بالالار قۇقىعىنىڭ قورعالۋىن قامتاماسىز ەتۋ جانە تۇرمىس ساپاسىن جاقسارتۋ – ق ر ۇكىمەتىنىڭ جۇمىسىنداعى نەگىزگى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا بۇل باعىتتا ءبىرقاتار باستامالار مەن تۇبەگەيلى وزگەرىستەر جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر.
بالالاردى قورعاۋ كۇنىندە Primeminister.kz رەداكسياسى ق ر پرەزيدەنتىنىڭ ەلىمىزدىڭ كىشكەنتاي تۇرعىندارىن الەۋمەتتىك قولداۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىن دامىتۋ بويىنشا العا قويعان تاپسىرمالارىنىڭ ورىندالۋى جانە قابىلدانىپ جاتقان شارالار تۋرالى شولۋ ماتەريالىن جاريالادى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ
1 ماۋسىم – حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى. اتالعان مەرەكەنى الەمنىڭ 30-دان استام ەلى اتاپ وتەدى. بۇل كۇن بىزگە وسكەلەڭ ۇرپاق الدىنداعى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى ەسكە سالادى. ويتكەنى، بالانىڭ ەڭ ماڭىزدى قۇقىعى – باقىتتى بولۋ!
بالالاردى قورعاۋ ءارقاشان مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولعان جانە بولا بەرمەك. قازاقستان بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ سالاسىنداعى بارلىق نەگىزگى حالىقارالىق-قۇقىقتىق قۇجاتتاردى، ونىڭ ىشىندە 30 جىل بۇرىن قول قويىلعان بالا قۇقىقتارى تۋرالى كونۆەنسيانى راتيفيكاسيالادى.
رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا، قازاقستاندا بۇگىنگى تاڭدا 6،8 ملن بالا تۇرادى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ وتكەن جىلى ۇلتتىق قۇرىلتاي وتىرىسىندا سويلەگەن سوزىندە اتاپ وتكەندەي، ادال ازاماتقا ءتان قاسيەتتەر ءاربىر جاستىڭ بويىنان تابىلۋى كەرەك.
«ۇلتتىڭ جاڭا بولمىسى ءبىلىم، عىلىم جانە مادەنيەت سالاسىن دامىتۋ ارقىلى قالىپتاسادى. وسى ءۇش باعىتتى رۋحاني دامۋ سالاسىنداعى جۇمىستىڭ مىزعىماس ءۇشتاعانى دەۋگە بولادى. ءبىز ۇرپاق تاربيەسىنە باسا ءمان بەرىپ، جاستاردى جاقسىلىققا جەتەلەۋىمىز كەرەك»، — دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقايەۆ كامەلەتكە تولماعاندارعا قاتىستى قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋ جانە قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، جەتىم بالالار قۇقىعىنىڭ كەپىلدىكتەرىن ساقتاۋ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى قولداۋ بويىنشا پارمەندى شارالار قابىلداۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
بالالاردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل جۇمىس ىستەيدى. ەلىمىزدىڭ 20 وبلىسىندا بالالار قۇقىقتارى جونىندەگى وڭىرلىك ۋاكىلدەر تاعايىندالعان. وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ جانىنان كامەلەتكە تولماعانداردىڭ ءىسى جانە ولاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا قۇرىلدى. وسىعان ۇقساس 235 كوميسسيا جەرگىلىكتى دەڭگەيدە دە جۇمىس ىستەيدى.
باسىم مىندەتتەردىڭ ءبىرى — بالالاردىڭ وتباسىندا ءومىر ءسۇرىپ، تاربيەلەنۋ قۇقىعىن قامتاماسىز ەتۋ. 21 387 اتا-اناسى جوق بالانىڭ 17 660-ى قازاقستاندىق وتباسىلاردا تاربيەلەنۋدە. جىل سايىن قازاقستان ازاماتتارى ءوز وتباسىلارىنا 1 مىڭنان استام جەتىم بالانى قابىلدايدى.
ق ر پرەزيدەنتىنىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداۋ ماقساتىندا بالالاردى زورلىق-زومبىلىقتان قورعاۋ، ءسۋيسيدتىڭ الدىن الۋ جانە ولاردىڭ قۇقىقتارى مەن سالاماتتىعىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى 2023-2025 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپار بەكىتىلدى، وعان ءبىرقاتار ماڭىزدى باستامالار ەنگىزىلدى. توتەنشە جاعدايلاردا بالالارعا قاتىستى زورلىق-زومبىلىققا دەن قويۋ الگوريتمدەرى بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەندى. رەسپۋبليكامىزدا 14 پسيحولوگيالىق قولداۋ ورتالىعى جۇمىس ىستەيدى.
«بالا قۇقىقتارى تۋرالى» جانە «ءبىلىم بەرۋ تۋرالى» نەگىزگە الىناتىن قۇجاتتاردى قوسا العاندا، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق زاڭنامالىق بازاسى – بۇل بالالاردىڭ بەرەكەلى ءارى ءقاۋىپسىز بالالىق شاعى قۇرىلاتىن قۇقىق قورعاۋ الاڭى.
نەگىزگى باسىمدىق
ءبىلىم بەرۋ سالاسى الەۋمەتتىك ساياساتتىڭ نەگىزگى باسىمدىعى رەتىندە مەملەكەت تاراپىنان قولداۋعا يە. پەداگوگ مارتەبەسىن كوتەرۋ، جاڭا مەكتەپتەر، بالاباقشالار، مەكتەپتەن تىس ۇيىمدار، كوللەدجدەر سالۋ جانە اشۋ بويىنشا مىندەتتەمەلەر ورىندالىپ جاتىر. وقىتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى مەن تاسىلدەرىن دامىتۋ ءۇشىن جاعدايلار جاسالعان.
شەتەلدىك ساراپشىلار اتاپ وتكەندەي، بالالارعا جاسالعان قولايلى جاعدايلار ءبىلىم ساپاسىنىڭ 10%-نا كەپىلدىك بەرەدى. وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قازاقستاندا «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسى ىسكە اسىرىلۋدا. 2024-2025 جىلدارى 740 مىڭ وقۋشى ورنىنا ارناپ 369 مەكتەپ اشۋ جوسپاردا بار. 1 قىركۇيەككە دەيىن 98 مەكتەپ، 2024 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن – 110، قالعاندارىن 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اشۋ كوزدەلگەن.
جايلى مەكتەپتەردە وقۋ-تاربيە پروسەسىن ءساتتى جۇزەگە اسىرۋ جانە ۇيىمداستىرۋ ءۇشىن جاڭا فورماتتاعى باسشىلار بەلسەندى تۇردە دايىندالۋدا. دارىندى بالالاردى مەملەكەتتىك قولداۋ وقۋشىلاردى دا، پەداگوگتاردى دا جوعارى جەتىستىكتەرگە جەتەلەيتىنى ءسوزسىز. بيىل العاش رەت اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ وقۋشىلارىنا ارنالعان رەسپۋبليكالىق وليمپيادا ءوتتى. 1 مىڭ بالا وزدەرىن جوعارى رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە كورسەتە الدى.
سونىمەن بىرگە مەملەكەت تالانتتى بالالارعا ناقتى ماتەريالدىق كومەك كورسەتەدى. ماسەلەن، حالىقارالىق ءپان وليمپيادالارىنىڭ جەڭىمپازدارى مەن جۇلدەگەرلەرىنە 500-دەن 1،5 مىڭ اەك-كە دەيىن ءبىرجولعى سىياقى قاراستىرىلعان. 2023-2024 وقۋ جىلىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وقۋشىلار 10 حالىقارالىق وليمپيادادا 243 مەدال جەڭىپ الدى. وسىلايشا، ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جۇرگىزىلىپ جاتقان ساياسات ساپالى ءبىلىم الۋعا جانە جان-جاقتى دامۋعا باعىتتالىپ وتىر.
سونىمەن قاتار رەسپۋبليكادا مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردىڭ بىرنەشە ءتۇرى جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ سانى ءقازىردىڭ وزىندە 11،5 مىڭعا جەتتى، ولاردا 1 ميلليونعا جۋىق بالا تاربيەلەنۋدە. 2025 جىلعا دەيىن بۇكىل قازاقستان بويىنشا بالاباقشالار سالۋ جانە قايتا جاڭعىرتۋ ەسەبىنەن 300 مىڭ جاڭا ورىن اشۋ جوسپارلانعان. وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 77،3 مىڭ جاڭا ورىن ىسكە قوسىلادى.
بۇگىندە 2 جاستان 6 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ 91،5%-ى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن قامتىلعان، كەزەكتە تۇرعاندار سانى – 107 مىڭ. مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردى ەسەپكە الۋ، كەزەكتى ورتالىقتاندىرۋ جانە مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمدارعا جولداما بەرۋ ءۇشىن ءبىرىڭعاي دەرەكتەر بازاسى كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزىلۋدە. بۇل وتباسىنىڭ ومىرلىك جاعدايىن ەسكەرە وتىرىپ، مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمعا اشىق كەزەككە تۇرۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدى دامىتۋ مودەلىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردا فيزيكالىق تۇرعىدا ساۋ، الەۋمەتتىك بەلسەندى، ۇيلەسىمدى دامىعان تۇلعانىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەتىن قولجەتىمدى دامۋ ورتاسى قۇرىلدى.
سونىمەن قاتار بۇگىندە مەكتەپتەردىڭ 86%-ىندا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن جاعداي جاسالعان. جىل سايىن ارنايى وقۋ ۇيىمدارىنىڭ جەلىسى كەڭەيىپ كەلەدى. وسىنداي 500-گە جۋىق نىسان ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن بالالارعا ارنايى پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق قىزمەت ءتۇرىن كورسەتەدى. ەلىمىزدىڭ 4 وڭىرىندە مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى شەڭبەرىندە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالالاردى ارنايى پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق قولداۋمەن قامتۋ ۇلعايتىلدى، بۇل 2 مىڭ بالانى قامتىدى. مەكتەپتەردە 1051 ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى قولداۋ كابينەتى جۇمىس ىستەيدى. 2،5 مىڭنان استام پەداگوگ-اسسيستەنتتەر وقۋشىلارعا وقۋ باعدارلاماسىنا جانە مەكتەپكە بەيىمدەلىپ، الەۋمەتتەنۋىنە كومەكتەسەدى.
تاعى 3 ملن بالا قوسىمشا بىلىممەن قامتىلدى. 2023 جىلى بالالاردىڭ ءوزىن-وزى دامىتۋى ءۇشىن 2 بالالارعا ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى (ببو) جانە 9 وقۋشىلار سارايى پايدالانۋعا بەرىلدى، اۋىلدىق مەكتەپتەردە 16 كوميۋنيتي-ورتالىق اشىلدى. بالالاردى ساۋىقتىرۋ جانە ولاردىڭ شىعارماشىلىق، زياتكەرلىك الەۋەتىن دامىتۋ جونىندەگى 2024-2026 جىلدارعا ارنالعان جول كارتاسى بەكىتىلدى، ونىڭ شەڭبەرىندە 50 ببو مەن 100 جاڭا ءىرى قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ نىساندارىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا.
قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستانداعى كوللەدج ءبىلىم الۋشىلارىنىڭ 85%-ى تەگىن ءبىلىم بەرۋمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. قاجەتتى تەحنيكالىق ماماندىقتار بويىنشا كادرلار دايارلاۋعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس كەزەڭ كەزەڭىمەن ۇلعايتىلدى. 2023 جىلدان باستاپ جۇمىسقا ورنالاستىرۋ مىندەتتەمەسى بار كاسىپورىنداردىڭ وتىنىمدەرى بويىنشا كادرلاردى ماقساتتى دايارلاۋ جۇرگىزىلۋدە. بۇل جىل سايىن 10 مىڭ ادامدى قامتۋى ءتيىس. بۇل رەتتە 518 كاسىپورىن 410 كوللەدجگە قامقورلىق جاسايدى. قوسارلى ءبىلىم بەرۋ 558 تجكب-عا ەنگىزىلىپ، 85 مىڭنان استام ستۋدەنتتى قامتىدى.
ستۋدەنتتەردىڭ كاسىپكەرلىك داعدىلارىن قولداۋ ءۇشىن 2023 جىلى 20 «بيزنەس-ستارتاپ» ستۋدەنتتىك ورتالىعى اشىلدى. 119 كوللەدج وزدەرى وندىرگەن تاۋارلاردى ساتادى. شاكىرتاقى دا 2 ەسە ءوستى. ەل ستۋدەنتتەرىنىڭ 85%-دان استامى جاتاقحانالارعا ورنالاستى.
مۇقتاج وتباسىلاردى قولداۋ شەڭبەرىندە جىل سايىن حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنان 400 مىڭنان استام بالا مەكتەپ فورماسى مەن كەڭسە تاۋارلارىن ساتىپ الۋعا ماتەريالدىق كومەك الادى. ورتا ەسەپپەن ءار وقۋشىعا شامامەن 45 مىڭ تەڭگە بولىنەدى. قارجىلىق كومەكتى جەتىم بالالار مەن اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار، سونداي-اق توتەنشە جاعدايعا تاپ بولعان مەكتەپ وقۋشىلارى الادى.
بالاباقشالاردىڭ 97 مىڭ تاربيەلەنۋشىسىنە جانە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارى ساناتىنان 5-11 سىنىپتاردىڭ 200 مىڭ وقۋشىسىنا تەگىن تاماق بەرىلەدى. 7،5 مىڭ مەكتەپتەگى بارلىق باستاۋىش سىنىپ وقۋشىسى كۇنىنە ءبىر رەت ىستىق تاماق ىشەدى. مەكتەپ اسحانالارىنا قوعامدىق باقىلاۋ ۇيىمداستىرىلدى. ۆەدومستۆوارالىق ساراپتامالىق كوميسسيالار قۇرىلعان. 263 مەكتەپتىڭ اسحاناسى جاڭارتىلدى.
بيىلعى كوكتەمدە سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن ايماقتاردىڭ وقۋشىلارى ءۇشىن ءبىرقاتار جەڭىلدىكتەر جاسالدى. اتاپ ايتقاندا، ەمتيحان مەرزىمدەرى كەيىنگە شەگەرىلىپ، تۇلەكتەرگە الدىڭعى ۇبت-نىڭ ەڭ جاقسى ناتيجەسىمەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا تۇسۋگە مۇمكىندىك بەرىلدى. سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن جانە قاشىقتان وقىتۋعا كوشكەن 2،6 مىڭ مەكتەپتىڭ 832 مىڭ وقۋشىسىنا بىلىمدەگى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن «جازعى مەكتەپ» ۇيىمداستىرىلدى.
قولداۋ شارالارى
بالالاردىڭ دەمالىسىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. 1،2 مىڭنان استام وقۋشى ساۋىقتىرۋ لاگەرلەرىنە باردى، تاعى 3،8 مىڭ بالا جاقىن ارادا جولداما الادى. ايتا كەتۋ كەرەك، بالالاردىڭ جازعى دەمالىسى 9 مەملەكەتتىك ورگاننىڭ بىرلەسكەن جوسپارى اياسىندا ۇيىمداستىرىلۋدا. رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك شتابتار قۇرىلدى. «قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ قولداۋىمەن «QH جازدىق جولداما» جوباسى اياسىندا 20 مىڭ بالا تەگىن دەمالۋعا مۇمكىندىك الادى. سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن وڭىرلەردەگى وقۋشىلارعا، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنان شىققان بالالارعا جانە اۋىلدىق جەرلەردەگى كوپبالالى وتباسىلارعا باسىمدىق بەرىلەدى.
جالپى 3،1 ملن وقۋشى نەمەسە وقۋشىلاردىڭ 92%-ىن دەمالىسپەن، جۇمىسپەن قامتۋ جوسپارلانىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە 2،9 ملن بالا جازعى دەمالىسىن 10 مىڭنان استام ءتۇرلى بالالار ساۋىقتىرۋ ورتالىقتارى مەن لاگەرلەردە وتكىزەدى. ءقازىردىڭ وزىندە ماۋسىم ايىنىڭ العاشقى كۇندەرىندە 182 دەمالىس ورنىنىڭ 150ء-ى ىسكە قوسىلسا، مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ساپالى ءارى مازمۇندى دەمالۋى ءۇشىن 120 مىڭ پەداگوگ-ۇيىمداستىرۋشى ارنايى دايارلىقتان ءوتتى، ولارعا 12 مىڭنان استام ستۋدەنت پەن ەرىكتى كومەككە كەلەدى.
2024 جىلدىڭ باستى باستامالارىنىڭ ءبىرى – «ۇلتتىق قور – بالالارعا» جوباسى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا ەندى ينۆەستيسيالىق تابىستىڭ جارتىسى 18 جاسقا دەيىنگى بارلىق قازاقستاندىقتارعا جىل سايىن بولىنەتىن بولادى. كامەلەتكە تولعان كەزدە، اقشانى ءبىلىم الۋعا نەمەسە ءۇي ساتىپ الۋعا جۇمساۋعا بولادى.
بالالى وتباسىلاردىڭ قۇقىقتارىن جانە زاڭدى مۇددەلەرىن قورعاۋ دا – ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ساياساتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى. بالالى وتباسىلاردى قولداۋدىڭ ۇلتتىق مودەلى بالا تۋۋدى ىنتالاندىرۋعا جانە وتباسىنداعى بالالاردى تاربيەلەۋگە جاردەمدەسۋگە، سونداي-اق كوپبالالى انالاردىڭ مارتەبەسى مەن بەدەلىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىك جاردەماقىلار مەن تولەمدەر جۇيەسىمەن ۇسىنىلعان. جاردەماقىلاردىڭ 5 ءتۇرى بيۋدجەت ەسەبىنەن جانە تولەمنىڭ 2 ءتۇرى مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورىنان تولەنەدى. 2 ملن-عا جۋىق بالالى وتباسى جاردەماقى مەن تولەم الۋشىلار ساناتىنا جاتادى. بيىل اتالعان ماقساتتارعا 1،5 ترلن تەڭگەدەن استام قارجى ءبولىندى. بۇل سوما بىلتىرعى جىلعى كورسەتكىشتەن 19%-عا ارتىق.
سونداي-اق جىل سايىن تۋعاننان باستاپ 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا پروفيلاكتيكالىق تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلەدى. اتالعان شارامەن وتكەن جىلى قازاقستاندىق 5،5 ملن بالا قامتىلدى. بالالاردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋداعى باستى جەتىستىكتەردىڭ ءبىرى – نەوناتولوگياداعى جوعارى مامانداندىرىلعان كومەكتى دامىتۋ. قازاقستان – بالا تۋعاننان باستاپ كارديوحيرۋرگيا وپەراسيالارى جۇرگىزىلەتىن ورتالىق ازياداعى جالعىز مەملەكەت. 2023 جىلى تۋا بىتكەن جۇرەك اقاۋى بار بالالارعا اشىق جۇرەككە 1708 وتا جاسالسا، ونىڭ جارتىسىنا جۋىعى ءبىر جاسقا دەيىنگى بالالارعا جاسالدى. رەسپۋبليكادا دياگنوستيكا مەن ەمدەۋدىڭ جوعارى تەحنولوگيالىق زاماناۋي ادىستەرى – يممۋنوگيستوحيميا، يممۋنوفەنوتيپتەۋ، ەرەكشە ونكوماركەرلەردى انىقتاۋ، سۇيەك جانە جۇمساق تىندەردىڭ ساركومالارى كەزىندە جوعارى دوزالى حيميوتەراپيا، سۇيەك ساركومالارىن حيرۋرگيالىق ەمدەۋدىڭ اعزا ساقتاۋشى ادىستەرى ەنگىزىلگەن.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ونكولوگيالىق اۋرۋلارمەن كۇرەسۋدىڭ كەشەندى جوسپارىن ازىرلەدى. 2025 جىلعا دەيىن بالالار ونكولوگيالىق اۋرۋحانالارىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن كۇشەيتۋ، دارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋدى جاقسارتۋ جانە اتالعان قىزمەت ماماندارىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ شارالارى قاراستىرىلعان. بالالارعا ارنالعان ۇلتتىق ونكوگەماتولوگيالىق ورتالىعىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا.
قازاقستان ۇكىمەتى بالالاردىڭ جان-جاقتى دامۋى ءۇشىن جايلى ءارى قولايلى جاعداي جاساۋ جۇمىستارىن جالعاستىرادى. ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك قولداۋدا جوعارى ستاندارتتاردى ەنگىزۋ قازاقستاننىڭ بارلىق سالالاردا ودان ءارى دامۋىنا كومەكتەسەتىن جاڭا پروگرەسسيۆتى ۇرپاقتى قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ەسكە سالا كەتسەك بۇعان دەيىن ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ الماتىداعى بالالار شۇعىل مەديسينالىق جاردەم ورتالىعىندا بولعانىن جازعان ەدىك.