ساعىنىشقا اينالعان سايان

  سپورتتا جەتىستىككە جەتۋگە مىنەز، قايسارلىق، ءبىر بەتكەيلىك، تاباندىلىق قاجەت. ول دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن اكسيوما. ال وسىنداي  قاسيەتتەردىڭ ءبارى ءبىر باسىنان تابىلاتىن جاندى جۇمساق مىنەزدى ادام دەپ ايتۋعا اۋىز بارا ما، ءاي، قايدام؟! جاسىل الاڭدا نايزاعاي جانعا اينالاتىن سايان اعام مىنا ومىردە وتە بيازى، قاراپايىم، جۇمساق جان بولاتىن. دۇنيە كوزىن تىككەن نەشە ءتۇرلى ساناتتاعى دودالى جارىستاردان شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرماي كەلەتىن ءدۇلدۇل ساياندا،  جۇلدىز ساياندا بۇگىندەرى اتاعىمەن بىرگە شاتاعى قاتار جۇرەتىن سپورت، ونەر "جۇلدىزدارىنداعىداي" كەۋدەسى اياق قاپتاي تاسىر مىنەز بولعان جوق،  ارتىنان سىپسىڭ ءسوز ەرگەن جوق. قاشاندا ءوزىنىڭ ادەمى  جىميىسىمەن ۇلكەنگە قۇرمەت،  كىشىگە ىزەت كورسەتۋدەن استە تانعان ەمەس. سول جىبەك مىنەزىنىڭ ارقاسىندا  شىعار، اتاعى جەر جارعان سپورتشى بولا تۇرا 3 قىزىمەن الماتىداعى «سارىارقا» كينوتەاترىنىڭ سىرت جاعىندا 1،5 بولمەلىك اياداي پاتەردە تۇردى.

ۇلكەن  سپورتپەن قوش ايتىسقان كەزى بولۋى كەرەك، كوڭىلى ءپاس سايان اعام ءبىر كۇنى:

-سايىش،(مەنى ەركەلەتىپ وسىلاي اتايتىن) اۋىلعا بارايىن دەپ ەدىم،  شايمەردەن اتامىزدىڭ باسىنا بارىپ قۇران وقىتايىن، قالاي جەتەمىن-، دەدى.

-قىستىڭ كوزى قىراۋدا، ءقازىر جول قيىن جازدا بارسايشى دەيمىن عوي مەن.

-جازدا اكەمىزبەن تالاي باردىم عوي،  قىستا دا بارعىم كەلەدى. ءبىراق پاپاما ايتۋشى بولما، ول بىرگە بارامىن دەپ سالادى نەمەسە سولتۇستىك قازاقستانداعى بارشا جۇرتتى اياعىنان تىك تۇرعىزىپ دۇرلىكتىرەدى. اۋىلعا دا حابار بەرۋشى بولما،  ەسماعي اعانى اۋرەگە سالما، ءوزىم بارعىم كەلەدى دەدى.   جەڭگەم ناتاشا ەكەۋى الماتىدان قىزىلجارعا ۇشاقپەن جەتەدى. ەندى قالادان 200 شاقىرىم جەردەگى جامبىل اۋدانىنىڭ ورتالىعى بلاگوۆەششەنكاعا دەيىن تاكسي تابا الماي (ول كەزدە قازىرگىدەي يندرايۆەر جوق) اۆتوبۋسقا مىنەدى ءسويتىپ  لاۋلاپ اۋىلىمىز امانگەلدىگە جەتەدى عوي. قاراپايىمدىلىق پا؟ قاراپايىمدىلىق. جارايدى  وبلىس باسشىلىعىن مازالاماسا دا سول جەردەگى سپورت شەنەۋىكتەرىنىڭ بىرىنە تەلەفون شالسا ءىس ءبىتىپ جاتىر عوي.كولىك تە تابىلار ەدى، جاعىداي دا جاسالار ەدى. جوق سايان وندايعا بارمادى. قاشانعىداي ءوز جولىمەن، ءوز جونىمەن ءجۇردى. بىر-ەكى قونىپ قايتامىز دەگەن سايان مەن جەڭگەمدى اۋىل جىبەرسىن بە؟ ونىڭ ۇستىنە نەمەرە اعامىز سەرىك  اكىمجانوۆتىڭ ۇيىندەگى ايمان جەڭگەم جاس بوسانىپ سايان مەن ناتاشا  ءومىردىڭ ەسىگىن ەندى اشقان نارەستەگە زارينا دەپ اتىن قويىپ، كىندىك اكە-شەشە مارتەبەسىنە يە بولادى. قانشا جاسىرسام دا «ساياندار حابارلاسپاي قايدا كەتىپ قالعان؟» دەپ تىقىرشىعان سافۋان اكەمىزگە 1-2 كۇننەن كەيىن ساياننىڭ «سولتۇستىككە قۇپيا ساپارى» تۋرالى ايتۋعا تۋرا كەلدى. ءسويتىپ اۋىلعا بارىپ قايتامىز دەگەن ولار 10 كۇن ول جاقتا قوناقتاپ الماتىعا زورعا جەتتى.

ومىردەن وزارىنان از اق بۇرىن سايان استاناعا كەلدى. جانىندا اڭىزعا اينالعان قۇرالبەك وردابايەۆ. قۇرالبەك اعا ەلورداداعى اعايىندارىنىڭ ءبىرىنىڭ ەرتەسىنە بولاتىن تويىنا كەلسە كەرەك ال سايان سول كەزدەگى  سپورت كوميتەتىنىڭ  باسشىسى داۋلەت  تۇرلىحانوۆقا كىرىپ شىعۋدى جوسپارلاپتى. الماتىنىڭ  اۋەجايىندا كەزدەسكەن قازاقتىڭ قوس سپورت ساڭىلاعىن ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ ءدامى تارتقان عوي، اعامنىڭ ارقاسىندا دوپ قۋعان بارشا قازاق بالاسىنىڭ كۋميرى-قازاقتىڭ قۇرالبەگى شاڭىراعىمدا قوناق بولدى. رەتىمەن ايتايىن. اۋە جايدان سايان ماعان تەلەفون شالدى.

-سايىش ۇيدەسىڭ بە؟

ء-يا،  ۇيدەمىن.

- ۇيدە ءسۇر ەت بار ما؟

- ءسۇر دە، جاس ەت تە تابىلادى، كەلە جاتسىڭ با؟

ء-سوزدى بولمە، تىڭدا.  كەلىنگە ايت، جاس ەت قوسىپ، سۇردەن مولىنان سالىپ قازان كوتەرسىن. جول اماندىعىن بەرسە ەت پىسكەنشە ءبىز دە دەپ كەپ قالارمىز. سول كۇنى سايان قۇرالبەك اعانى جىبەرمەي قاسىندا الىپ قالدى. ءالى وكىنەم..، ءتور بولمەدە، قۇستوسەكتە قاتار جاتىپ قورىلعا باسقان قازاق سپورتىنىڭ قوس ارىسىن نەگە شىرت ەتكىزىپ  سۋرەتكە باسىپ المادىم دەپ...

بەۋ دۇنيە-اي، كىم بىلگەن؟!

ەرتەسىنە استاناداعى اۋەزوۆ پەن ماسكەۋ كوشەلەرىنىڭ قيلىسىنداعى سپورت كوميتەتىنە كەلدىك. سەنبى بولعاندىقتان با داۋلەت تۇرلىحانوۆتىڭ قابىلداۋ بولمەسىندەگى حاتشى قىزدىڭ ورنىندا قۇلاعى قالقايعان ءبىر بالا جىگىت وتىر. امانداسىپ ءجون سۇراستىق، داۋلەتتىڭ كومەكشىسى  ەكەن. قالقان قۇلاق كومەكشىنىڭ ءوزى كىشكەنتاي بولعانمەن ءسوزى تۇيەدەن تۇسكەندەي ءىرى شىقتى. ءاي-شاي جوق الگى بالە سايانعا «سەن داۋلەت بولات ۇلىنىڭ شاقىرۋىنسىز نەگە كەلدىڭ»-، دەپ دۇرسە قويا بەرسىن. مىنانداي سوراقىلىققا، كورگەنسىزدىككە ساياننىڭ قالاي شىداعانىن بىلمەيمىن، مەنىڭ قانىم باسىما شاۋىپ «ءاي نايساپ، سەن كىمگە ەدىرەڭدەپ تۇرسىڭ!»-، دەپ شەگىرتكەنىڭ ايعىرىنداي شىڭكىلدەگەن كومەكشىگە تۇرا ۇمتىلىپ، جاعاسىنا جارماستىم. سايان اعام «قوي سايىن، داۋلەتتەن ۇيات بولادى»-، دەپ مەنى تىك كوتەرىپ دالىزگە الىپ كەتتى. كىرەبەرىس بولمەدەگى شۋدى ەستىگەن بولۋى كەرەك دالىزگە داۋلەتتىڭ ءوزى شىعىپ، ساياندى قۇشاعىنا قىسا امانداسىپ ءبىزدى  تورگە وزدىردى.

سايان كەلگەن ماسەلەسىن ايتتى. بوياۋشى- بوياۋشى دەگەنگە ساقالىن بويايدى دەمەكشى سپورت كوميتەتىندەگى  ەكونوميست "ماماندار" قارجى ۇنەمدەيمىز دەپ كومانداداعى 11 ويىنشىنىڭ سانىن 8 گە قىسقارتىپ تاستاپتى. سايان سولاردىڭ بۇل "بىلگىشتىگىن" تۇزەتۋدى، قارجىنى دۇرىس ءبولۋدى سۇرادى. داۋلەت كوز بە كوز ەكونوميكا سالاسىنا جاۋاپتى ورىنباسارىنا تەلەفون شالىپ قاتەلىكتى تۇزەتتى. ءسويتىپ، كومانداسىنىڭ  باس اياعىن استاناعا كەلىپ ارەڭ تۇگەندەگەن سايان اعام كوڭىلى ورنىنا ءتۇسىپ الماتىعا، ارتىنان كوپ ۇزاماي ماڭگىلىككە اتتاندى. مەنىڭ ويىمشا، تەپسە تەمىر ۇزەر قايراتتى ازامات، داڭقتى سپورتشى جۇرەگىنىڭ كەنەتتەن توقتاۋىنىڭ ءبىر سىرى قازىرگى سپورت توڭىرەگىندەگى تەك قالتاعا تۇسەر پايدا مەن تەڭگەنى ساناعان كەسىر ساياساتتا جاتقان سياقتى. ءبىراق ۇلت نامىسىن ويلاعان ۇل سپورت سالاسىنداعى سول زىميان تىرلىككە كونىپ باقتى. جانىنا باتقان جايلاردى جان بالاسىنا بىلدىرمەي، ىشتەي تىندى. الايدا، جۇيكە شىداعانمەن، جۇرەك سىر بەردى...

سايان اعام ءاردايىم تۇسىمە كىرەدى. مەنىڭشە «.. ۋاقىت ەمشى» دەگەن جاي جۇباتۋ ءۇشىن ايتىلعان ءسوز ورامى عانا. ساياننىڭ فانيدەن باقيعا كەتكەنىنە 20 جىلدان اسسا دا ونى ءاردايىم ساعىنامىن.

توپىراعىڭ تورقا بولسىن، سايان اعا!