قازاق بىر-بىرىمەن كەزدەسكەندە، ەر ادامدار جاعى «اسسالاۋماعالەيكۋم»، «ۋاعالەيكۇماسسالام» دەپ قول الىسىپ امانداسسا، ايەلدەر جاعى «امان-ەسەنسىز بە»، «شۇكىرشىلىك» دەپ، ءوزارا جاراستىق، سىيلاستىق پەيىلمەن قاۋىشاتىن بولعان. ال ءقازىر جاھاندانىپ كەتكەنىمىز سونشالىق، ايەل-ەركەگى بىر-بىرىمەن ءسۇيىسىپ امانداسا بەرەتىن بولعان.
...مەيرامحانادا تويدا وتىرمىز. كەشىگىپ كەلگەن تانىسىمىز بارىمىزبەن جەكە-جەكە قول الىسىپ، بەتىمىزدەن ءسۇيىپ امانداسىپ شىقتى. ارينە، ىقىلاسى، نيەتى دۇرىس جاقسى ادام. ءبىز دە ونىمەن باسقا ويدا بولىپ قالماسىن، جاقتىرماي وتىر دەمەسىن دەگەندەي، تويحانانىڭ قاق ورتاسىندا ورىندىعىمىزدى دىرىلداتىپ قوزعالتىپ، باسقالاردىڭ نازارىن اۋدارىپ، تۇگەل ورنىمىزدان تۇرىپ جاپاتارماعاي سالەمدەسىپ جاتىرمىز. نەگىزى، امانداسۋدىڭ دا ءوز ادەبى بار ەكەنىن ەسكەرمەيتىنىمىز-اي وسىندايدا! كوپتىڭ ورتاسىنا كەلگەن ادام ءارقايسىسىنا جەكە ەمەس، بارىنە ورتاق ءبىر عانا سالەم بەرگەنى ءلازىم. ال وتىرعانداردىڭ ءبىرى داۋىستاپ سالەمىن السا، ول ءبارىنىڭ سالەم العانىن بىلدىرەدى.
ايگىلى شيپاگەر وتەيبويداق تىلەۋقابىل ۇلىنىڭ «شيپاگەرلىك بايانىندا» دا وسى سالەمدەسۋ جونىندە تىلگە تيەك بولادى. از-جانىبەك حان شيپاگەردەن قازاقتىڭ سانىن قالاي كوبەيتۋگە بولادى، نەدەن ساقتانۋ كەرەك دەپ سۇراعان ەكەن. ول ەل ءىشىن ءتۇرلى ىندەت جايلاپ، ولارعا قارسى ەم-دوم تابىلماي، قىرىلىپ جاتقان كەزەڭ كورىنەدى. ءارى جاۋگەرشىلىك زامان، ەر-ازاماتتاردىڭ وپات بولىپ جاتقان تۇسى. سوندا وتەيبويداق تىلەۋقابىل ۇلى «جەتى اتادان اسىرىپ بارىپ، سەگىزىنشى اتادان قىز الىسۋدى حاندىق قۇزىرەتىڭىزبەن نىقتاساڭىز» دەيدى. سونداي-اق، ەتجاقىن ادامدار بولماسا، وندا دا ساعىنىسىپ-كورىسەتىن كەزدەردە عانا قول الىسىپ امانداسسىن، ال باسقالارمەن كەز-كەلگەن جەردە تەك قولىن جۇرەك تۇسىنا قويىپ، اۋىزشا امانداسسا، ال بەتتەن سۇيىسۋگە تيىم سالىڭىز دەيدى. ايتپەسە حالىقتىڭ سوعىسسىز-اق ىشتەن ءىرىپ-شىرىپ، تەكسىزدەنىپ، كەز-كەلگەن دەرتكە قارسى تۇرا الماي، ءولىم-جىتىمنىڭ كوبەيەتىنىن ايتىپ كەڭەس بەرگەن ەكەن. ءدال ءسوز. ايتپەسە داستارحان باسىندا وتىرعان ادامدارمەن سىرتتان كەلگەندەردىڭ جاپاتارماعاي قول الىسىپ امانداسىپ، قۇشاقتاسىپ جاتقانى ءبىر جاعىنان كوزگە قوراش. ال ەكىنشى جاعىنان تۇزدەن كەلگەن ادامنىڭ قولىمەن نە ۇستاپ، نە ىستەپ كەلگەنىن بىلمەيسىز. ىشكە كىرىپ كەلە جاتىپ ونىڭ قول جۋۋعا مۇمكىندىگى بولماي قالۋى دا بەك مۇمكىن.
...ايالدامادا اپ-ادەمى جاستار تۇر. قىز-جىگىتتەردىڭ ءوزارا داۋرىعىسىپ، جارقىلداي كۇلىپ تۇرعاندارى دا سونداي جاراسىمدى. بىرەۋدى كۇتىپ تۇرعان سەكىلدى كورىندى. ءبىر كەزدە شاشىن جايعان، اق كويلەكتى سۇلۋ بويجەتكەن كەلىپ، بارىمەن ءسۇيىسىپ امانداسىپ شىقتى. بۇل دۇرىس پا؟ مۇمكىن ول سول توپتا تۇرعان قۇربىسىنىڭ جىگىتىمەن نەمەسە جارىمەن دە ءسۇيىسىپ امانداسقان شىعار. ونى ايتامىز، اتاسىمەن دە، قايىناعاسىمەن دە ءسۇيىسىپ امانداساتىن كەلىندەردى كورىپ، ءوزىمىز ۇيالاتىن ساتتەرىمىز بار. ورىنسىز، ءارى تىم ەرسى.
قالاي دەسەك تە، ءسۇيىسۋ قازاققا جات نارسە. ارينە، بۇل امانداسپاسىن دەگەن ءسوز ەمەس. «ادەبى جاقسىنىڭ – سالەمى جاقسى» دەيدى اتام قازاق. «ادامداردىڭ ەڭ ساراڭى – سالەمگە ساراڭدىق ەتكەنى». ءيا، سالەم بەرگەن دە، سالەم العان دا سۇيكىمدى، جاعىمدى كورىنەتىنى ءسوزسىز. بۇل جەردە ءبىز امانداسۋ ادەبىن دە ءبىلىپ جۇرسەك دەگەن تىلەگىمىزدى جەتكىزگىمىز كەلدى.
قاتتى ساعىنىسقان تۋىسقاندار ءبىر-بىرىن قۇشاعىنا باسىپ، ال بالانى، نەمەرەنى ەمىرەنە يىسكەۋگە، ماڭدايىنان سۇيۋگە بولار. جاسى كىشى جاسى ۇلكەنمەن سۇيىسپەي-اق تۋىستىق راۋىشتە، جىگىتتەر ءتوس قاعىستىرىپ، سىيلى جاندار قوس قولداپ، الىستا تۇرعاندار قولىن جۇرەك تۇسىنا قويىپ، ال كەلىندەر ءيىلىپ، يمەنە، ۇيالا، ىزەتپەن سالەم سالا امانداسسا، قانداي جاراسىمدى!
...ءبارىمىز اۋىلدا وستىك. سونادايدان ۇلكەن كىسى كەلە جاتسا، الدىن كەسىپ وتپەيىك دەپ، ادەپ ساقتاپ كۇتىپ تۇراتىن ەدىك. ۇلدار جاعى قوس قولداپ امانداسا كەتەدى، ال ءبىز قىز بالا بولعاسىن «امانسىز با، اتا، اپا» دەيمىز. ال ولار بولسا «كوپ جاسا، باقىتتى بولا، قاراعىم!» دەپ، «قاي بالاسىڭ» دەگەندەي كۇننەن كوزىن كولەگەيلەپ باجايلاپ قارايتۇعىن سوسىن. ءبىز سول تىلەككە ءماز بولاتىنبىز. ءقازىر باقىتتى بولىپ جۇرگەن بولساق، سول تىلەكتىڭ دە شىنايىلىعى بولار، بالكىم.
بىر-بىرىمىزگە دەگەن سالەمىمىز ءارقاشان ءتۇزۋ بولعاي ءارى ادەپ شەگىنەن شىقپاعاي!