ەنەرگەتيكا ماسەلەلەرى بويىنشا ءبىرىڭعاي سالالىق رەتتەۋشى اينالىسۋى ءتيىس.
قازاقستاننىڭ جىلۋ ەنەرگەتيكاسىن قالپىنا كەلتىرۋگە 1 ترلن تەڭگەدەن استام قاراجات قۇيۋ قاجەت. مۇنداي پىكىردى جاقىپ حايرۋشيەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz LS cىلتەمە جاساپ.
ول وسى سالاداعى پروبلەمالار سىني دەڭگەيگە جەتكەنىن ءتۇسىندىردى. يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا قازاقستاندا جىلۋ، سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ جەلىلەرىنىڭ توزۋىنىڭ ورتاشا دەڭگەيى 53%-دى قۇرايدى.
ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، بۇل كورسەتكىش بىرنەشە وڭىرلىك جىلۋ ەلەكتر ورتالىقتارىندا (جەو) 90%-دان اسادى. بۇل رەتتە ولاردى جاڭعىرتۋ ءۇشىن قاجەتتى ينۆەستيسيالار كولەمى شامامەن 500 ملرد تەڭگەنى قۇراۋى مۇمكىن.
الايدا، Haırýshev energy Telegram ارناسىنىڭ اۆتورى بۇعان كوپ قاراجات جۇمساۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
مامانداردىڭ ەسەپتەۋى بويىنشا، جەو مەن وڭىرلىك ەلەكتر جەلىلىك كومپانيالاردى جوندەۋ ءۇشىن شامامەن 1،2 ترلن تەڭگە قاجەت. بۇعان قاراجات ءارتۇرلى كوزدەر ارقىلى ءبولىنۋى كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل تەك تاريفتەر عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بيۋدجەت، سونداي-اق جەكە ينۆەستيسيالار بولۋى كەرەك.
پروبلەمالىق ەنەرگيا اكتيۆتەرىن مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارۋ تۋرالى تۇسىنىكتەمە بەرە وتىرىپ، حايرۋشيەۆ بۇل تەحنيكالىق اۋديتتەن كەيىن عانا مۇمكىن بولادى دەيدى.
"ەگەر بۇل اكتيۆ قاناعاتتانارلىقسىز جاعدايدا بولسا، وندا مەنشىك يەسى ونى كەم دەگەندە ساتىپ العانعا دەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋى كەرەك. ايتپەسە، ءبارىن جوبالىق كورسەتكىشتەرگە جەتكىزۋ كەرەك. ياعني، 1955 جىل ەمەس، زاماناۋي شىندىقتى ەسكەرە وتىرىپ، بارلىق پارامەترلەردى قالپىنا كەلتىرۋ قاجەت"، - دەدى ساراپشى.
بۇعان دەيىن، دەپۋتات ەرلان سايروۆتىڭ ايتۋىنشا، كاسىپكەر الەكساندر كلەبانوۆ ەكىباستۇز جەو-نى مەملەكەتكە 1 تەڭگەگە ساتۋدى ۇسىنعان بولاتىن. الايدا، ماجىلىسمەن اكتيۆتىڭ مەنشىك يەسى اكتيۆتى اۆاريالىق جاعدايعا كەلتىرگەنى ءۇشىن زالالدى وتەۋى ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
حايرۋشيەۆ بۇگىندە ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىندە ەكىباستۇز سياقتى اپاتتار ءقاۋپى جوعارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سوندىقتان جەو باسشىلارىنا كۇردەلى سۇراقتار تۋىندايدى، ولار ءقازىردىڭ وزىندە پروبلەمالىق ۋچاسكەلەردى جوندەۋگە كىرىسۋى كەرەك، قىس مەزگىلىندە جوندەۋ جۇمىستارى قيىنعا سوعاتىنى بەلگىلى.
ساراپشى وسى پروبلەمالاردىڭ بارلىعىن شەشۋمەن ەنەرگەتيكا ماسەلەلەرى بويىنشا ءبىرىڭعاي سالالىق رەتتەۋشى اينالىسۋى ءتيىس دەپ سانايدى. ول جەردە مۇقيات ساراپتاما جۇرگىزەدى، وڭىرلەردە جىلۋمەن جابدىقتاۋ سحەمالارىن جاسايدى، ەنەرگيا كاسىپورىندارىن جەڭىلدىكپەن قارجىلاندىرۋ تەتىكتەرىن ازىرلەيدى.
"ءقازىر تاريف بەلگىلەۋ تاسىلىنە بايلانىستى جىلۋ نارىعىن دامىتۋدا شەكتەۋلەر دە بار. سوندىقتان وسى تەتىكتى قايتا قاراپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىن اتاۋلى نىسانالى سۋبسيديالاۋدى ەنگىزۋ قاجەت. سونداي-اق، كادر تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشۋ، وتاندىق ەنەرگوماشينانى دامىتۋ، ماڭعىستاۋ وبلىسى مەن بۇكىل باتىس قازاقستاننىڭ ەنەرگياعا توزىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماڭىزدى"، - دەپ قورىتىندىلادى حايرۋشيەۆ.
سونىمەن قاتار، 1 جەلتوقسانعا قاراعان ءتۇنى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قىسقى جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىق جونىندەگى قىزمەتىن تەكسەرۋ جونىندەگى كوميسسيا قۇرۋدى تاپسىردى. كوميسسيا قۇرامىنا باس پروكۋراتۋرانىڭ، جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ جانە باسقا دا ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى كىرەدى. كوميسسيا جۇمىستى قورىتىندىلارمەن جانە ۇسىنىستارمەن 10 كۇن ىشىندە اياقتاۋى كەرەك.
ءوز كەزەگىندە ەنەرگەتيكا ءمينيسترى بولات اقشولاقوۆ جىلۋ ەنەرگەتيكاسى ماسەلەسىن جاڭا جەو سالۋ ارقىلى شەشۋگە بولاتىنىن اتاپ ءوتتى. ءبىراق بۇل ءۇشىن، ونىڭ ەسەپتەۋلەرى بويىنشا، جىل سايىن كەمىندە 400-500 ملرد تەڭگە قاجەت.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 27 قاراشادا جەلىلىك سۋدىڭ كوپ جۇمسالۋىنا بايلانىستى ەكىباستۇز جەو-دا قازاندىق اگرەگاتتارى توقتاعان بولاتىن. ناتيجەسىندە ءبىرقاتار ۇيلەر مەن الەۋمەتتىك نىساندار جىلىتۋسىز قالدى. زاقىمدانۋدى جويۋ جانە ۇيلەردى قوسۋ جۇمىستارى ءالi دە جالعاسۋدا. ايتا كەتەيىك، پاۆلودار وبلىسىندا سوڭعى كۇندەرى – 31 گرادۋسقا دەيىن قاتتى اياز تۇر.
اپات تۋرالى جاڭالىقتار اياسىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ پروبلەمالى جىلۋ ەنەرگەتيكالىق اكتيۆتەردى مەملەكەتتىك مەنشىككە قايتارۋ ماسەلەسىن قاراۋدى تاپسىردى. ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى جەكە قولىندا 22 جەو بار دەپ ەسەپتەدى. قازاقستاندا جىلۋمەن، سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ جەلىلەرىنىڭ توزۋىنىڭ ورتاشا كورسەتكىشى 53%-دى قۇرايدى.