىنىن ءبىلدىم. بۇل جوبانىڭ قاردى قالادان تىس جەرگە تاسىمالداۋ قاجەتتىلىگىن جانە كولىك شىعىندارى مەن اتموسفەراعا زياندى زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋعا كومەكتەسەتىنى ەرەكشە ماڭىزدى. ءبىز بۇل ءبىلىمدى كاسىبي قىزمەتىمىزدە مىندەتتى تۇردە قولداناتىن جانە قالامىز ءۇشىن نەعۇرلىم ءتيىمدى شەشىمدەر ازىرلەۋگە ۇمتىلاتىن بولامىز»، - دەپ ءوز ويىمەن ءبولىستى جاس جىگىت.
ايتا كەتەيىك، قار ەرىتۋ پۋنكتىنە الماتىنىڭ اۋەزوۆ، المالى جانە بوستاندىق اۋداندارىنىڭ اۋماقتارىنان قار اكەلىنەدى. بۇل اۋدانداردا قار ۇيىندىلەرى تىم كوپ، سونىڭ سالدارىنان تىعىز ترافيك ورتالىق كوشەلەردەن قاردى ءتيىمدى شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. پۋنكت ىسكە قوسىلعان كەزدەن باستاپ 24،4 مىڭ تەكشە مەتر قار ەرىدى.
قار ەرىتۋ پۋنكتىن قۇرۋ قاردى كادەگە جاراتۋ جونىندەگى وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ جانە «تازا قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا قورشاعان ورتانى قورعاۋدىڭ اۋقىمدى ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋداعى ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى.