دۇنيەجۇزىلىك قورشاعان ورتانى قورعاۋ كۇنى اياسىندا ناۋرىزباي اۋدانى «تاستىبۇلاق» شاعىناۋدانى اۋماعىنداعى ساياباقتا «التىن ادام» تاريحي-ەتنوگرافيالىق قولونەردى دامىتۋ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن ەكولوگتار مەن انتيادرولىق قوزعالىس بەلسەندىلەرى باس قوسىپ، جيىلعان قاۋىمعا ەلىمىزدىڭ بولاشاعىمەن بايلانىستى ەكولوگيالىق احۋال جايىندا ءسوز قوزعاپ، تابيعاتتى، اينالا ورتانى قورعاۋدىڭ ءمان-ماڭىزى جايلى تۇششىمدى اڭگىمەسىن ايتتى.
ماقسات – ەكولوگتاردىڭ، قوعام بەلسەندىلەرىنىڭ باسىن قوسىپ، اينالا-ورتامىزدىڭ تازالىعىن رەتتەۋ ارقىلى تاريحي-مادەني قۇندىلىقتارىمىزدى ساقتاۋعا شاقىرۋ. البەتتە، مۇنداي ءتالىم بالاباقتان باستاۋ الىپ، مەكتەپتە جالعاسىپ، وتباسىنان ورىستەيتىنى ءمالىم. باسقوسۋعا كەلىپ، ەكولوگيالىق احۋالدىڭ ءتۇپ-تامىرىنان باستاپ اڭگىمەنىڭ اشىعىن ايتقاندار ساپىندا «نيەۆادا-سەمەي» حالىقارالىق انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ ارداگەرى مايدان ابىشيەۆ، «تابيعات» ەكولوگيالىق قوعالىسىنىڭ ءتوراعاسى مەلس ەلەۋسىزوۆ باستاعان ەكولوگتار، ب ا ق وكىلدەرى، قوعام بەلسەندىلەرى بولدى.
سوناۋ توقسانىنشى جىلدارى «التىن ادام» قوعامدىق بىرلەستىگى الەمگە ايگىلى، ەلىمىزدەگى يادرولىق وشاقتى ءبىرجولا جاپقان «نيەۆادا-سەمەي» حالىقارالىق انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ اسەرىمەن دۇنيەگە كەلگەن قوعامدىق ۇيىم بولاتىن. بىرلەستىكتىڭ كوزدەگەنى – رۋحاني جاڭعىرۋدان باستاۋ الاتىن تاريحي قۇندىلىقتى ايالاپ، قاستەرلەپ ساقتاۋ. سەبەبى، بۇل وتكەنىمىزگە، بابا-داستۇرگە دەگەن ادالدىعىمىزدى بىلدىرەدى. بۇل ءوزى جان تازالىعىنان باستاۋ الىپ، جاستاردىڭ دۇنيەتانىمىن جەتىلدىرىپ، ەكولوگيالىق بەلسەندىلىگىن ارتىرادى.
كۇنى كەشەگى «قاڭتار قىرعىنى» كەزىندە تاۋەلسىزدىكتىڭ تال-بەسىگى سانالعان الماتىنىڭ قاق ورتاسىندا تۇرعان ەلىمىزدىڭ باستى سيمۆولى – «التىن ادام» مونۋمەنتى ماڭىنداعى قورشاۋ، جيەكتاستاردىڭ بۇلىنگەنىن كوردىك. قالامىزدا قانشاما عيمارات قيراپ، استان-كەستەن بولدى.
وسىنداي ورەسكەلدىك نەدەن شىعادى؟ اتالعان قىرعىننىڭ ساياسي استارى – ءوز الدىنا، اۋلەكى توپتىڭ، جاستاردىڭ اينالا-ورتا ءقادىرىن تۇسىنبەۋىنەن، بولعانى انىق. جاستارىمىز ءجان-تانى تازالىققا قۇمار، رۋحاني ەرىك-جىگەرى مىقتى، وتانشىل بولۋى كەرەك. ەلىمىزدى وركەندەتۋگە ۇلەس قوساتىن جاستار تاريح قۇندىلىعىن بويعا ءسىڭىرۋى قاجەت.
«ەجەلگى تاريحي قۇندىلىقتىڭ العى ساپىندا «التىن ادامنىڭ» تۇرعانى انىق. ءبىر كەزدە تاپ وسى ءبىز تۇرعان اقساي وزەنىنىڭ ماڭىندا ساق قورعاندارى بولعانىن ارحەولوگ عالىمدار دالەلدەگەن. ونى ساقتاي الماي، «اھ» ۇرعانىمىز راس. ءالى دە بولسا، وسى الماتىعا كەيىننەن قوسىلعان اۋماقتاردا كۇتىمسىز قالعان ساق قورعاندارى بارىن بىلەمىز. ەندى عانا بيلىك تاراپىنان نازارعا الىنا باستاعانداي. قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ ماقساتى – وسىعان قوعام نازارىن اۋدارۋ، بيلىكتىڭ كوزىن جەتكىزۋ. ەڭ بولماعاندا، سول قالعان قورعانداردى كۇتىپ، ساقتاۋعا مىندەتتىمىز»، – دەيدى «التىن ادام» تاريحي-ەتنوگرافيالىق قولونەردى دامىتۋ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ تەڭ ءتوراعاسى سەرىك قازاقپايەۆ.