قازاق شولپان مەن تاڭشولپان ەكى جارىق جۇلدىزدى اسپان الەمىندەگى اپالى-ءسىڭلىلى جۇلدىزدار دەپ ەسەپتەيدى. بۇل ەكەۋى دە تاڭ اتىپ كەلە جاتقاندا، تاڭ بەلگىسى رەتىندە جارىق شاقىراتىن، كۇن شىعاراتىن، ادامدارعا تىرشىلىك سىيلايتىن كيەلى جۇلدىز دەپ بىلگەن جانە سولاي ەسەپتەگەن.
قازاقتا شولپان جۇلدىزى مەن تاڭشولپان جۇلدىزىنىڭ قاتار تۋعانىن كورگەن ادام ءومىر بويى، ءتىپتى جەتى اتاسىمەن باقىتتى بولادى، مول ىرزىقتى، تاۋسىلماس داۋلەتتى بولىپ وتەدى، ۇزاق ءومىر سۇرەدى دەپ ىرىمداعان. بۇل ەكى جۇلدىزدى دا تاڭمەن تالاسا ويانعان قىز بەن جىگىت قاتار كورسە، ەكەۋى ءومىر بويى بىر-بىرىنە عاشىق بولىپ وتەدى، ارالارىنا جاماندىق كىرمەيدى، ۇرپاقتى، عۇمىرلى بولادى دەپ ىرىمداعان.
قازاق ەسەپشىلەرى تاڭشولپان جۇلدىزىن مىناداي ەكى ۋاقىتتا كورۋگە بولادى دەپ قاراعان: ءبىرى، كۇن شىعار الدىندا، الا تاڭ كەزىندە، تاڭمەن تالاسا جاي شولپاننان كەيىن تۋادى. ەكىنشى، قارا بارقىن تۇندەردە، بۇلتسىز اشىق كەشتەردە وتە زەيىن قويىپ، انىق باقىلاپ ىزدەگەن ادامعا كورىنەدى. ال ايلى جارىق تۇندەردە، اي سۇتتەي جارىق بولىپ تولىپ تۇرعان الاكەۋىم تاڭداردا تاڭشولپان جۇلدىزىن مۇلدە كورە المايسىڭ. قازاقتىڭ تاڭشولپان جۇلدىزىن كورگەن ادام باقىتتى بولادى دەگەنى دە راس. ويتكەنى، تاڭشولپان جۇلدىزىنىڭ اتىن كوپ ادام بىلەدى، ەستيدى. ءبىراق ونى ءوز كوزىمەن كورگەن ادامدار تىم از، ءتىپتى جوقتىڭ قاسى دەۋگە بولادى.
قازاق ەسەپشىلەرى تاڭشولپان جۇلدىزى ءبىر جىلدا سەكسەن سەگىز رەت قانا شىعىس كوكجيەكتەن كورىنەدى. قالعان كۇندەرى تاڭشولپان كۇن قوينىندا كۇنمەن ىلەسىپ، كورىنبەي جۇرەدى. ول كۇننىڭ عاشىعى دەگەن راۋايات بار. قازاقتا «سەگىز – سەگىزدىڭ اياعى سەمىز، سەمىزدىڭ اياعى – سەكسەن سەگىز» دەگەن ءتامسىل ءسوز بار. وسى ءتامسىل تاڭشولپاننىڭ ءبىر جىلداعى سەكسەن سەگىز رەت جارىق بولىپ كورىنۋىنە بايلانىستى تۋعان ءسوز.
قازاقتىڭ بۇگىنگى سۇڭعىلا اسپان ەسەپشىلەرى قوس شولپان دا ءتۇن ورتاسىندا ءبىراز ۋاقىت كورىنبەي جۇرەدى دە، تاڭ الاۋىمەن ارالاسىپ كۇنشىعىس جاقتان جارق ەتە قالادى. ولار كۇن جارىعىمەن ىلەسىپ كورىنبەي، باتىسقا قاراي باياۋ قوزعالىپ سىرعىپ وتىرادى. كۇن باتىپ، جەر بەتىندە جارىق سونگەن سوڭ، ءىڭىر جارىعىندا تۋا قالادى. مۇنى بىلەتىن قازاق ەسەپشىلەرى بۇل كەزدەگى شولپاندى شولپان دەپ اتامايدى. «بولپان» تۋدى دەيدى. باتىستان كورىنگەندە ونى «تۇلقاتىن» دەپ تە اتاعان. «وسىدان كەيىن بولپان كۇنشىعىسقا قاراي اينالىپ جىلجيدى. كۇن شىعىسقا جەتىپ، تاڭ اتار الدىندا تۋعاندا ونى ەندى «شولپان» دەپ اتايدى.
ال تاڭشولپان بولپان بولعان شولپاننان ءسال وزگەشە. تاڭشولپان نەگىزىنەن، كۇنشىعىس جاقتان كۇن شىعار الدىندا عانا كورىنەدى. ءبىر ايىبى، كوپ ۇزاپ تۇرمايدى. جارق ەتەدى دە، جوق بولادى (ءومىرزايا). ول يۋپيتەر پلانەتاسى. ارتىنان لەزدە كۇن شىعادى.
قازاقتىڭ مالشىلارى اراسىندا «مالدى بولپان تۋا قوراعا، شولپان تۋا ورىسكە ايدادىق» دەگەن ءسوز تىركەسى بار. بۇل ۇلكەن شولپاننىڭ باتىستان كورىنۋى مەن قايتا اينالىپ كۇن شىعىستان تۋۋىنا، تاڭنىڭ اتىپ، كەشتىڭ باتۋىنا قاراي شارۋاشىلىعىن ىڭعايلاعاندىعىنان تۋىنداعان ءسوز بولسا كەرەك.