سەمەيدەگى يادرولىق جارىلىستىڭ قۋاتى حيروسيمامەن سالىستىرعاندا 2 جارىم مىڭ ەسەگە كوپ بولعا ءارى مۇندا ءدال سونداي 500-دەن اسا سىناق وتكىزىلگەن.
بيىل ەل تاريحىنداعى اسا اۋىر اپات – اتومدىق جارىلىستىڭ توقتاعانىنا 30 جىل. «نيەۆادا-سەمەي» قوزعالىسىنىڭ اسەرىمەن 1991 جىلى رەسمي قاۋلى قابىلدانىپ، قازاق جەرىندە، سەمەي ولكەسىندە يادرولىق سىناقتىڭ مۇلدەم توقتايتىنى جاريالانعان ەدى. كۇنى كەشە قازاقستان جۋرناليستەر وداعى ۇيىمداستىرعان باسپا ءسوز ءماسليحاتى دا وسى ايتۋلى كۇننىڭ ماڭىزىن دارىپتەۋگە باعىتتالدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Almaty.tv-گە سىلتەمە جاساپ.
سول ازاپتى جىلداردىڭ كۋاسى بولعان، الەم نازارىن اۋدارعان قوزعالىستىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن ازاماتتار «پوليگوننىڭ 40 جىلعى قاسىرەتىن بۇگىنگى ۇرپاق جەتە تۇسىنسە»،– دەيدى. سەمەيدەگى يادرولىق جارىلىستىڭ قۋاتى حيروسيمامەن سالىستىرعاندا 2 جارىم مىڭ ەسەگە كوپ بولعانى، ءارى مۇندا ءدال سونداي 500-دەن اسا سىناقتىڭ وتكىزىلگەنى ءمالىم. ال، جارىلىستىڭ زاردابى رادياسيالىق ساۋلەلەنۋدىڭ ىقپالىنان باستالىپ، ءتۇرلى گەنەتيكالىق مۋتاسياعا، اۋىتقۋلار مەن تاندىك ەرەكشەلىكتەرگە جالعاستى.
«پوليگوننىڭ قاسىنداعى 1 جارىم ميلليون ادامنان رادياسيا ءوتتى. رادياسيا دەگەن نە؟ رادياسيا – ول ءوزى اۋرۋ، ونىڭ بالاسى، نەمەرەسىنە دەيىن اۋىرادى. جەرگە ەڭ ءبىرىنشى وتەدى. جەرگە، سۋعا بىلاي ايتقاندا. ول جەر بولعان سوڭ ءشوپ وسەدى عوي سول جەردەن؟ مال جايادى، رادياسيا وتەدى. سول مالدىڭ ەتىن، ءسۇتىن ەل جەيدى»، – دەدى «نيەۆادا-سەمەي» حالىقارالىق انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ ارداگەرى مايدان ابىشيەۆ.
1989 جىلى قۇرىلعان «نيەۆادا-سەمەي» قوزعالىسى وسى ازاپتىڭ سوڭعى نۇكتەسىن قويدى. بەلسەندىلەردىڭ جۇمىسى حالىق اراسىندا كەڭ قولداۋ تاپتى. الەم نازارىن قازاقستانعا اۋدارعان بۇل ۇندەۋ تەك ەلدەگى ەمەس، جاھان جۇرتىنا ءقاۋىپ توندىرگەن يادرونىڭ 11 وشاعىن جاۋىپ تىندى. كۇنى كەشە باس قوسقان ارداگەرلەر «سول ازاپتى تاريح ۇمىتىلماۋى كەرەك»، – دەيدى.
«جارىلىستىڭ توقتاۋى – ەڭ اۋەلى حالىقتىڭ ۇلى ەرلىگى. قوزعالىستىڭ قاتىسۋشىلارى سول ۋاقىتتا 2 ملن ادامنىڭ قولىن جينادى، سول 2 ملن جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، «جارىلىس توقتاتىلسىن!» دەپ ۇراندادىق»، – دەدى قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى ولجاس سۇلەيمەنوۆ»، – دەدى قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى ولجاس سۇلەيمەنوۆ.
جيىندا «نيەۆادا-سەمەي» انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ جۇمىسىن بەلسەندى دارىپتەگەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى ارنايى توسبەلگىمەن ماراپاتتالدى. ايتا كەتۋ كەرەك، اتالعان قوزعالىس 32 جىل بويى ءوز جۇمىسىن جالعاستىرىپ كەلەدى. ونىڭ باستى ۇستانىمى – ەل مەن الەم جۇرتى اتوم ازابىن تارتپاسا دەگەن بەيبىت باستامادان تۋعان.