قىزىلشا تاقىرىبى ءالى دە كۇن تارتىبىنەن تۇسپەي تۇر. وكىنىشكە وراي، وتكەن اپتادا وسكەمەندىك التى ايلىق نارەستەنىڭ قىزىلشادان شەتىنەپ كەتكەنى تۋرالى اقپارات تارادى. ساقتانباساق بولمايدى.
تاقىرىپقا وراي الماتى قالالىق № 30 ەمحانانىڭ ەپيدەميولوگ-دارىگەرى اينۇر سارسەنوۆامەن سۇحباتتاسقان بولاتىنبىز.
– قىزىلشانى بالالاردىڭ كوبىرەك جۇقتىرىپ جاتقانى راس پا؟
– بيىلعى قاڭتاردان باستاپ قازان ايىنا دەيىن ينفەكسيالىق اۋرۋحاناعا قارالعان ناۋقاستار سانى 5754 بولدى، ولاردىڭ 71%-ى 1-7 جاس ارالىعىنداعى بالالار. ال ەرەسەكتەردىڭ اراسىندا بۇل كورسەتكىش 2 مىڭعا جۋىقتادى. مەن 1 قاراشادا الىنعان مالىمەتتەرگە سۇيەنىپ ايتىپ وتىرمىن.
وزدەرىڭىزگە ءمالىم، قىزىلشا اۋرۋى ءبىزدى عانا ەمەس، بۇكىل الەمدى ابىگەرگە سالىپ تۇر. سوندىقتان ءبىز دە قوسىمشا ەكپە سالۋ ناۋقانىن باستادىق. قوسىمشا يممۋنيزاسيا – بۇل بالالار اراسىندا قىزىلشا اۋرۋىنىڭ تارالۋىن اۋىزدىقتاۋعا، سونىمەن قاتار، مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قىزىلشاعا يممۋنيتەتىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان.
– ەرەسەكتەر مەن بالالاردا قىزىلشا بەلگىلەرى بىردەي مە؟ ەكپە العان بالالار قىزىلشانى ەش اسقىنۋلارسىز جەڭىل وتكەرەدى دەگەن راس پا؟
– ەرەسەكتەردىڭ 20%-دىنا تەرى قىشىماسى بايقالادى. لارينگيت پەن برونحيت 15 كۇنگە دەيىن سوزىلۋى مۇمكىن، اسىرەسە 60 جاستان اسقان قارتتاردا. 20-30%-ىندا قىسقامەرزىمدى ديارەيا جانە ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنىڭ زاقىمدانۋى بايقالادى. قىزىلشا اۋرۋىندا ءبىرشاما ءجيى كەزدەسەتىن اسقىنۋلار – پنيەۆمونيا.
ءبىر جاسقا دەيىنگى بالالار قىزىلشامەن اۋىرعان كەزدە ءالسىز كاتارالدى بەلگىلەر بايقالادى. قىزىل داقتاردىڭ پايدا بولۋ كەزەڭىندە سىلەمەيلى قاباتتا ءجيى كورىنىس بەرەتىن اقشىل-سۇر ءتۇستى «بەلسكيي-فيلاتوۆ-كوپليك داقتارى» كەي كەزدە بولماۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، ءىشى ءوتىپ، قۇسادى.
جاسىراتىنى جوق، كەيبىر اتا-انالار ەكپەدەن باس تارتىپ جاتادى. بۇل بولاشاقتا ەرتە جانە كەش اسقىنۋلاردىڭ دامۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. جالپى، ەكپە العان ادامداردا اۋرۋ جەڭىل وتەدى جانە بورتپە كەزەڭى بولمايدى.
– قىزىلشا نەسىمەن ءقاۋىپتى جانە ونىڭ سالدارى قانداي؟ سوڭى ولىمگە الىپ كەلەتىن جاعدايلار كەزدەسە مە؟
– بۇل جەردە گەمورراگيالىق فورمانى اتاپ وتكەن ءجون. اۋرۋ تەرىدە جانە شىرىشتى قاباتتاردا كوپتەگەن قان كەتۋلەرمەن، زاردە جانە ناجىستە قاننىڭ پايدا بولۋىمەن، سونداي-اق كوپ قان جوعالتۋعا بايلانىستى ءولىم ىقتيمالدىعىمەن بىرگە جۇرەدى. ۋاقىتىلى مەديسينالىق كومەككە جۇگىنۋ ارقىلى مۇنداي سالداردىڭ الدىن الۋعا بولادى.
– قىزىلشا بەلسىزدىككە الىپ كەلۋى مۇمكىن بە؟
– جوق. ءبىراق تۇسىك تاستاۋ، مەرزىمىنەن بۇرىن بوسانىپ قالۋ نەمەسە جاتىرىشىلىك اقاۋلارعا الىپ كەلۋى مۇمكىن. قازىرگى ۋاقىتتا جۇكتى ايەلدەردە قىزىلشا تىنىس الۋ جەتكىلىكسىزدىگى جانە ينتوكسيكاسيا بەلگىلەرىنە بايلانىستى ورتاشا اۋىرلىقتا ءوتىپ جاتىر.
– بۇل اۋرۋ نەلىكتەن ءدال ءقازىر باس كوتەرىپ وتىر؟
– ونىڭ تارالۋ فاكتورلارىنىڭ ءبىرى – حالىق اراسىندا ۇجىمدىق يممۋنيتەتتىڭ تومەندەۋى. ونىڭ ۇستىنە، كەيىنگى جىلدارى ەكپەدەن باس تارتۋ ءۇردىسى بەلەڭ الىپ كەلەدى. سالدارىنان بالالار اراسىندا اۋرۋدىڭ تارالۋى جيىلەي باستادى. ەكپەدەن قورقۋدىڭ قاجەتى جوق، كەرىسىنشە ونىڭ اۋرۋدان قورعايتىنىن بىلەتىن ۋاقىت جەتتى بىزگە.
ءبىرىنشى كەزەكتە ۆاكسينا 6 ايدان باستاپ 10 اي 29 كۇن بولعان بالاعا سالىنادى. بيىلعى 5 جەلتوقساننان باستاپ، بالالارعا ەكپە الۋ، ستاتۋسىنا قاراماستان، 2 جاستان باستاپ 4 جاسقا دەيىن جانە 11 اي 29 كۇنىندە ەكپە سالادى.
– وتباسىدا نەمەسە ۇجىمدا قىزىلشامەن اۋىرعان جاعدايدا كارانتين ەرەجەلەرى قانداي؟
– مىسالى، ەگەر ناۋقاس اۋرۋدىڭ جەڭىل تۇرىمەن اۋىرسا جانە وعان تەك امبۋلاتورلىق ەم تاعايىندالسا، وندا ول ءۇي كارانتينىندە بولادى. جالپى، جوتەل ەتيكەتىن ساقتاپ، العاشقى بەلگىلەر پايدا بولسا، بىردەن مەديسينالىق كومەككە جۇگىنگەن ابزال.