وسىدان التى-جەتى جىل بۇرىن وڭتۇستىك كورەياعا جول ءتۇستى. سوندا كارىس حالقىنىڭ جاستارى اراسىندا قۇدايعا سەنبەيتىن، ءدىن ۇستانبايتىن، ەش دىنگە قاتىسىم جوق دەيتىندەردىڭ كوبىن ەستىگەندە، تاڭقالعان ەدىم. ولاردىڭ قوعامىندا «مەن ءدىنسىزبىن» دەپ ايتۋ قالىپتى نارسە سياقتى قابىلدانادى. ال ەس بىلگەلى «ءالميساقتان مۇسىلمانمىن» دەگەندى ەستىپ وسكەن قازاقتار ءۇشىن ول ەندى مادەني شوكپەن پارا-پار ەدى.
ءبىراق سوڭعى كەزدەرى بۇل دۇنيەدە ەشتەڭەگە، ەشنارسەگە تاڭقالماۋ كەرەك دەگەندى ەستىپ ءجۇرمىن. ويتكەنى، ءاربىر ادامنىڭ تاعدىرى ءارتۇرلى. ياعني بىرەۋگە سىن تاعىپ، ءمىن ايتپاستان بۇرىن سەن سول ادامنىڭ كيگەن اياق كيىمىن كيىپ، جۇرگەن جولىمەن ءجۇرىپ كور دەيدى. ءبىراق ايتقىم كەلگەنى ول ەمەس.
ءبىزدىڭ قازاق قوعامى بەرتىنگە دەيىن ءوزىن مۇسىلمانبىز دەپ كەلگەن قوعام بولاتىن. ءبىراق سوڭعى كەزدە بۇل ۇعىمنىڭ شەتى سوگىلە باستاعان سەكىلدى. سەبەبى، بۇگىنگى قازاق جاستارىنىڭ اراسىنداعى ءدىني سەنىم ءار الۋان. باسىم كوپشىلىگى ءوزىن مۇسىلمانبىز دەۋى مۇمكىن. ءبىراق اراسىندا ءوزىن اتەيست سانايتىندار، وزگە ءدىندى قابىلداعان، بارلىق دىنگە قۇرمەتپەن قارايمىن، ءبىراق ءدىن ۇستانبايمىن دەيتىن نەبىر جاستار دا بارشىلىق.
ماسەلەن، شەتەل فيلولوگياسى بويىنشا جۇڭگو ءتىلىن وقيتىن 22 جاستاعى جانسۇلۋ باقىتبەكوۆانىڭ اتەيست ەكەنىن بىلگەن ادامدار ونىڭ ويىن وزگەرتۋگە تىرىسادى ەكەن. ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، ول كەز كەلگەن ادامنىڭ تاڭداۋىن سىيلاي بىلەدى، وزگەلەرگە «مەن سياقتى بولىڭدار دەپ ايتپايمىن» دەيدى.
«قۇربىمنىڭ ناماز وقيتىن اكە-شەشەسى مەنى كورگەن سايىن ءدىن جايلى ۋاعىز ايتاتىن. ءبىراق ول ماعان ۇنامايتىن. ءوزىم اتەيست بولسام دا، وزگەلەرگە «مەن سياقتى بولىڭدار» دەپ ايتقان ەمەسپىن. تەمەكى شەكپەيمىن، اراق ىشپەيمىن. كەيبىر ناماز وقيتىن قىزدار مەن جىگىتتەردىڭ ورازا ۇستاپ ءجۇرىپ، ەكىنشى كۇنى اراق ءىشىپ جۇرگەندەرىن كوردىم. تاڭەرتەڭ ادەمى سويلەپ وتىرادى دا، كەشكە مۇلدە باسقاشا اڭگىمە ايتاتىندارىن بايقادىم. سودان مەنىڭ ويىم، دىنگە دەگەن كوزقاراسىم ءبىراز وزگەرە باستادى. مەنىڭ اتەيست ەكەنىمدى بىلگەن ادامدار مەنىڭ پىكىرىمدى وزگەرتۋگە تىرىسىپ جاتادى. ءبىراق ءبارىبىر مەن ءوز ويىمدا قالامىن. اۋىرىپ قالسا نەمەسە باسىندا بولىپ جاتقان ءتۇرلى جاعدايلارمەن كەلىسپەي، جولى بولماعان كەزدەرى كوپتەگەن ادامنىڭ قۇدايدى كىنالايتىنىن كوردىم. ءبىراق ءاربىر ادامنىڭ باسىندا بولىپ جاتقان بارلىق جاعدايعا ول ءوزى جاۋاپتى ەمەس پە؟» – دەيدى جانسۇلۋ.
بوس ۋاقىتىندا كوبىنەسە پسيحولوگياعا قاتىستى ەڭبەكتەر، روماندار وقيتىن جانسۇلۋ ءقازىر يسپان ءتىلىن مەڭگەرىپ ءجۇر.
ال اتاسى مەن اجەسىنىڭ قولىندا وسكەن راۋشان ءۇشىن مۇسىلمانشىلىق جات بولعان ەمەس. «كىشكەنتاي كەزىمدە تاڭەرتەڭ-كەشكە دۇعا وقۋ، فاتيحا، ىقىلاس سۇرەلەرىن، اياتۋل-كۋرسي وقۋ قالىپتى جاعداي بولاتىن» دەيدى. ءبىراق 23 جاسىندا كاتوليك شىركەۋىنە كىرگەن راۋشان 27 جاسىندا شوقىنعان. باۋىرى مەن ءسىڭلىسى وعان تۇسىنىستىكپەن قاراسا، اتا-اناسى مەن تۋعان-تۋىستارى ونىڭ بۇل تاڭداۋىن ءالى كۇنگە دەيىن قابىلداي المايتىن كورىنەدى.
«دۇعا جاساۋدى اجەم ۇيرەتتى. ال اتام كەڭەس ۇكىمەتىنە بەرىلگەن كوممۋنيست بولاتىن. وقۋ ءبىتىرىپ، جۇمىسقا ارالاسىپ، نۇر-سۇلتان قالاسىنا كوشتىم. سىرتتاي قاراعاندا، اسا ءبىر ۇلكەن جاعداي بولعان جوق. ءبىراق 23 جاسىمدا ءبىراز قيىندىقتار باستالدى. جۇمىس جاعىنان قينالعان كەزدەرىم بولدى، ءبىراق جاسپىز عوي، نەشە ءتۇرلى امالىن تاۋىپ، شىعىپ ءجۇردىم. ءبىراق نە ىستەسەم دە جۇرەگىمدە ءبىر بوس قۋىس بار، ۇنەمى بىردەڭە جەتىسپەي تۇراتىن. مەنىڭ بۇكىل تىرشىلىگىمە ءبىر ءمان-ماعىنا بەرىپ، تولتىرىپ تۇراتىن نارسە كەرەك. سول كەزدە كادىمگىدەي كۇيزەلىسكە ءتۇستىم. ءالى ەسىمدە، 22 ناۋرىز كۇنى بولاتىن. پسيحولوگيالىق كەڭەس بەرەتىن سەنىم تەلەفونىنا حابارلاستىم. ولار ماعان «سىزدەن پسيحولوگيالىق، پسيحيكالىق اۋىتقۋشىلىق كورىپ تۇرعان جوقپىز، پسيحوتەراپيەۆتكە جۇگىنىپ كورىڭىز» دەپ ءنومىرىن بەردى. باردىم. ەندى مەن وزىمشە ول مەنەن قانداي دا ءبىر تراۆمالاردى الىپ شىعادى-اۋ دەسەم، ولاي بولمادى. قاتتى بەرىلمەسەم دە، ءوزىم قۇدايدىڭ بارىنا سەنەتىنمىن. وعان ەشقانداي كۇمان جوق. ويلاردان شارشاعانىم سونشا، كادىمگىدەي سالماق تاستاپ، قاتتى كۇيزەلىسكە ءتۇسىپ كەتتىم. ول كەزدەرى ەشقانداي اۋرۋ-سىرقاۋ، جاقىن جاندارىمدى جوعالتۋ دەگەندەي جاعدايلار دا بولعان ەمەس. سول ءۇشىن وزىمدەگى كۇيزەلىستىڭ سەبەبىن انىقتاۋ كەرەك بولدى. پسيحوتەراپيەۆت «قۇدايعا سەنەسىڭ بە؟» دەگەندەي سۇراقتار قويدى. ونىڭ ماعان قانداي قاتىسى بار ويلاپ قويامىن ىشتەي. «سەنبەسەڭىز ءوز ەركىڭىز، ەگەر سەنەتىن بولساڭىز، بارىنەن ماعىنا ىزدەسەڭىز، سىزدەگى كۇيزەلىس تە سوعان بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. مەشىتكە بارىپ كورىڭىز» دەپ كەڭەس بەردى. ادەتتەگىدەي مەشىتكە باردىم. ول جەردەن دە جانىما جۇبانىش تاپپادىم. مازحابتاردى زەرتتەپ، يمامدارعا سۇراق قويىپ ءجۇردىم. كوپ ىزدەندىم. سودان ءبىر كۇنى پراۆوسلاۆ شىركەۋىنە كىردىم. سول جەردەن سونداي ءبىر جاقىندىقتى سەزدىم. ءبىراق ولاردىڭ كوپ دۇنيەسى مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز بولاتىن. شىركەۋ قىزمەتكەرىمەن، ونداعى ادامدارمەن سويلەستىم. كاتوليك شىركەۋىنە كىردىم. مۇنى ەندى لوگيكالىق تۇرعىدان ءتۇسىندىرۋ قيىن، ءبىراق «قۇداي وسى جەردە» دەگەن وي كەلگەنى سول ەدى، ءوز ويىمنان ءوزىم شوشىپ كەتتىم. باسىندا قازاقتاردى كەزدەستىرمەدىم، ولار از بولاتىن، كەرىسىنشە، پولياكتار، نەمىستەر سياقتى باسقا ۇلتتار جۇرەتىن. كۇن سايىن مەشىتكە بارۋدى دا توقتاتقان جوقپىن، ارابشا دۇعالاردى وقۋدى دا توقتاتپادىم. ءبىراق كاتوليك شىركەۋىنە دە بارىپ ءجۇردىم»، – دەپ ءوز اڭگىمەسىمەن بولىسكەن راۋشان ءقازىر كاتوليك شىركەۋىندە قازاقتار توبى بارىن، وندا ءبارى قازاقشا دۇعا جاسايتىنىن ايتتى.
وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ءبۋدديزمدى ۇستاناتىن قازاق قىزىمەن تانىسىپ، سويلەسىپ قالعانىم بار. سوندا ومىردەن قينالىپ جۇرگەن ساتىندە «اقيقاتتى سول بۋددادان تاپتىم» دەگەن قازاق قىزى تازا ۇندىستەر سەكىلدى ءومىر سۇرەتىنىن اڭعارعان ەدىم.
تۇرىك اعايىنداردىڭ ءدىن ۇستانۋ ادەبىن سىڭىرگەن قازاق جاستارى دا ورتامىزدا كوپ. باتىستىق كوزقاراسپەن ەشكىمگە زيانىڭ تيمەسىن، ءبىراق الدىمەن ءوزىڭدى جاقسى كور. ءدىني سەنىمدى بالاعا اتا-اناسى تاڭباۋ كەرەك، ول ەسەيىپ، اقىل توقتاتقاندا بارىپ ءدىني سەنىمدى ءوزى تاڭداۋعا قۇقىلى دەگەن كوزقاراستى ۇستاناتىن دا ءبىر توپ جاستار بار.
قالاي دەسەك تە، مۇنىڭ ءبارى بۇگىنگى جاستار اراسىنداعى ءدىني سەنىمگە قاتىستى كوڭىل-كۇيدىڭ، تاڭداۋ مەن كوزقاراستىڭ، ويلاۋ ەركىندىگى مەن اقىلعا جۇگىنىپ، شەشىم شىعارۋدىڭ ءار الۋاندىعىن كورسەتسە كەرەك. ياعني، بۇگىن مەن قازاقپىن دەسە، مەن – مۇسىلمانمىن دەگەنمەن تەڭ بولماي تۇر. بالكىم، ەركىندىك دەگەندى بۇگىنگى جاستار دىنگە قاتىستى ەركىن ۇستانىمدا بولۋ دەپ تۇسىنسە كەرەك.