قازاقستانداعى جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىندا العاش بولىپ قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنە «الاشوردا ءىسى. 1920-1940 جىلدار. قۇجاتتار مەن ماتەريالدار» اتتى 12 تومدىق ەڭبەك تارتۋ ەتىلدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz.
مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قولعا الىنعان بۇل جوباعا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قولداۋىمەن جانە مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان ءقاريننىڭ جەتەكشىلىگىمەن ۇلكەن ءمان بەرىلدى.
الاش قوزعالىسىنىڭ تاريحىنا قاتىستى ارحيۆ ماتەريالدارىنىڭ كوپتەن كۇتكەن جيناعى QyzPU باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى گۇلميرا قانايعا مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان ءقاريننىڭ باستاماسىمەن تابىستالدى. بۇل جيناقتى دايىنداۋعا 30-دان استام تاريحشى، ءارحيۆشى جانە ارحەوگراف اتسالىسقان. قىزدار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوسەنت، قازاقستانداعى 20-40 جىلدارداعى قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعانداردى اقتاۋ جونىندەگى كوميسسيا مۇشەسى بولعان بەرلىبايەۆ ەرداۋلەت تۇربەك ۇلى دا جيناقتىڭ جازىلۋىنا اتسالىسقان. 2020-2023 جىلدارى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن قۇرىلعان كوميسسيانىڭ قىزمەتىنە 425 عالىم، ونىڭ ىشىندە ايماقتاردان كەلگەن 260 زەرتتەۋشى جۇمىلدىرىلدى. قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنە بۇل تۋىندىنىڭ سىيعا بەرىلۋى – تاريحي مانگە يە.
«بۇل ەڭبەكتە الاش قوزعالىسىنىڭ تاريحى، ونىڭ قايراتكەرلەرىنىڭ ءومىرى مەن قىزمەتى، سونداي-اق قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى جولىنداعى كۇرەسكە قوسقان ۇلەسى ارحيۆتىك قۇجاتتار ارقىلى جان-جاقتى اشىپ كورسەتىلگەن. ەندى بۇگىنگى ءسوز ەتىپ وتىرعان كىتاپتاردىڭ ءبىرىنشىسىنىڭ تاقىرىبى – «الاش وردا ءىسى 1920-1940 جىلدارداعى قۇجاتتار مەن ماتەريالدار» دەپ اتالادى. بۇل دەرەكتەر 1916 جىلعى ۇلت ازاتتىق كوتەرىلىسىنەن باستاپ، 1941-1945 جىلدارداعى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستاعى ينتەلليگەنسيا وكىلدەرىنىڭ جاعدايىنا دەيىنگى كەزەڭدى قامتيدى. بۇل كىتاپتىڭ ماڭىزدىلىعى – ونىڭ نەگىزىندە ارحيۆتىك ماتەريالدار مەن قۇپياسىزداندىرىلعان دەرەكتەر قامتىلۋى. بۇرىنعى ۋاقىتتا بۇل قۇجاتتاردىڭ كوپشىلىگى قۇپيا بولىپ كەلگەن، ءبىراق ۋاقىت وتكەن سوڭ ولار قولجەتىمدى بولا باستادى»، – دەدى ەرداۋلەت بەرلىبايەۆ.
تاريحشىنىڭ ايتۋىنشا، جيناقتى دايىنداۋ بارىسىندا مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءارحيۆى، الماتى قالاسىنىڭ ءارحيۆى جانە باسقا دا مەكەمەلەردە ءۇش جىل بويى زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەن. ەڭبەكتە 1921 جىلى قۇرىلعان رەسپۋبليكالىق كوميسسيانىڭ قىزمەتى مەن ونىڭ تاريحي قۇجاتتارى تالدانعان.
«بۇل كىتاپتاردىڭ نەگىزگى ماقساتى – الاشتىقتاردىڭ قازاقستان تاريحىنداعى ءرولىن، قازاق ينتەلليگەنسياسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىنداعى ۇلەسىن كورسەتۋ. مۇنداي ەڭبەكتەردىڭ جارىق كورۋى – الاش قوزعالىسىنىڭ تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىنداعى ورنىن ۇرپاق ساناسىنا ءسىڭىرۋ ءۇشىن ماڭىزدى قادام»، – دەپ اتاپ ءوتتى ەرداۋلەت بەرلىبايەۆ.
سونداي-اق 14 اقپان كۇنى كەڭەس نۇرپەيىسوۆتىڭ 80 جىلدىعىنا وراي ونىڭ الاش قوزعالىسىن زەرتتەۋدەگى عالىمدىق جولىنا ارنالعان ەسكە الۋ شاراسى وتكىزىلەدى. سول كۇنى «الاشوردا ءىسى» جيناعىنىڭ رەسمي تۇساۋكەسەرى دە جوسپارلانعان.
قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى ءۇشىن بۇل قۇندى تارتۋ جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ ىسىندە تاريحي مۇرالارعا نەگىزدەلگەن ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا دەڭگەيىنە جول اشادى. بۇل ەڭبەكتەر بولاشاق پەداگوگ قىزدارىمىزدىڭ ۇلتتىق تاريحىمىزدى تەرەڭ ءتۇسىنىپ، وتان الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنۋگە ىقپال ەتەدى.