مۋسين تەلەكوممۋنيكاسيا سالاسىن دەمونوپوليزاسيالاۋ ءۇشىن قاجەتتى شارالاردى اتادى
پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆتىڭ توراعالىعىمەن ۇكىمەت جانىنداعى ەكونوميكانى دەمونوپوليزاسيالاۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسى ءوتتى، دەپ حابارلايدىalmaty-akshamy.kz ۇكىمەتتىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
جيىندا سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى ب.مۋسين بايانداما جاساپ، تەلەكوممۋنيكاسيا سالاسىن دەمونوپوليزاسيالاۋ ءۇشىن قاجەتتى ءبىرقاتار ۇيىمداستىرۋشىلىق جانە زاڭنامالىق شارالاردى اتاپ كورسەتتى.
ەلىمىزدەگى تىركەلگەن جانە ءموبيلدى بايلانىستىڭ ۇلەسىنە قاتىستى ماسەلە قارالدى. اتاپ ايتقاندا، «قازاقتەلەكوم» اق تەلەكوممۋنيكاسيالىق قىزمەت نارىعىندا تىركەلگەن بايلانىس قىزمەتى بويىنشا 80%-دان استام جانە ءموبيلدى بايلانىس بويىنشا 60%-دان استام ۇلەسى بار مونوپوليست ەكەندىگى اتاپ ءوتىلدى. تەلەكوممۋنيكاسيا نارىعىنداعى ەلەۋلى ورىن «قازاقتەلەكوم» اق كومپانيالار توبىنا باسقا ساباقتاس نارىقتاردا ايتارلىقتاي ۇلەس الۋعا مۇمكىندىك بەردى. «قازاقتەلەكوم» اق-نا تاۋارلاردى سيفرلىق تاڭبالاۋ نارىعىنىڭ 100% ۇلەسى، فيسكالدىق دەرەكتەر وپەراتورلارى نارىعىندا 78%، دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارى نارىعىندا 55%، اقىلى تەلەديدار قىزمەتتەرى نارىعىندا 33% ۇلەس، بارلىق راديوجيىلىكتەردىڭ 75% تيەسىلى.
«كسەلل» جانە «تەلە2» كومپانيالارىنىڭ بىرىگۋى كەزىندە ولاردىڭ جەلىلەرىن وڭتايلاندىرۋ جانە بىرىكتىرۋ ەسەبىنەن وڭ ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ماقساتى قويىلعانىن اتاپ وتكەن ءجون، بۇل كورسەتىلەتىن تەلەكوممۋنيكاسيالىق قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا ءتيىس ەدى. الايدا، 3 جىل ىشىندە ءموبيلدى بايلانىس وپەراتورلارىنىڭ جەلىلەرى بىرىكتىرىلمەدى. ونىڭ شەشىمى رەتىندە ب. مۋسين كومپانيالار توبىنىڭ ءموبيلدى وپەراتورلارىنىڭ ءبىرىن باسەكەلى نارىققا شىعارۋ ارقىلى «قازاقتەلەكوم» اق كومپانيالار توبىن دەمونوپوليزاسيالاۋدى ۇسىندى.
پرەمەر-مينيستر ءا. سمايىلوۆ سدياوم-گە «سامۇرىق-قازىنا» ۇاق-مەن بىرلەسىپ، وسى ماسەلە بويىنشا ءبىر اپتا ىشىندە ۇسىنىس ەنگىزۋدى تاپسىردى. سونداي-اق بۇگىندە شاعىن وپەراتورلاردا كابەلدىك كارىزگە قول جەتكىزۋ جانە وزدەرىنىڭ بايلانىس جەلىلەرىن جۇرگىزۋ كەزىندە قيىندىقتار تۋىنداپ وتىر، سەبەبى كابەلدىك كارىزدىڭ نەگىزگى بولىگىنە «قازاقتەلەكوم» اق يەلىك ەتەدى.
وسىلايشا، «قازاقتەلەكوم» اق «سوڭعى ميل» رەتىندە حالىققا قولجەتىمدى ينتەرنەت قىزمەتتەرىن ۇسىنۋعا دايىن ورتا جانە شاعىن پروۆايدەرلەردىڭ دامۋىن شەكتەي الادى. ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ءسدياوم ەلەكتروندىق ءوتىنىم بەرۋدى جانە قىزمەت كورسەتۋدەن باس تارتۋ نەگىزدەرىنىڭ ناقتى تىزبەسىن ايقىنداي وتىرىپ، زاڭنامالىق تۇرعىدان ءبىرقاتار تۇزەتۋدى قاراستىرۋدى ۇسىنادى.
بۇعان قوسا، نەگىزسىز باس تارتۋعا بايلانىستى شاعىمدار تۇسكەن جاعدايدا، «مرق» رمك-عا تەحنيكالىق اۋديت جۇرگىزۋگە ۋاكىلەتتىك بەرۋ قاجەت، ونىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا تالاپتى بۇزۋ فاكتىلەرى انىقتالعان جاعدايدا ۋاكىلەتتى ورگان ۇيعارىم شىعارۋعا قۇقىلى بولادى. سونىمەن قاتار كابەلدىك كارىز بويىنشا قىزمەت كورسەتۋدەن نەگىزسىز باس تارتقانى ءۇشىن وپەراتورعا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ ۇسىنىلادى.
سونداي-اق جەكەلەگەن ءىرى بايلانىس وپەراتورلارى ورتا جانە شاعىن ينتەرنەت-پروۆايدەرلەردىڭ دامۋىنا ىنتالى ەمەس، ولارعا ءتيىمسىز شارتتاردى ۇسىنادى. ديلەرلىك شارتتىڭ ءتيىمسىز تالاپتارىنىڭ سالدارىنان «قازاقتەلەكوم» اق ينتەرنەتتىڭ ورتا جانە شاعىن پروۆايدەرلەرىن دامىتۋدى ىنتالاندىرۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن فاكتىلەر بار. بۇل تەلەكوممۋنيكاسيالىق نارىقتىڭ دامۋىنا جانە حالىققا تەلەكوممۋنيكاسيالىق قىزمەتتەردى قولجەتىمدى ەتۋگە تەرىس اسەرىن تيگىزەدى. بۇل، ءوز كەزەگىندە، پرەزيدەنتتىڭ تەلەكوممۋنيكاسيالىق نارىقتى دامىتۋ جانە حالىققا ينتەرنەتتى قولجەتىمدى ەتۋ جونىندەگى تاپسىرمالارىنىڭ تابىستى ىسكە اسىرىلۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى.
شاعىن بايلانىس وپەراتورلارى ءۇشىن اۋىلداردا «قازاقتەلەكوم» اق جانە «ترانستەلەكوم» اق جەلىلەرىنە قوسىلۋ اقىسىن زاڭنامالىق تۇردە رەتتەۋ جانە ەلەكتر باعانالارى بويىنشا جەلىلەردى جۇرگىزۋ ءۇشىن شاعىن وپەراتورلارعا جاعداي جاساۋ اتالعان پروبلەمانى شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ۇلتتىق رەسۋرستا زاڭنامالىق تۇردە ايقىندالعان راديوجيىلىك سپەكترىن ۇسىنۋعا قاتىستى اۋكسيوندىق تەتىك جۇرگىزۋ ۇسىنىلدى، بۇل جيىلىكتەردى ءبولۋدىڭ اشىقتىعىن، سونداي-اق ءتيىمسىز پايدالانىلاتىن راديوجيىلىكتەردى ايىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ماسەلەن، نۇر-سۇلتان قالاسىندا بۇگىنگى تاڭدا بوس جيىلىكتەر جوق، ال بەرىلگەن راديوجيىلىكتەردىڭ باسىم بولىگى «قازاقتەلەكوم» اق توبىندا ورنالاسقان. بۇل ءوز كەزەگىندە نارىقتا جاڭا «ويىنشىلاردىڭ» پايدا بولۋىنا مۇمكىندىك بەرمەيدى.
بايلانىس ساپاسىن باقىلاۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ جونىندەگى ۇسىنىستار اياسىندا مونيتورينگ كۇشەيتىلىپ، ساپاسىز قىزمەتتەر كورسەتكەنى ءۇشىن سالىناتىن ايىپپۇل سوماسى 100-دەن 1000 اەك-كە دەيىن ۇلعايتىلادى. سونىمەن قاتار كوميسسيا وتىرىسىندا باس پروكۋراتۋرا مەن قارجى مونيتورينگى اگەنتتىگىنە «كسەلل» اق 24% ساتۋ جونىندەگى مامىلەنىڭ ناتيجەسىندە مەملەكەتكە كەلتىرىلگەن ىقتيمال زالال ماسەلەسىن زەردەلەۋ ۇسىنىلدى.
سونداي-اق كليەنتتەردىڭ فيسكالدىق دەرەكتەرى تۋرالى مالىمەتتەردى جيناۋ، وڭدەۋ جانە سالىق ورگانىنا بەرۋ جونىندەگى قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەسى قارالدى. فيسكالدىق دەرەكتەر وپەراتورى بولۋ ءۇشىن حالىقارالىق جانە قالاارالىق بايلانىس وپەراتورىنىڭ ليسەنزياسى بولۋى كەرەك. مۇنداي ليسەنزيالار، مىسالى، قازاقتەلەكوم مەن ترانستەلەكومدا بار.
وسىلايشا، كىشىگىرىم وپەراتورلار جوعارىدا اتالعان كومپانيالارعا ليسەنزيا ءۇشىن اقى تولەۋگە ءماجبۇر، بۇل نارىقتى باسەكەلەستىك جاعدايدا دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى. كوميسسيا وتىرىسىندا وسى ليسەنزيالىق شارتتاردىڭ بولۋىن مىندەتتى ەتۋدى الىپ تاستاۋ ۇسىنىلدى، بۇل وپەراتورلىق قىزمەتتەردىڭ باسەكەلى نارىعىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونداي-اق دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارى ءۇشىن ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمعا قاتىستى «ترانستەلەكوم» اق تاريفتەرىنىڭ نەگىزدىلىگىنە تالداۋ جۇرگىزۋ، سونداي-اق قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتاردى ىسكە اسىرۋدىڭ ۇزاققا سوزىلۋىنا بايلانىستى قازاقستان مەن ازەربايجان اراسىنداعى كاسپيي تەڭىزىنىڭ تۇبىندە تالشىقتى-وپتيكالىق بايلانىس جەلىسىن سالۋ جونىندەگى ۇكىمەتارالىق كەلىسىم شەڭبەرىندە ايقىندالعان «ترانستەلەكوم» اق-نىڭ ەكسكليۋزيۆتى قۇقىعىن شەكتەۋ جونىندەگى جۇمىستى جالعاستىرۋ ۇسىنىلدى.
ءا.سمايىلوۆ ق ر سدياوم-گە اتالعان بىرلەسكەن جوبا اياسىندا قازاقستاندىق وپەراتوردى اۋىستىرۋ بويىنشا ازەربايجان تاراپىمەن كەلىسسوز جۇرگىزۋدى تاپسىردى. سونىمەن قاتار كوميسسيا وتىرىسىندا «ترانستەلەكوم» اق ۇلەستەرىن جەكە تۇلعالارعا ساتۋ سالدارىنا، سونداي-اق يەلىكتەن ايىرۋ كەزىندە مەملەكەتكە كەلتىرىلەتىن ىقتيمال زالالعا تالداۋ جۇرگىزۋ ۇسىنىلدى.