وسى اپتادا قىتايدىڭ ەڭ جوعارى بيلىك وكىلدەرىندەگى ءاۋىس-تۇيىس جۇرت نازارىن اۋدارتتى. ءبىر ايعا جۋىق ەشبىر اقپارات قۇرالدارىنان كورىنبەي كەتكەن جۇڭگو سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سين گاننىڭ لاۋازىمىنان الىنعانى اقىرى ءمالىم بولدى. ونىڭ ءسىم جەتەكشىسى بولعانىنا دا كوپ ۋاقىت بولعان ەدى. ەڭ جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ قىزمەتتەن قۋىلۋى قىتايدا تىم سيرەك بولاتىندىقتان، بەيجىڭدەگى بۇل ءاۋىس-تۇيىس ءتۇرلى پىكىر تۋدىرىپ جاتىر.
رەسمي بەيجىڭ سين گاننىڭ قىزمەتىنەن الىنىپ، ونىڭ ورنىنا بۇرىنعى ءسىم جەتەكشىسى ۋاڭ ءيدىڭ قايتا تاعايىندالعانىن 25 شىلدە مالىمدەدى. جۇڭگو حالىق وكىلدەرىنىڭ سەيسەنبىدەگ وتىرىسىندا وسىنداي شەشىم قابىلدانعان. جۇڭگو باسشىسى شي ءجىڭپىڭ (سي سزينپين) ءوزى وسىرگەن كادردى جوعارى بيلىك ورتاسىنان كەتىرەتىن شەشىمگە قول قويدى. ءبىراق، جۇڭگو ورتالىق بيلىگى بۇل شەشىمنىڭ سەبەبى تۋرالى ناقتى ەشتەڭە ايتپادى.
وعان دەيىن قىتايلىق جانە وزگە شەتەلدىك الەۋمەتتىك جەلىدە سين گان جايىندا ءتۇرلى قاۋەسەت جەلدەي ەسكەن. ونىڭ Phoenix تەلەارناسىنىڭ ءجۋرناليستى فۋ سياوتيانمەن جاسىرىن قارىم-قاتىناسى بولعانى جايىندا، ءتىپتى زاڭسىز نەكەدەن تۋعان بالسى اقش-تا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى تۋراسىندا دا شىن-جالعانى ارالاس مالىمەتتەر تاراعان. ءتىپتى، سين گان قىتايدىڭ سىرتقى ساياساتىنا قاتىستى ماڭىزدى قۇجاتتاردى قۇراما شتاتتارعا بەرگەن، ونى رەسەيدىڭ بارلاۋ قىزمەتى انىقتاعان دەگەن دە مالىمەتتەر بولدى. بۇنىڭ ءبارى رەسمي تۇردە راستالمادى. سۇيتسە دە، كوپتەگەن ساراپشىلار سين گاننىڭ قىزمەتتەن قۋىلۋىنا ساياسي سەنىمسىزدىك باستى سەبەپ دەپ سانايدى.
جۇڭگو باسشىسىنىڭ بەدەلىنە كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن
ءبىراقاتار ساراپشىلار، جۇڭگو ءسىم باسشىسىنىڭ قىزمەتتەن كەتۋى شي جىڭپىڭگە دەگەن ىشكى-سىرتقى سەنىمدى السىرەتتى دەپ سانايدى. بىلايشا ايتقاندا، بۇل جۇڭگو جۇيەسىنە جانە باسقا ەلدەرگە شي ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرى بويىنشا تۇبەگەيلى دۇرىس شەشىم قابىلداماي بەرمەيدى دەگەن ءماندى ءتۇسىندىردى. دەمەك، سين گان وقيعاسى جۇڭگو باسشىسىنىڭ ىشكى-سىرتقى بەدەلىنە اۋىر سوققى بەردى.
قازىرگىدەي سىرتقى ساياسات بويىنشا اۋىر سىندارعا تاپ بولىپ وتىرعان تۇستا، تۋرا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ جەتەكشىسى بولعان تۇلعانىڭ سوڭىنان ءتۇرلى «بىلىقتىڭ» شىعۋى بەيجىڭ بيلىگىنە دەگەن ىشكى سەنىمگە تىكەلەي اسەر ەتەرى انىق. بۇل ەندى ءبىر جاعىنان ءشيدىڭ شەشىم قابىلداۋدا ءوز تۇيسىگىنە جانە وزىنە سەنىمدى دەگەن از عانا ادامداردىڭ كەڭەسىنە سۇيەنەتىنىن كورسەتكەندەي بولدى. سەبەبى، سين گاننىڭ جۇڭگو وك دەڭگەيىندەگى جوعارى لاۋازىمعا جەتۋى تىم تەز بولعان تۇلعا. ونىڭ بۇل ورىنعا جەتۋى تەك ءشيدىڭ شەشىمدەرىمەن قاتىستى بولدى. وسىنىڭ ءوزى قىتايدىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىندا كوپتەگەن سايكەسسىزدىكتىڭ بار ەكەنىن ۇعىندىردى.
وتاندىق تالداۋشىلار پىكىرى
قىتايداعى بۇل قاتارلى وقيعالاردى ۇدايى باقىلاپ، ساراپتاپ وتىراتىن جۋرناليست ەرلان مازاننىڭ پىكىرى مىناداي:
«مەنىڭ ويىمشا، ءسي-دىڭ ەڭ سەنىمدى ادامدارىنىڭ ءبىرى رەتىندە، ەگەر ونىڭ اقش تىڭشىسى رەتىندەگى “قىلمىسى” شىنىمەن دالەلدەنەتىن بولسا، وندا بۇل “كۇن كوسەم” ءۇشىن جايلى بولا قويماس. سەبەبى، بۇل ساياسي ەليتا ورتاسىندا ءسي-دىڭ بەدەلىن تۇسىرەدى، نەمەسە ەڭ سەنىمدى نوكەرىن قورعاپ قالا المايتىنىنا جۇرت كوزى جەتسە، جوعارعى بيلىك اينالاسىنداعى ىمىراسىز ساياسي تارتىستار تاعى ۋشىعۋى مۇمكىن. اينالىپ كەلگەندە، ساياسي جۇيەدەگى جابىقتىق جۇڭگو ساياساتىنا بەلگىسىزدىك پەن تۇراقسىزدىق سيپات بەرەدى. بىلدەي ءمينيستردىڭ اي بويى ۇشتى-كۇيلى جوعالۋى، ونىڭ سەبەبى تۋرالى ناقتى، دالەلدەنگەن، تۇشىمدى تۇسىنىكتەمە جاسالماۋى، جاسى جەتپىسكە جەتكەن ەسكى ديپلومات ۆان ي-دىڭ قايتادان ءسىم بولىپ تاعايىندالۋى، وسىنىڭ ءبارى جوعارعى ەليتا توڭىرەگىندە بولىپ جاتقان “جۇمباق جاعدايلار” جايلى كۇدىكتى ورشىتكەندەي. ول دالەلدەنبەيتىن تۇسپالداردىڭ جاسالۋىنا اكەلىپ سوقتى. ءبىر قاراعاندا بۇل اقىلعا سىيمايتىن جايت، ءبىراق، قىتايلىق قوعامدا بۇل ەرسى سانالمايدى، سەبەبى، قىتايدا يمپەراتورلاردىڭ ءومىرى مەن ساراي ساياساتى مىڭداعان جىلدار بويى وسىلاي قۇپيالاندىرىلىپ كەلدى عوي».
ال، ءبىزدىڭ شامالاۋىمىزشا، قىتايدىڭ جوعارى بيلىك ەليتاسىنداعى بۇنداي «بىلىق» الدا تاعى قايتالانۋى مۇمكىن. ونىڭ ءوزى كوپ نارسەنى بىلدىرەدى. ال، قايتا تاعايىندالعان مينيستر ۋاڭ ي دا بۇل ورىندا ۇزاق وتىرۋى ەكىتالاي. ول قازىرگە دەيىن قكپ-نىڭ سىرتقى ىستەر كوميتەتىنىڭ جەتەكشىسى بولىپ وتىرعان. ءارى، تايۋان (تايۆان) ماسەلەسىنە قاتىستى ونىڭ ۇستانىمدارى شي جىڭپىڭمەن بىردەي بولا قويماۋى مۇمكىن. سوندىقتان، الداعى ۋاقىتتا قىتايدىڭ سىرتقى ساياسات بويىنشا كادرلىق اۋىس-تۇيىستەر قايتالانۋى ىقتيمال.