ققس كوتەرىلسە، ينفلياسيا دەڭگەيى دە ۋاقىتشا وسەدى. ءبىراق ۇكىمەت بۇل سىناق كەزەڭىندە حالىقتى قولداۋدى نازاردان تىس قالدىرماق ەمەس. بۇعان دەيىن س.جۇمانعارين سالىق رەفورماسىمەن قاتار، جالاقى، زەينەتاقى جانە جاردەماقى كولەمىنىڭ ۇلعايۋى جوسپارلانعانىن ايتقان ەدى. بۇل – حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ساقتاۋعا باعىتتالعان كەشەندى شارالاردىڭ ءبىر بولىگى. ققس ءوسىمى ەل ەكونوميكاسىنا ءبىرشاما جۇكتەمە اكەلگەنىمەن، ۇزاقمەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا ەلدىڭ ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان قادام.
– ءبىز ەڭبەكاقى قورىنا تۇسەتىن جۇكتەمەنى ازايتىپ، ءبىر مەزگىلدە بەلگىلى ءبىر شەكتەۋ مەن تۇتىنۋدىڭ سوڭعى كەزەڭى ءۇشىن ققس-تى ارتتىرامىز. مەنىڭشە، بۇل ەكى شارا ءبىرىن-بىرى تەڭەستىرىپ، اسەرىن جويىپ تۇرادى. ەسەپتەۋلەر كورسەتكەندەي، باعالاردىڭ ءسال ءوسۋى كۇتىلەدى. سوندىقتان ءبىز بۇل ءوسىم الەۋمەتتىك وسال توپتارعا اسەر ەتەتىنىن ءتۇسىنىپ، ولاردىڭ زەينەتاقىلارى مەن جالاقىلارىن يندەكساسيالاۋ جونىندە شەشىم قابىلدايمىز، – دەدى س.جۇمانعارين.
ۇكىمەت قوسىلعان قۇن سالىعىن قانشاعا كوتەرەتىنىن ءالى انىقتاماعان. دەسە دە، ققس-تى 16-20%-عا دەيىن كوتەرۋى ىقتيمال. قوسىلعان قۇن سالىعى كوتەرىلسە، تاۋار مەن قىزمەت باعاسى 6-7%-عا قىمباتتاۋى مۇمكىن. دەگەنمەن ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى ۇكىمەت حالىقتىڭ قالتاسىنا قاتتى سالماق تۇسىرمەۋگە تىرىسادى دەپ ۋادە بەردى.
– ققس مولشەرلەمەسى قانداي بولاتىنىن ءالى شەشكەن جوقپىز، 16-دان 20%-عا دەيىن بولۋى مۇمكىن. مۇنىڭ ارينە، ىقپالى بولادى جانە ول ءتۇرلى سەكتورعا ءارتۇرلى اسەر ەتەدى. تۇتىنۋشى باعانىڭ قىمباتتاعانىن سەزەتىنى ءسوزسىز. بۇل بولادى. ينفلياسيا ءدالىزى ەسەپتەلدى، ءبىر جەردە ءوسىم 4،5% بولۋى مۇمكىن. ءقازىر باق-تا قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ مولشەرلەمەسىن بىردەن 20%-عا كوتەرەدى ەكەن دەگەن اقپارات تاراپ جاتىر. 20% دەگەن – الەمدە ەڭ كوپ تارالعان مولشەرلەمە. ءبىز ۇكىمەت رەتىندە ازىرگە ناقتى مولشەرلەمەنى ءالى ناقتى ايقىنداعان جوقپىز. ويتكەنى ءبىز بيزنەسمەندەرمەن، قاۋىمداستىقتارمەن ءتۇرلى كونسۋلتاسيا جۇرگىزىپ جاتقانىمىزعا ءبىر اي بولىپ قالدى. «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ الاڭدارىندا كەزدەسۋلەر وتكىزىپ ءجۇرمىز. بىزدە ءبىرقاتار كونسۋلتانتتار، جەتەكشى ەكونوميستەر، سالىق ماماندارى بار. ولار دا ءتۇرلى ەسەپتەر، سترەسس-سىناقتار جۇرگىزىپ جاتىر، – دەدى.
قوسىلعان قۇن سالىعى ماسەلەسى ۇكىمەت دايىنداپ جاتقان جاڭا سالىق كودەكسىنە ەنگىزىلمەك. ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى قۇجاتتى جاقىن ارادا پارلامەنتتىڭ قاراۋىنا ۇسىنۋدى جوسپارلاپ وتىر. جاڭا بيۋدجەت سالىق رەفورماسىنىڭ ناتيجەسىندە قازىناعا قوسىمشا 6-7 ترلن تەڭگە قارجى ءتۇسۋى كوزدەلگەن. بۇل قارجى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ناقتى سەكتورىن دامىتۋعا جۇمسالماق. دەگەنمەن بۇل جاڭالىق ەل اراسىندا الاڭداۋشىلىق تۋدىرعانى راس. ءقازىر كوپشىلىكتى ققس-تىڭ قانشا پايىزعا كوتەرىلەتىنى الاڭداتىپ وتىر. بۇگىندە بيزنەس ءۇشىن ەڭبەكاقى تولەۋ قورىنىڭ جۇكتەمەسى شامامەن 40%-عا جەتكەن. ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، ققس-تى كوتەرۋ وسى جۇكتەمەنى 10%-عا تومەندەتىپ، 30%-عا دەيىن ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل كاسىپكەرلەر ءۇشىن ءونىمنىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرماق.
سونىمەن قاتار ۇكىمەت بۇل شەشىمدى قابىلداۋدان بۇرىن ۇلتتىق بانكتىڭ ماكروەكونوميكالىق مودەلىنىڭ نەگىزىندە بىرنەشە ەسەپتەۋ جۇرگىزگەن. ءبىراق ءمينيستردىڭ سوزىنشە، بۇل باعىتتا ناقتى تۇپكىلىكتى شەشىم قابىلدانعان جوق.
– ققس-تى كوتەرۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمىز. بۇل رەفورمانى ىسكە اسىرۋىمىز كەرەك. مەملەكەت باسشىسى دا ءبىزدى بۇل تۇرعىدا قولدادى. ءبىز بۇرىنعى شارتتارمەن ءومىر سۇرە المايمىز، – دەدى ۆيسە-پرەمەر.
سونىمەن قاتار ول ققس-تىڭ ءمانى بۇرمالانىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى. بۇل جاعداي، اسىرەسە، بۇرىنعى جىلدارى جۇرگىزىلگەن سالىق رەفورمالارىنىڭ سالدارى ەكەنىن العا تارتتى. سالىق جۇيەسىندە كوپتەگەن رەسمي «ساڭىلاۋلاردىڭ» پايدا بولعانى كاسىپكەرلەرگە سالىق كولەمىن زاڭدى تۇردە قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەردى.
– ەگەر ءقازىر ءبارى ايتىپ جاتقانداي رەفورما جۇزەگە اساتىن بولسا، وندا ءبىز ققس-تى تابيعي تۇردە ارتتىرامىز، وعان تۇسەتىندەردىڭ بارلىعىن قامتيتىن بولامىز. ءبىز بارلىق بيۋدجەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىن، زەينەتاقىسىن جانە باسقا دا تولەمدەردى يندەكساسيالايمىز. ءبىراق مۇنىڭ استارىنداعى وي – بۇل رەفورمانى جاعدايى تومەن ازاماتتار سەزبەۋى كەرەك. سوندىقتان ءبىز وعان ءالى دە مۇقيات قارايمىز. رەفورمانى ۇلتتىق بانكتىڭ ماكروقارجىلىق ۇلگىسىندە ەسەپتەدىك – وتە جاقسى ناتيجە بەرەدى: بۇل ەلدىڭ ودان ءارى دامۋىنا قۋاتتى سەرپىن جانە ساپالى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى س.جۇمانعارين.