سەليننىي ەسىگىن ايقارا اشادى: ايماقتاعى زاماناۋي مادەنيەتىنىڭ جاڭا كەزەڭى 

  • 16:47، 27 تامىز 2025
سەليننىي ەسىگىن ايقارا اشادى: ايماقتاعى زاماناۋي مادەنيەتىنىڭ جاڭا كەزەڭى  "سەليننىي" زاماناۋي مادەنيەت ورتالىعى

2025 جىلعى 5 قىركۇيەكتە "سەليننىي" زاماناۋي مادەنيەت ورتالىعى ءوزىنىڭ تۇراقتى جاڭا عيماراتىندا — بريتان ساۋلەتشىسى اسيف حان قايتا ويلاستىرعان بۇرىنعى كەڭەس كينوتەاترىندا اشىلادى. العاشقى ايلارى ورتالىق شەكتەۋلى فورماتتا جۇمىس جاسايدى، باعدارلامانى، جۇمىس ۋاقىتىن جانە كەلۋشىلەردىڭ مۇمكىندىكتەرىن اقىرىنداپ ۇلعايتادى، ينستيتۋت تولىق جۇمىس تارتىبىنە قاڭتاردا كەلەدى. ينستيتۋسيادا كورمەلەر اشىلۋدان تىس، كەڭ ديسكۋرسيۆتى باعدارلامادان باستالادى، ونىڭ ىشىنە دارىستەر، تالقىلاۋ، ءوز باسپا شىعارعان كىتاپتاردىڭ تۇساۋكەسەرى، بۇكىل وتباسىعا ارنالعان ۋوركشوپتار جانە دوڭگەلەك ۇستەلدەر، سونداي-اق Barsakelmes ءپانارالىق قويىلىمى وتەدى. 

وعان قاتار ءۇش كورمە وتەدى: Barsakelmes ءپانارالىق جوبا اياسىنداعى گۇلنۇر مۇقاجانوۆا مەن داريا تەمىرحاننىڭ ينستاللياسيالارى، «كوكتەن جەرگە دەيىن: اسيف حانمەن "سەليننىي"» ساۋلەت كورمەسى — "سەليننىيدى" كەڭەس ءداۋىرىنىڭ كينوتەاترىنان ونەردىڭ كوپفۋنكسيونال كەڭىستىگىنە اينالعانى جايلى، ونى تاريحشى جانە ساۋلەت تالىمگەرى ماركۋس لاحتەەنمياكي باسقارادى؛ جانە "Documentation: ورتالىق ازيانىڭ زاماناۋي ونەر كارتاسىنداعى قيالدارى"، ونىڭ تالىمگەرى اسەل راشيدوۆا بولادى. بۇل "سەليننىيدىڭ" Documentation جوبا اياسىندا جاسالعان مۇراعاتتىق كورمەسى، ول ورتالىق ازيانىڭ زاماناۋي ونەرىن 1985 جىلدان باستاپ جينالعان مۇراعات ماتەريالدارى مەن كوپشىلىككە قولجەتىمدى سيفرلىق دەرەكقورىنان قۇرالعان.

"سەليننىيدىڭ"  ءبىرىنشى ماۋسىمى باس سەرىكتەس MasterCard قولداۋىمەن اشىلادى.

Barsakelmes

بارساكەلمەس — قازىرگى قۇرعاپ بارا جاتقان ارال تەڭىزىندەگى ۇمىتىلعان ارالدىڭ اتاۋى، ول كەڭەس وكىمەتى كەزىندەگى ەكوجۇيەنى جويىپ، بۇكىل قوعامداستىقتاردى كۇنكورىسىنەن ايىرعان، ادام قولىمەن جاسالعان اپاتتى ەسكە سالادى. سوزبە — ءسوز اۋدارعاندا "بارساكەلمەس" "بارساڭ — قايتپايسىڭ" دەگەندى بىلدىرەدى جانە وتارلىق جادىنى ءوشىرۋ نەمەسە قالپىنا كەلتىرۋ قيىندىعىن ەسكەرەدى.

بۇل تاقىرىپتى گەوگرافيالىق ءارى تۇجىرىمدامالىق تۇرعىدا ورتالىقتىڭ اشىلۋ باعدارلاماسى اتتاس پەرفورمانس اياسىندا نازارعا الادى. ول ورتالىقازيالىق اڭىزدىڭ قازىرگى زامانعى ينتەرپرەتاسياسى بولىپ تابىلادى. اڭىزدا مۋزىكانىڭ قاسيەتتى كۇشى جاماندىقتى قۋىپ شىعىپ، حالىقتى كوپتەگەن اپاتتاردان قۇتقارادى. پەرفورمانس بۇل اڭىزدى ءبىزدىڭ «داعدارىس» پەن زۇلىم كۇشتەرىن ءتۇسىنۋىمىزدىڭ زاماناۋي سىنى رەتىندە قايتا قاراستىرادى، سومەن قاتار ول كوركەم وي-تولعاۋ، ءراسىم جانە ۇجىمدىق جادىعا ۇندەۋ رەتىندە كورىنىس تابادى.

دىبىس پەن بەينەلەردىڭ، وتكەن مەن بۇگىننىڭ ديالوگى، عاسىرلىق سىن-قاتەرلەر جايلى ويلار جانە جارقىن بولاشاققا دەگەن ءۇمىت ارقىلى ول بىزگە ماڭىزدى سۇراق قويۋعا شاقىرادى: وتارلانعان وتكەن كەزدەن ورالۋ مۇمكىن بە؟ پەرفورمانس — ۇمىتىلعاندى ەستۋ تالپىنىسى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە قايتا پايىمداۋدىڭ باتىل ارەكەتى — قايتىپ ورالماتىن مەكەن، بارساكەلمەستەن جاڭا باستاۋ نۇكتەسىن تابۋ ءۇمىتى: ول — وتارشىل تاريحتىڭ جاراسىن ەمدەۋگە ارنالعان ءداستۇرلى ءان مەن ءۇمىت سىيلايتىن كوركەمدىك اشىلۋ. بۇل جول — «جىنداردى تىنىشتاندىرۋ»، ولاردى شىققان تەڭىز تۇبىنە قايتا جىبەرۋ سياقتى ۇجىمدىق كۇش ارقىلى عانا مۇمكىن. مۇندا بارساكەلمەس — قورقىنىش ەمەس، ءۇمىت تاريحى.

بارساكەلمەستى قايتا سينتەزدەۋ جانە قايتا پايىمداۋ — «سەليننىي» كومانداسى مەن qazaq indie ۇجىمى مەن SAMRATTAMA، بالحاش سنيتسيا، dudeontheguitar، Steppe Sons، lovozero، Zere، Saadet Türköz جانە قازاقستاندىق ەكى سۋرەتشى: گۇلنۇر مۇقاجانوۆا مەن داريا تەمىرحاننىڭ بىرلەسكەن ەڭبەگى. ولاردىڭ «سەليننىي» ءۇشىن جاسالعان ارنايى ينستاللياسيالارى دەربەس تۋىندىلار رەتىندە پەرفورمانس بارىسىندا وزگە قاتىسۋشىلاردىڭ تاجىريبەلەرىمەن ديالوگ قۇرادى. Barsakelmes جوباسىنىڭ تۇجىرىمداما ماتىنىمەن زەرتتەۋشى ديانا قۇدايبەرگەن جۇمىس ىستەدى.

Barsakelmes جوباسىنىڭ سيۋجەتىنەن جانە يدەياسىنان شابىتتانىپ پەرفورمەرلەردىڭ كوستيۋمدەردەرىن، «الماتىلىق تورتتىك» ديزاينەرلەرى: الماس كەرىمبەك (Qanaker)، اسەم ساپارعالي (Assem Sapargali)، ابزال سەيدىن (Abzal Seidin) جانە راسۋل سوسيال (RASSUL SOCIAL) ازىرلەدى. بۇل — اۆانگارد باعىتىنا بەيىم جاس قازاقستاندىق ديزاينەرلەر، ولاردىڭ جۇمىستارى مەن كورسەتىلىمدەرى پەرفورمانس پەن ءسان قيىلىسىندا جاسالىپ، قازاقستاننىڭ ونەر ساحناسىندا ۇلكەن وقيعاعا اينالعان.

گۇلنۇر مۇقاجانوۆا، «ءۇمىتتىڭ ەستەلىكتەرى» ينستاللياسيا. ۆەنەسيا بيەننالەسى ءۇشىن ارنايى، ۆەنەسيا، 2024–2025

 

سۋرەت: دجاكوپو سالۆي. ۆەنەسيا بيەننالەسىنىڭ رۇقساتىمەن. وڭ جاقتا: داريا تەمىرحان، «ايدالالدا»، سيفرلىق كوللاج، 2021. سۋرەت: سۋرەتشىنىڭ رۇقساتىمەن.

گۇلنۇر مۇقاجانوۆانىڭ تاجىريبەسى قازاقتىڭ توقىما داستۇرلەرىنەن باستاۋ الادى جانە جاھاندانۋ داۋىرىندەگى ءداستۇرلى قۇندىلىقتاردىڭ ترانسفورماسياسى مەن كىمدىك ماسەلەلەرىن اشادى، ول پورتالدار كونسەپسياسىنا قاتىستى «سەليننىي» ءۇشىن ارنايى جاسالعان جاڭا جۇمىسىن ۇسىنادى.

تاريحي تۇرعىدا ورتالىق ازيا مادەنيەتىندە اتا-بابا رۋحتارى ءۇيدىڭ تابالدىرىعىندا، دالىرەك ايتقاندا، كيىز ءۇيدىڭ قانقاسىندا ءومىر سۇرەدى دەپ سەنگەن. ەكىنشى جاعىنان، كىرەبەرىس، پورتال — جەرگە بايلانىستىلىقتىڭ نەگىزى، بارلىق نارسەنىڭ تىرەگى بولىپ تابىلادى. بۇل جاعدايدا پورتال قاڭقاسى قاسيەتتى، ال تۋعان جەرىمىز ءبىزدىڭ باستاۋىمىز رەتىندە قابىلدانادى.

مۇقاجانوۆانىڭ جاڭا جۇمىسى «بوساعا – وتكەل. تەك جادىن قايتا توقۋ» كيىز پورتالداردان جاسالعان اۋقىمدى ينستاللياسيا بولىپ تابىلادى. التىبۇرىشتى نەگىز ۇستىندە كوتەرىلگەن التى كيىز پورتال ريتۋالدىق پەرفورمانستارعا ارنالعان قاسيەتتى كەڭىستىك قۇرايدى. ينستاللياسيانىڭ سىرتقى بەتى ءتۇرلى قانىق تۇستەرگە بويالعان كيىزدەن جاسالىپ، ءار ءتۇس ءوزىنىڭ پۋلساسياسىن بۇكىل بەتكە تاراتادى. بۇل تۇستەر بىرتىندەپ ىشكى بولىككە اۋىسادى، ول تەك ءبىر رەڭمەن — اق تۇسپەن انىقتالادى. بارلىق تۇستەردى وزىنە جيناقتاعان وسى جالعىز ءتۇس تۇتاستىق پەن قۇدايشىل اسەرىن تۋدىرادى. قازاق ويۋلارىندا اق ءتۇستىڭ بەينەشىلىگى ءارى تۋىلۋعا، ءارى ولىمگە قاتىستى، ال ينستاللياسيانىڭ ينتەرەرى ترانسفورماسياعا جانە قايتا جاڭعىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن كەڭىستىك جاسايدى. تۇجىرىمدامانىڭ ماتىنىمەن كۋراتور ينديرا دۇسەبايەۆا-زيابەك جۇمىس ىستەدى.

داريا تەمىرحان، قازاق سۋرەتشىلەرىنىڭ جاڭا بۋىندارىنىڭ ءبىرى، كوللاج، كينو جانە ينستاللياسيا جانرلارىندا ەڭبەك ەتەدى. ونىڭ جاڭا ۆيدەو جۇمىسى «كىم سەنىڭ تۇستەرىڭدى قورعايدى؟» (2025) جىلان مەن ايداھار بەينەلەنگەن اكۆارەلدەر سەرياسىنا نەگىزدەلگەن جانە سۋرەتشى ەۆگەنيي سيدوركيننىڭ (1930–1982) قولىنان شىققان ءارى قايتا جوندەلگەن عيماراتتىڭ سگراففيتوسىنا پروەكسيالانادى. تەمىرحان ەڭبەگى قازاق اڭىزى — ايداھارلار، سۋ رۋحتارى جايلى ميفكە سۇيەنەدى جانە كورەرمەندەردى فراگمەنتتەر الەمىنە جەتەلەيدى، مۇندا سۋرەتشىنىڭ اسسوسياسيالىق قابىلداۋى يدەيالاردىڭ جاڭا بايلانىستارىن تۋدىرادى.

قازاقستاندىق تاۋەلسىز مۋزىكالىق لەيبلى qazaq indie Barsakelmes جوباسىنىڭ پەرفورماتيۆتىك بولىگىنە جاۋاپ بەرەدى، ول 2025 جىلدىڭ جەلتوقسانىنا دەيىن وتكىزىلەدى. قاتىسۋشىلار قاتارىندا: قازاقستاندىق مۋزىكانت سامرات ءىرجاسوۆتىڭ مۋزىكالىق جوباسى SAMRATTAMA، spoken-word جوباسى «بالقاش سنيتسيا»، ورىنداۋشى dudeontheguitar، فولك-توپ Steppe Sons جانە دىبىس سۋرەتشىسى lovozero؛ سونداي-اق قىرعىز ءانشىسى ءارى اۆتور-ورىنداۋشى Zere جانە حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىلعان ۆوكال تاجىريبەشى Saadet Türköz.

SCCA مۇراعاتىنداعى نەگاتيۆتەردىڭ فوتوقۇجاتى 

سيفرلىق دەرەكتەر بازاسى Documentation، «سەليننىي». سۋرەت: «سەليننىي».

قۇجاتتاما: ورتالىق ازيانىڭ زاماناۋي ونەر كارتاسىنداعى قيالدارى

«قۇجاتتاما: ورتالىق ازيانىڭ زاماناۋي ونەر كارتاسىنداعى قيالدارى» ءبىزدى ورتالىق ازياداعى قازىرگى ونەردىڭ جاڭا مىڭجىلدىق توعىسىنداعى ءومىرىن زەرتتەۋگە جانە ەسكە الۋعا شاقىرادى. كورمە ايماقتىڭ ىشكى قابىلداۋىنا جانە جاھاندىق، نەگىزىنەن باتىستىق، ونەر ساحناسىنداعى ورنىنا نازار اۋدارادى. بۇل كەزەڭ ورتالىق ازيا ونەرىندە ءوزىنىڭ زاماناۋي ءتىلىن قالىپتاستىرۋمەن، جاڭا باعدارلاردى ىزدەۋمەن، ەسكى جانە جاڭا ورتالىقتارمەن پىكىرتالاسىمەن، سونداي-اق سولارعا قاتىستى ۇستانىمىمەن ەرەكشەلەندى.

نارراتيۆ «سەليننىي» جوباسىنىڭ Documentation جيناعىنىڭ ءپىشىنى مەن قيسىنىنا سۇيەنەدى. ول سىزىقتىق ەمەس، فراگمەنتتەلگەن ءارى ءموبيلدى بولىپ كەلەدى، وتكەننىڭ ءبىر مەزگىلدەگى بىتىراڭقىلىعىن دا، تۇتاستىعىن دا جەتكىزەدى جانە ونى بۇگىنگى كۇنگە كوشىرەدى. تالىمگەر اسەل راشيدوۆا دايىنداعان بۇل ينتەراكتيۆتى، پىكىرتالاستارعا نەگىزدەلگەن كورمە مۇراعاتتى سۋرەتشىلەر مەن زەرتتەۋشىلەردىڭ ىنتىماقتاستىعى ءۇشىن اشىق پلاتفورما رەتىندە قاراستىرادى، مۇنىڭ ماقساتى — وتكەندى ساقتاۋ جانە زەردەلەۋ.

كورمەگە ونەر تۋىندىلارى جانە قوسىمشا ماتەريالدار: بەينە- جانە فوتوقۇجاتتامالار، ەسكيزدەر، كۋراتورلىق جانە سىني كوركەم ماتىندەر، قازاقستاننىڭ قازىرگى ونەر ساحناسىنىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرىنەن الىنعان جاڭالىق ماقالالارى كىرەدى. 

© Asif Khan Studio

كوكتەن جەرگە دەيىن: «سەليننىي» جانە اسيف حان

تالىمگەر ماركۋس لاحتەەنمياكي جاساعان بۇل كورمە ساۋلەتشى اسيف حان جۇرگىزگەن «سەليننىيدىڭ» قايتا جاڭعىرتۋ پروسەسىنىڭ ترانسفورماسيالىق جولىن زەرتتەيدى، تاريح، يننوۆاسيا جانە ورنىقتى دامۋ اراسىنداعى ديالوگتى كورسەتەدى. ماكەتتەر، فوتوسۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى سيفرلىق ديسپلەيلەر مەن باستاپقى عيماراتتان الىنعان ارتەفاكتىلەردىڭ ۇيلەسىمى ارقىلى كەلۋشىلەر مادەني نىسان رەتىندە قىزمەت ەتكەن جانە دامىعان كەڭىستىكتىڭ ەۆوليۋسياسىن قاداعالاي الادى.

ورتالىقتىڭ 2025 جىلعى باسقا دا وقيعالارى

اشىلۋعا ارنالعان ءىس-شارالاردان بولەك، «سەليننىيدىڭ» اشىلۋ باعدارلاماسىنا ورتالىق ازياداعى ينكليۋزيۆتى تەاتر زەرتحاناسى «تىكە اسەر» پەرفورمانسى؛ «سەليننىي تاريح(تارى)» اتتى كينو باعدارلاماسى (كينو تاريحىنىڭ بالامالى تراەكتوريالارىن ۇسىنادى جانە «سەليننىيدىڭ» كينوتەاتر رەتىندەگى وتكەنىنە نازار اۋدارادى)؛ سونداي-اق ەرەسەكتەر مەن بالالارعا ارنالعان كەڭ اۋقىمدى ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى كىرەدى. بۇعان قوسا، «سەليننىي» باسپا باعدارلاماسى اياسىندا دايىندالعان كىتاپتار تانىستىرىلادى: كۇلشات مەدەۋوۆانىڭ «بايكونۋر vs بايقوڭىر. عارىش تۋرالى اۋىزشا تاريح كىتابى» جانە ءمادينا تلوستانوۆانىڭ «بولمىس، ءبىلىم جانە تۇيسىك وتارسىزدىعى» (2020) اتتى جاڭا باسىلىمى. 2025 جىلى جۇزەگە اسىرىلاتىن جوبالاردىڭ تولىق ءتىزىمىن مىنا جەردەن تابۋعا بولادى.

2025–2026 جىلدارعا ارنالعان جوسپارلار

العاشقى ايلاردا «سەليننىي» شەكتەۋلى فورماتتا جۇمىس ىستەيدى، ۋاقىتىن جانە باعدارلاماسىنىڭ كولەمىن بىرتىندەپ ۇلعايتادى. 2026 جىلدىڭ قاڭتار ايىندا بۇل كەزەڭ اياقتالىپ، ورتالىق كۇن سايىن ساعات 11:00 دەن 19:00 ارالىعىندا، دۇيسەنبىدەن باسقا كۇندەرى جۇمىس ىستەيتىن بولادى. 22 قاڭتاردا زاماناۋي قازاق سۋرەتشىلەر عالىم مادانوۆ پەن زاۋرەش تەرەكبايدىڭ «اڭىزدار مەن ويدان شىعارۋلار» اتتى جەكە كورمەسى اشىلادى. وندا بۇرىنعى جۇمىستارىمەن قاتار ارنايى وسى كورمە ءۇشىن جاسالعان جاڭا ينستاللياسيالار ۇسىنىلادى. كورمەلىك جوبامەن قاتار ورتالىقتىڭ تۇراقتى باعدارلاماسىنا كوپتەگەن ءبىلىم بەرۋ جوبالارى ەنەدى: بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان باعدارلاما، كورمەلەر بويىنشا تەگىن مەدياتورلىق ەكسكۋرسيالار، ەكسپەريمەنتتىك كينو باعدارلاماسى، مۋزىكالىق پەرفورمانستار مەن كونسەرتتەر جانە باسقا دا ءىس-شارالار.

ىقىلاس اتىنداعى ۇلتتىق اسپاپتار مۇراجايىندا حۋنشو فان مەن داۋلەت ءجانشيننىڭ كونسەرتى. Korkut دىبىس ونەرىنىڭ ءبىرىنشى تريەنناليى، 2022 جىل. سۋرەت: سەليننىي. 

Korkut دىبىس ونەرىنىڭ تريەنناليى II: ماڭگى جەلدىڭ راسىمدەرى

«سەليننىي» زاماناۋي مادەنيەت ورتالىعىنىڭ باستاماسىمەن ۇيىمداستىرىلعان تريەننالە زاماناۋي دىبىس ونەرىنىڭ پىشىنىنە، پەرفورماتيۆتى تىڭداۋ تاجىريبەلەرىنە، ەكسپەريمەنتال جانە اۆانگارد مۋزىكاعا، اۋىزشا جانرلارعا جانە تاعى باسقاعا باعىشتالعان. ەكىنشى تريەننالەدىڭ تالىمگەرلەرى — بازەلدە تۇراتىن، دىبىس پەن وتارسىزدانۋ باعىتىندا جۇمىس ىستەيتىن سۋرەتشى-زەرتتەۋشى ستاس شاريفۋللا (HMOT) جانە «سەليننىي» كومانداسىنىڭ مۇشەلەرى: ءمادينا سادىبەكوۆا مەن ءانۋار دۇيسەنبينوۆ. جاڭارتىلعان كونسەپسيا ورتالىق ازيا، تۇركى، سولتۇستىكازيالىق جانە باسقا دا ءوڭىر مادەنيەتتەرى تۇبەگەيلى تۇردە اۋديال ەكەندىگىن تۇسىنۋگە نەگىزدەلگەن، وندا تاريحي تۇرعىدا اۋىزشا جانە تىڭداۋ داستۇرلەرى جازباشا داستۇرلەردەن باسىم بولعان. تريەننالەگە شامامەن 20 سۋرەتشى قاتىسادى، ولاردىڭ كوبىسى ورتالىق جانە سولتۇستىك ازيادان، تاياۋ شىعىس پەن وڭتۇستىك-شىعىس ازيادان. تالىمگەرلىك ءماتىن مەن قاتىسۋشىلاردىڭ تولىق ءتىزىمى سايتتا جاريالانادى.

«سەليننىي» زاماناۋي مادەنيەت ورتالىعى جايلى

«سەليننىي» زاماناۋي مادەنيەت ورتالىعى (زمو «سەليننىي») — قازاقستاندا جانە اۋماقتى — ورتالىق ازيادا ديالوگ ورناتۋ ارقىلى جەرگىلىكتى زيالى جانە كوركەم قاۋىمداستىقتى قولداۋعا جانە نىعايتۋعا باعىتتالعان ايماقتىق ينستيتۋسيا. «سەليننىي» پلاتفورماسىنداعى اشىق ويلار مەن سىني تالقى زاماناۋي سۋرەتشىلەردى، زەرتتەۋشىلەردى جانە عالىمداردى بىرىكتىرەدى. ورتالىق 2018 جىلى قازاقستاندىق كاسىپكەر ءارى مەسەنات قايرات بورانبايەۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلدى.

جۇمىس كەستەسى:

قىركۇيەك ايىندا: 

جۇما، سەنبى، جەكسەنبى – 15:00–19:00.

دۇيسەنبى، سەيسەنبى، سارسەنبى، بەيسەنبى – دەمالىس.

ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
0
ۇنامايدى
0
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

17:59

17:57

17:48

17:18

17:01

16:51

16:47

16:34

15:47

14:58

14:50

14:06

12:51

12:38

12:37

12:11

11:37

11:36

11:32

11:28

11:11

11:00

10:45

10:44

10:36