مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ «انا ءتىلى» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا ەل دامۋى، ادىلەتتىلىك پەن جاستاردىڭ ءرولى تۋرالى ماڭىزدى ماسەلەلەردى كوتەردى.
«قايىرىمدىلىق پەن ادىلەتتىلىك جولىندا: جاستار مەن پرەزيدەنتكە دەگەن سەنىم»
پرەزيدەنت حالىقارالىق ماسەلەلەرگە كوبىرەك كوڭىل بولەدى دەگەنگە ايتارىم، ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز جەر ءجۇزىن الدەقاشان ارالاپ شىققان ادام! ول ەندى شەتەلدەرگە قىدىرۋ ءۇشىن بارىپ جۇرگەن جوق. ءوزىنىڭ ءبىلىمى مەن ءتىلىنىڭ جەتىستىگىمەن، پاراساتىمەن قازاقستاندى جەر جۇزىنە پاش ەتتى.
بۇرىن بالالارىمىز «شەتەلدە وسى كۇنگە دەيىن قازاقستاننىڭ كوشەلەرىندە تۇيە جۇرگەندەي كورەتىندەر بار» دەپ رەنجيتىن. ەندى ءبارى وزگەرگەنىنە ەڭ الدىمەن جاستارىمىز قۋانىپ ءجۇر. ۇكىمەتتىڭ شارۋاسى مەن پرەزيدەنتتىڭ شارۋاسىن شاتاستىرا بەرەمىز. وسى كۇنگە دەيىن اۆتوبۋس توقتاپ قالسا، «پرەزيدەنت قايدا قاراپ وتىر؟» دەيتىندەر دە از ەمەس.
ءبىزدىڭ ۇكىمەتتىڭ مىڭداعان اكىمدەرى، جۇزدەگەن مينيسترلەرى مەن ۇلكەندى-كىشى شەنەۋنىكتەرى بارشىلىق. سولاردىڭ الدىنا قويىلاتىن تالاپتار وتە جوعارى دەڭگەيدە بولۋى كەرەك!
جالپاق شەشەي بولۋدان ارىلماي جۇرگەن باسشىلاردىڭ ورنىنا جاڭاشا ومىرگە بەيىم، ۇرلىق جاساۋدى ۇيرەنىپ ۇلگەرمەگەن، ءبىلىمدى جاستاردى اكەلۋ كەرەك!
***
اپات كەزىندە حالقىمىز ادەتتەگىدەي ورە تۇرەگەلىپ، اركىم قولىنان كەلگەنشە جاردەمدەرىن بەرىپ جاتادى. كۇردەلى ساتتەردە قوردالانعان كەلەڭسىزدىكتەردىڭ بەتى اشىلاتىنى ايقىن.
«قايىرىمدىلىق قازاقتىڭ جۇرەگىنىڭ ورتاسىنا ويىپ جازىلعان» دەۋشى ەدى مەنىڭ اكەم. اپاتتىڭ ايتىپ كەلمەيتىنىن، سول كەزدە حالىقتان قاراجاتتى قايىرىمدىلىق قورلار جيناۋعا مىندەتتى ەمەس ەكەنىن، ەسەپ-شوت اكىمشىلىكتىڭ جانىنان اشىلۋى ءتيىس ەكەنىن، ءار قايىرىمدىلىق قوردىڭ ءوزىنىڭ مىندەتى مەن ماقساتى بولاتىنىن مەن 32 جىل بويى ايتىپ كەلەمىن. قايىرىمدىلىق دەگەن ءسوزدى بەتتەرىنە ۇستاپ، وزدەرىنىڭ ارام پيعىلدارىن ىسكە اسىرىپ جۇرگەندەر دە از ەمەس.
جاقىندا سونداي ءبىر ايەلدى 6 جىل، 6 ايعا تۇرمەگە وتىرعىزدىق. وسىدان كەيىن قايىرىمدىلىققا باسقا تۇگىلى جاستار دا سەنبەيدى. قايىرىمدىلىققا حالىقتىڭ كوزقاراسى وزگەرە باستاعانى 32 جىلدان بەرى اراسىنا كۇن سالماي قايىرىمدىلىقپەن اينالىسىپ كەلە جاتقانى مەنىڭ جانىما باتادى.
***
وسىدان ءتورت جىل بۇرىن «نازاربايەۆ قىزمەتىنەن كەتكەلى ءتىپتى جوعارىلادى، ەندى پرەزيدەنت تە وعان باعىنادى» دەگەن ءسوز ءجۇرىپ جاتقاندا مەن «انا ءتىلى» گازەتىنە «ۇلت جوسپارىنىڭ تىرەگى – ادىلەتتى ۇكىمەت» (14.09.2020 جىل) دەگەن ماقالا جازعانمىن. سوندا «نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنا مەنىڭ دە وكپەم جەتكىلىكتى-اق ەدى، ءبىراق، شىندىقپەن بەتپە-بەت كەلگەندە، وكپەگە بيىگىمنەن قارايتىن مىنەزىمنەن اينىعان ەمەسپىن.
قازاق ەلىنىڭ بولاشاعىن ويلاپ، بىلىكتى، ءبىلىمدى، پاراساتتى، الىس-جاقىن ەلدەردىڭ سىرى مەن قىرىن جاقسى بىلەتىن، تاجىريبەسى مول، تەكتى ازاماتتىڭ ۇلى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنا سەنىم ءبىلدىرىپ، قولداۋ كورسەتكەنى ءۇشىن ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنا ريزاشىلىعىمدى ءبىلدىرىپ، العىس ايتامىن» دەپ جازىپپىن. سول ماقالامدا «جاۋدى اياعان جارالى» دەگەن ءسوزىم دە بار. وسى ماقالامدى «تاۋقىمەت» اتتى كىتابىما دا كىرگىزدىم، سەبەبى بۇل شىنىندا تاريح!
***
جاقسى مەن جاماندى ساراپتاي الاتىن ءبىلىمدى جاستارىمىزدىڭ دا وزگەرىپ، بىرنەشە جىلدىق ومىرلەرىنە جوسپار جاسايتىنداي جاعدايعا جەتىپ جاتقانى دا ءبىزدى قۋانتادى. ءادىل سويلەۋدى بىرىمىزدەن ءبىرىمىز تالاپ ەتىپ جاتىرمىز عوي، بىرەۋدىڭ ەڭبەگىن باعالاۋ دا، جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايتۋ دا ادىلدىك!
جاستار «قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى الدىنا قويىپ وتىرعان جوسپارلارىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن كەمىندە 20 جىل پرەزيدەنت بولۋى كەرەك. ول ءۇشىن قازاقستاننىڭ ازاماتىمىن دەيتىن ءاربىر ادام پرەزيدەنتىمىزگە كومەكشى بولا الاتىنداي ءوز ەلىنىڭ پاتريوتى بولۋعا مىندەتتى» دەگەندەرىن ەستۋ دە ءبىز سياقتى تالاي تاۋقىمەتتى باستارىنان وتكىزگەندەر ءۇشىن ۇلكەن قۋانىش!